دورهمی در افق

عصری شیرین در محیطی مثل خانه
استودیوی برنامه «عصر شیرین» در طبقه پایین موسسه رسانه عصر واقع شده است؛ همان‌جایی که تا چندی پیش برنامه‌های «یورو ۲۰۲۰» از یکی از استودیوهای این ساختمان به‌صورت زنده روی آنتن شبکه سه می‌رفت، با این تفاوت که روبه‌روی این استودیو، کافه افق قرار دارد که چای، عصرانه و غذا در این کافه برای همکاران سرو می‌شود. ضبط برنامه ساعاتی است آغاز شده که ما وارد می‌شویم و از این‌رو در استودیو بسته است و ما نمی‌توانیم وسط برنامه وارد استودیو شویم اما یک‌باره در باز شده و فاطمه‌سادات متولیان، مجری برنامه با لیوان چای که در دست دارد از استودیو خارج شده و روی صندلی‌های کنار کافه می‌نشیند. ما هم از فرصت استفاده کرده و سرکی داخل استودیو می‌کشیم. اینجا هم شبیه به استودیوهای دیگر برنامه‌های تلویزیونی است. سقفی پر از نور و یک کتابخانه جمع و جور در گوشه‌ای از دکور. البته فضای وسیعی دارد و همین باعث شده دکورهای بسیاری برای این برنامه ساخته شود. اینجا شبیه به یک خانه است. هم آشپزخانه دارد و هم پذیرایی و پنجره و پرده‌ای که با رنگ وسایل دیگر هماهنگی دارد. اطراف دکور هم گلدان‌های زیبایی وجود دارد که طراوت خاصی به فضا می‌دهد. روی یکی از دیوارهای این دکور پوستری زیبا از طبیعت یک روستا نصب شده که منظره چشم‌نوازی دارد. اما نکته‌ای که خیلی به چشم می‌آید استفاده از رنگ‌های گرم در دکور برنامه است که حس خوبی به مخاطب القا می‌کند. دکتر عباس جواهری یکی از کارشناسان برنامه است که با یکی از تصویربردارها در حال خوش و بش است. آدم خوش‌اخلاق و خوش‌خنده‌ای است و مدام با عوامل برنامه شوخی می‌کند. این برنامه با سه دوربین و یک کرین ضبط می‌شود و به همین دلیل اطراف تصویربردارها خالی است تا مزاحمتی برای کار آنها ایجاد نشود. اتاق رژی درست کنار استودیو و در سمت چپ آن قرار دارد و تعدادی از همکاران مشغول کار در این اتاق هستند.

انتقال مفاهیم به زبان ساده
همه آماده ضبط بخش‌هایی از برنامه می‌شوند. مجری و کارشناس مقابل هم می‌نشینند و یکی از خانم‌های پشت‌صحنه چادر و روسری مجری را مرتب می‌کند. ما هم ترجیح می‌دهیم روی مبل‌هایی که پشت دوربین‌ها قرار دارد، بنشینیم و نظاره‌گر این برنامه باشیم. کارشناس با مهمان‌ها که یک زوج هستند شوخی می‌کند تا کمی از استرس آنها کاسته شود. این زوج از مراجعه‌کنندگان به دکتر جواهری هستند که به دعوت او به برنامه آمده‌اند. ضبط برنامه آغاز می‌شود و کارشناس و مجری درباره موضوع برنامه با هم گفت‌وگو می‌کنند. در پشت‌صحنه هم افرادی حضور دارند که با دقت به صحبت‌های کارشناس گوش می‌کنند. در بین بحث یک‌باره کارشناس تپق می‌زند و ضبط متوقف می‌شود. از پشت‌صحنه با او شوخی می‌کنند و با اشاره کارگردان، ضبط ادامه پیدا می‌کند. کارشناس سعی می‌کند با ادبیات ساده‌ای با بیننده‌ها صحبت کند تا آنها متوجه مفاهیمی که بیان می‌کند، شوند. ضبط این بخش به پایان می‌رسد و کارشناس باید برای قسمت دیگری از این برنامه آماده شود. بنابراین به اتاق لباس می‌رود تا کت و شلوارش را عوض کند. به گفته بیات، مشاور رسانه‌ای برنامه، گروه از ابتدای صبح به استودیو می‌آیند و چند برنامه را با هم ضبط می‌کنند تا هر قسمت از آن به موقع روی آنتن برود.

دغدغه مخاطب را بیان می‌کنیم
عباس جواهری، یکی از کارشناسان این برنامه درباره ویژگی‌های آن وحضورش‌و شیوه اجرایش‌می‌گوید:فکر می‌کنم یکی از مشخصه‌های عصر شیرین این است که به ما اجازه می‌دهد یک مقدار در فضا و طراحی فرم و محتوا به اصطلاح دستی بر آتش داشته باشیم و به شیوه‌ای دیگر بخش‌های کارشناسی را مطرح کنیم. به نظرم این از خصوصیات خوب این برنامه است. نکته بعد این‌که اگر بخواهیم با یک تیم خوب کار کنیم و من به عنوان یک کارشناس، درمانگر یا مشاور اگر بخواهم کارم را درست انجام بدهم، باید ابتدا بتوانم خوب ارتباط برقرار کنم. یعنی بحث را خیلی خشک و رسمی بیان نکنیم. چون اتفاقات خوب در مکالمه‌ای می‌افتد که در آن افراد بتوانند خیلی با هم ارتباط برقرار کنند. من به عنوان درمانگر یکی از کارهای اصلی‌ام این است با کسی که حرف می‌زنم خوب بتوانم ارتباط برقرار کنم و خودم را به برقراری آن ارتباط صمیمانه متعهد می‌دانم.
وی همچنین ادامه می‌دهد: اصولا یکی از دلایل مهمی که باعث شد حضور در این برنامه را بپذیرم همین بود که دست من برای طراحی فرم و محتوا باز بود. گروه سازنده هم بسیار حرفه‌ای و همدل هستند و این هم نکته مهمی است و کار کردن برای من در کنار این افراد تجربه بسیار خوبی است. به همین دلیل من هم برای این برنامه تمام انرژی‌ام را می‌گذارم. البته نمی‌گویم کار ما بی‌نقص است اما تلاش خودمان را می‌کنیم.
جواهری درباره مباحثی که در برنامه مطرح می‌کند هم بیان می‌کند: سعی می‌کنیم مباحثی را انتخاب کنیم که دغدغه مخاطب است. امیدوارم در این زمینه موفق شده باشیم.

محوریت زنان در یک برنامه تلویزیونی
هادی نعمت‌اللهی، کارگردان و تهیه‌کننده این برنامه است که نکاتی را در این باره یادآور می‌شود: نام شبکه افق که به میان می‌آید، یک‌سری نگاه‌ها تغییر می‌کند. بنابراین شاید توقع چنین برنامه‌ای در چنین شبکه‌ای برای عده‌ای وجود نداشته باشد اما ماجرا از روزی شروع شد که آقای غفوری، مدیر شبکه افق شد و به دلیل لطفی که همیشه به ما داشته از ما خواست یک برنامه خانوادگی برای پنج روز در هفته در این شبکه تولید کنیم. البته پیش از این من و آقای غفوری، تجربه خوبی در برنامه «۳۶۰درجه» در شبکه مستند داشتیم. بنابراین با شناختی که از هم داشتیم، طرح این برنامه مطرح شد. می‌خواستیم برنامه‌ای باشد که با اغلب برنامه‌های صبحگاهی و عصرگاهی تفاوت‌هایی داشته باشد و درنهایت به این محتوا و مضمون در «عصر شیرین» رسیدیم. تلویزیون در این سال‌ها از این حوزه غافل بوده و خلأ چنین برنامه‌هایی در این رسانه بسیار احساس می‌شد. به‌خصوص در ایام کرونا که به دلایلی اهمیت آن بیشتر هم می‌شد. ایده آقای غفوری هم این بود که ما برنامه خانوادگی با محوریت زنان داشته باشیم. بعد از تحقیق و پژوهش در اتاق فکر برنامه به طرحی رسیدیم که زن را در نقش‌های مختلف ببینیم. یعنی زن را در مواجهه با خودش، در نقشی که در اجتماع دارد و نسبتش با همسر و نسبت مادری‌اش ببینیم. شاید بتوانیم بگوییم عصر شیرین، اولین برنامه تخصصی در حوزه زنان است.
تغییرات فصلی در برنامه
کار کردن در شبکه افق شرایط خاصی دارد. یعنی ماهیت آن با شبکه‌های دیگر متفاوت است. چون مخاطبان این شبکه هم با سایر شبکه‌های تفاوت دارند. با این حال عصر شیرین از ۱۴فروردین تا امروز هر روز روی آنتن رفته و تلاش کردیم نظر مخاطبان بسیاری را به برنامه جلب کنیم. با این‌که قرار است فصل اول این برنامه تا آخر امسال باشد اما براساس فصل‌های سال سعی کردیم تغییرات فرمی و محتوایی به برنامه بدهیم و با توجه به بازخوردی که از مخاطب می‌گیریم، تغییراتی در آن ایجاد کنیم تا به تکرار نیفتد. گرچه ساخت چنین برنامه‌های تخصصی آن هم در حوزه زنان با آن پیچیدگی‌هایی که دارد و برای پخش به‌صورت روزانه کار بسیار سخت و پر از جزئیات است.
پایگاهی برای خانم‌ها در رسانه
در برخورد با خانم‌های اطراف خودم یعنی مادرم، همسرم، خواهرم و دخترم احساس کردم با وجود سختی‌ها و پیچیدگی‌هایی که کارهای مربوط به حوزه زنان دارد تا حدودی موفق بودم. البته خواهرم دبیر محتوایی برنامه است و در این زمینه کمک‌های زیادی به من کرد. الان فکر می‌کنم فهمیدم چه کار باید بکنم. برنامه هم به اندازه خودش خیلی توفیق داشته و صادقانه می‌گویم این برنامه پناهی برای خانم‌ها شده که حالا دهان به‌دهان به همدیگر منتقل می‌کنند. این را از بازخورد برنامه متوجه می‌شوم. به نظرم کار برای خانم‌ها اصولا توفیق بزرگی است و برکات اساسی بسیاری برای من در حوزه‌های مختلف داشته. شاید مهم‌ترین آن نگاهی است که من به خانم‌های اطرافم در خانواده دارم. یعنی مادر، خواهر، همسر و دخترم. تصورم این است که در برخورد با خانم‌ها به ادبیاتی ناگزیریم برسیم که خیلی از آن غافل هستیم. به‌خصوص در دوران کرونا که بار اصلی به دوش مادر و همسر خانواده است. بنابراین فکر می‌کنم برنامه توانسته پایگاهی برای خانم‌ها در رسانه باشد.

انتخاب مجری
من ابتدا برای این برنامه مطلقا به دنبال مجری خانم نبودم. واقعیت این است که اصلا دنبال مجری نبودم. می‌خواستم با کسی همکاری کنم که خودش مادر باشد. بنابراین با چند گزینه خوب و مناسب صحبت کردیم اما برای ما مادر بودن برای کسی که میزبان برنامه باشد، خیلی ضرورت داشت. بنابراین دنبال مجری‌ای نبودیم که مناسبات روتین و کلیشه‌ای داشته باشد. می‌خواستیم کسی باشد که بتواند برنامه را خوب میزبانی کند. هرقدر هم جلوتر رفتیم به این نتیجه رسیدیم که انتخابمان خیلی درست بود. چون فضای برنامه ما در پشت صحنه هم خانواده است و عصر شیرین هم دغدغه همه بچه‌ها شد و از این نظر فضای برنامه و کار ما با خیلی از برنامه‌های تلویزیونی متفاوت است.

مشاوره‌های رایگان خانواده
با فاطمه سادات متولیان، میزبان برنامه در پشت صحنه همکلام شدیم.
گویا این برنامه نخستین تجربه‌تان در شبکه افق است. چطور شد میزبانی این برنامه را به عهده گرفتید؟
پیش از این، اجرای برنامه‌های نوجوان، عقیق، نردبان و روز از نو را به عهده داشتم. اما در بازه‌ای من از اجرای تلویزیونی فاصله گرفتم. به دلیل این‌که احساس کردم خیلی‌ها در فضای اجرا از من بهتر هستند و از این رو وارد فضای پژوهش شدم.
اما فضای اجرا برای برخی مجریان جوان به گونه‌ای است که دوست دارند به هر قیمتی دیده شوند.
من احساس می‌کردم مجریان دیگری هستند که خیلی از من بهترند. از طرفی فکر می‌کنم اجرا، توانایی لازم دارد که یک جاهایی بتوانی خودت نباشی و من این توانایی را در خودم نمی‌دیدم. تا این‌که این برنامه پیشنهاد شد و به من گفتند اتفاقا مجری نمی‌خواهند و به خاطر سوابق پژوهشی که من دارم انتخابم کردند؛ بنابراین من هم پذیرفتم و میزبان «عصر شیرین» شدم.
تخصصی بودن برنامه در حوزه زنان چقدر باعث شد میزبانی این برنامه را به عهده بگیرید؟
من وقتی می‌خواستم مادر شوم برای فرزندم خیلی دغدغه داشتم و به همین علت در کلاس‌هایی شرکت کردم. اما وقتی برای میزبانی این برنامه آمدم، متوجه شدم کلاس‌هایی را که مادرها باید برای شرکت در آن هزینه کنند یا کلاس‌های هویت‌بخشی در این برنامه به صورت رایگان است. همین نکته برایم خیلی باارزش بود. چون مخاطب ما که فقط در تهران زندگی نمی‌کند. ما در شهرستان‌ها مخاطبانی داریم که به این کلاس‌ها دسترسی ندارند و سوالات بسیاری دارند که توقع دارند از رسانه خودشان به آنها پاسخ داده شود و در برنامه این اتفاق می‌افتد. به نظر من کسی که به این امکانات دسترسی ندارد نباید محروم بماند و خوشحالم عضوی از تیم این برنامه ارزشمند هستم.
از آنجا که معمولا مخاطبان، مجری برنامه‌ها را بیشتر می‌شناسند، در این مدت چه بازخوردی از مخاطبان برنامه گرفته‌اید؟
خوشبختانه تا الان بازخوردهای خوبی گرفتم و من از آن دسته افرادی هستم که نظر مخاطبان خیلی برایم مهم و روی کارم تاثیرگذار است. حتی سوالاتشان را با عوامل برنامه مطرح می‌کنم و تا جایی که بتوانم به سوالاتشان پاسخ می‌دهم. امیدوارم این تعامل همچنان تا انتهای برنامه وجود داشته باشد.

زینب علیپور طهرانی - رسانه / جام‌جم