حافظه 20 حتی با اختلال توجه

معمولا این افراد برای به‌ یاد آوردن، تمرکز، سازماندهی و تمایز قائل شدن بین موارد مهم و غیرمهم دشواری‌هایی را تجربه می‌کنند.

ممکن است به راحتی حواس‌شان پرت شود، فراموشکار شوند یا در شروع انجام کاری با مشکل مواجه شوند. برای چنین افرادی معمولا ادامه‌ دادن فعالیت‌های طولانی و چند مرحله‌ای اغلب خسته‌کننده و ناممکن است.

این که اختلال توجه و بیش‌فعالی تا چه اندازه می‌تواند بر عملکرد حافظه اثرگذار باشد، این اثرگذاری بیشتر در حافظه بلندمدت مشاهده می‌شود یا حافظه کوتاه‌ مدت و لحظه‌ای و چطور می‌توانیم چنین مشکلاتی را مدیریت کنیم، از مواردی است که در ادامه به آن پرداخته‌ایم.

بر اساس نتایج تحقیقات، افراد مبتلا به اختلال توجه و تمرکز، مشکلات حافظه‌ای مختلفی از جمله ضعف حافظه کوتاه‌مدت و بلندمدت را تجربه می‌کنند.

بسیاری از علائم کم‌توجهی ـــ بیش فعالی به ویژه مشکلات توجه، می‌تواند بر نحوه رمزگذاری و ذخیره اطلاعات در حافظه تأثیر بگذارد.

از آنجا که کودکان و بزرگسالان مبتلا به این اختلال ممکن است آن‌قدر که انتظار می‌رود به برخی موارد در محیط اطرافشان توجه نکنند، احتمال کمتری دارد که بتوانند اطلاعات خاطره‌ای ایجاد کنند.

اِی‌دی‌اچ‌دی و حافظه کاری

نتایج مطالعات نشان می‌دهد افراد مبتلا به اختلال کم‌ توجهی ـــ بیش فعالی اغلب مشکلات قابل توجهی در زمینه حافظه کاری (Working Memory) دارند.

حافظه کاری نوعی «سیستم ذخیره‌سازی موقت» در مغز است که در حین حل یک مشکل یا انجام کاری، چند واقعیت یا افکار مرتبط با آن را در خود نگه می‌دارد. حافظه کاری به افراد کمک می‌کند اطلاعات را به اندازه‌ای نگه دارند که در کوتاه‌ مدت بتوانند از آن استفاده کنند، روی یک کار متمرکز شوندو به یاد بیاورند چه کاری را باید انجام دهند.

حافظه کاری برای نگه داشتن اطلاعات به اندازه‌ای که بتوانید روی آنها اقدامی انجام دهید، بسیار مهم است.

این توانمندی برای انجام امور مختلف روزمره مانند پیروی از دستورالعمل‌ها، برنامه‌ریزی اقدامات، پیروی‌ از زمان‌بندی‌های تعیین شده و سازماندهی فعالیت‌ها اهمیت دارد.

اختلال در حافظه کاری توضیح می‌دهد چرا برخی کودکان و بزرگسالان مبتلا به کم‌توجهی ـــ بیش فعالی با وظایفی مانند ادامه‌دادن یک فعالیت مشخص، با نظم و ترتیب کار کردن و به پایان رساندن پروژه‌ها با دشواری‌هایی روبه‌رو می‌شوند.

نتایج مطالعه‌ای که در سال ۱۳۹۹/۲۰۲۰ در مجله نوروسایکولوژی منتشر شد، نشان داد بیشتر کودکان مبتلا به کم‌توجهی ـــ بیش فعالی اختلالاتی در حافظه فعال نشان می‌دهند.

اِی‌دی‌اچ‌دی و حافظه بلند مدت

نتایج برخی تحقیقات حاکی از آن است که اختلال کم‌توجهی ـــ بیش‌فعالی بر حافظه بلندمدت نیز تأثیر می‌گذارد. گرچه عملکرد بسیار ضعیف در آزمون‌های حافظه بلندمدت در میان بزرگسالان مبتلا به کم‌توجهی ـــ بیش‌فعالی به خوبی مستند شده ، هنوز توضیحات دقیقی برای روشن‌شدن علت این اثر مشخص نشده است.

محققان طی مطالعه‌ای در سال ۱۳۹۶/ ۲۰۱۷ نحوه عملکرد بزرگسالان مبتلا به ای‌دی‌اچ‌دی را در تست‌های حافظه بلندمدت مورد بررسی قرار دادند. نتایج نشان داد شرکت‌کنندگان در آزمون‌های حافظه کلامی به طور قابل توجهی ضعیف‌تر از گروه کنترل عمل کردند. نکته جالب در این پژوهش این بود که محققان به این نتیجه رسیدند کمبودهای حافظه، مربوط به مشکلات رمزگذاری اطلاعات است و ارتباطی با اختلال در بازیابی حافظه ندارد.

چه باید کرد؟

درست است که در بسیاری موارد اختلال کم‌ توجهی ـــ بیش‌فعالی با مشکلات حافظه مرتبط است، اما نتایج تحقیقات نشان می‌دهد چنین افرادی می‌توانند برای رفع این مشکل اقدامات مؤثری انجام دهند.

تمرین‌ های مغزی، راهبردهای متنوع دیداری و شنیداری به یاد سپردن و پیروی از توصیه‌های پزشک برای درمان اختلال کم‌ توجهی ـــ بیش‌فعالی، گام‌هایی هستند که می‌توانند به تقویت حافظه فرد کمک شایانی کنند.

بنابراین به نظر می‌رسد با وجود این که گاهی همنشینی اختلال توجه و ضعف حافظه اجتناب‌ناپذیر است اما اقدام موثر و به‌موقع می‌تواند سایه این همنشینی را کمرنگ کند و مانع از اختلال در روند به‌خاطرسپاری شود. علاوه بر این راهکارهای متنوعی برای فعالیت بهتر و دقیق تر حافظه کاری نیز وجود دارد که می‌تواند به طور قابل توجهی عملکرد افراد دارای اختلالات توجهی را بهبود بخشد.

چگونه حافظه کاری خود را تقویت کنیم؟

پژوهشگران می‌گویند تمرین‌های ذهنی ممکن است حافظه کاری را در افراد مبتلا به اختلال توجه، افزایش دهد.

حافظه کاری مانند یک ماهیچه انعطاف‌پذیر، قابل جابه‌جایی و تمرین‌پذیر است. به همین دلیل می‌توان آن را با ورزش‌های خاص و آموزش بهبود بخشید.

شما می‌توانید چالش‌های مختلف تقویت حافظه کاری را به‌صورت آنلاین پیدا کنید. آزمون‌های مختلفی برای بررسی سطح حافظه کاری وجود دارد که می‌تواند شما را از نظر توانایی به یاد آوردن الگوهای بصری یا به یاد آوردن اطلاعات شنیداری مورد آزمایش قرار دهد.

علاوه بر این می‌توانید چند راهکار زیر را نیز برای ورزش دادن حافظه کاری‌تان امتحان کنید:

از ابزارهای تقویت حافظه آنلاین استفاده کنید

به دنبال وبگاه‌ها یا برنامه‌هایی باشید که چالش‌هایی را ارائه می‌کنند که برای تقویت حافظه برای به یاد سپاری اطلاعات کلامی و بصری طراحی شده‌اند.

بازی‌ های مغزی

برخی شواهد نشان می‌دهد تمرین‌های شناختی که به عنوان بازی‌های مغزی نیز شناخته می‌شود، ممکن است در کنار تقویت زمینه‌های مختلف توانمندی‌های شناختی مانند توجه، حل مسأله و استدلال به بهبود حافظه فعال نیز کمک کند.

برخی از این بازی‌ها تمرین‌های مختلفی را برای به‌خاطرسپاری، تشخیص الگوها، برنامه‌ریزی، تیزرهای تصویری، منطق و ریاضی شامل می‌شود.

از استراتژی‌های حافظه استفاده کنید

وقتی می‌دانید حافظه خوبی ندارید به دنبال ابزارها و راهکارهایی باشید که بتو‌اند به شما در به یادسپاری اطلاعات مهم کمک کند.

انجام کارهایی مانند به کارگیری یادیارها (نمونیک‌ها) که شگردهایی برای یادسپاری هستند و فقط به تکرار مطالب اکتفا نمی‌کند، بلکه با ایجاد رابطه بین مفاهیم تازه و اطلاعات قبلی موجود در مغز که به‌راحتی یادآوری می‌شوند (مانند تصاویر، ریتم‌ها، آهنگ‌ها و...)، در به‌خاطرسپاری و یادآوری مطالب جدید کمک می‌کند. یادداشت‌ اطلاعات مهم و تنظیم یادآورها در گوشی همراه ممکن است در به‌خاطر سپردن اطلاعات به کمک شما بیاید.

در هر زمان فقط یک کار را انجام دهید

از آنجا که حافظه کاری ضعیف انجام چند کار همزمان را دشوار می‌کند، ممکن است پرهیز از چند وظیفه برایتان مفید باشد و در عوض هر زمان فقط روی انجام یک کار مشخص تمرکز کنید. تا جای ممکن بکوشید عوامل حواس‌پرتی را از خود دور کنید.

تنظیم‌ هشدار زمان و دوری از همه کارهایی که می‌تواند زمان‌تان را بگیرد، احتمال این که حواس‌تان به کارهای دیگر منحرف شود و فراموش کنید به کاری که مشغول بودید، برگردید را احتمالا کم خواهد کرد.

فعالیت بدنی را فراموش نکنید

نتایج برخی تحقیقات نشان می‌دهد فعالیت بدنی می‌تواند روش غیردارویی مفیدی برای مدیریت علائم اختلال توجه و بیش‌فعالی و بهبود ساختار و عملکرد مغز باشد.

در جریان مطالعه‌ای مشخص شده کودکان پیش‌دبستانی که در برنامه‌های ورزشی بعد از مدرسه شرکت می‌کردند در انجام کارهایی که نیاز به حافظه فعال دارد، عملکرد بهتری از خود نشان می‌دادند.

داروهای تجویزی را مصرف کنید

داروهای محرک معمولا برای درمان علائم اختلال کم‌توجهی ـــ بیش‌فعالی تجویز می‌شود. برخی شواهد حاکی از آن است که این داروها ممکن است عملکرد نواحی خاصی از مغز را که به حافظه فعال مرتبط هستند نیز بهبود بخشد.

به دنبال درمان باشید

در برخی موارد راهکارهای درمانی می‌تواند برای کمک به رفع مشکلات حافظه همراه با اختلال کم‌توجهی ـــ بیش‌فعالی مفید باشد.

درمان‌هایی مانند درمان رفتاری ـــ شناختی (CBT) به افراد کمک می‌کند افکار، رفتارها و احساساتی که با مشکلات ارتباط دارند، تغییر دهند.

درمان رفتاری ـــ شناختی می‌تواند به شما کمک کند مکانیسم‌های مقابله‌ای جدید از جمله مهارت‌های مدیریت زمان و تعیین هدف را بیاموزید.

عسل اخویان طهرانی - دانش و سلامت / روزنامه جام جم

برگرفته از: verywellmind.com