تنها در اتاق

برخی از پدر و مادرهای جوان که این کار را بی‌انصافی در حق فرزندشان می‌دانند. در صورتی که بهتر است یک تصمیم میانه و عاقلانه را در پیش گرفت و با در نظر گرفتن صلاح کودک و البته زندگی مشترک والدین به نتیجه خوبی رسید.

بسیاری از کارشناسان کودک و نوجوان معتقدند این کار شاید ظاهر نامهربانی داشته باشد اما در پس آن، تربیت کودکانی شاد و مستقل و البته مسوولیت‌پذیر است که بعدها می‌توانند روزهای خوبی را در جامعه بگذرانند.

پس بهتر است در زمانی مناسب و با بهترین روش، این اتفاق را عملی کنیم تا نیاز کودک به بودن در کنار والدینش در سنین نوزادی، تبدیل به عادتی در سنین نوجوانی نشود. اما چطور و چگونه؟ این گزارش خلاصه‌ای از برخی راهکارهای مفید در این مسیر است.

نسخه یکسان نپیچید

همه بچه‌ها و شرایط خانوادگی همه خانه‌ها مثل هم و یکسان نیست. بنابراین یک قانون کلی و یک روش واحد برای رسیدن به هدف‌مان وجود ندارد. در این راه باید آزمون و خطاهایی صورت بگیرد تا بالاخره کودک احساس آرامش و امنیت مورد نیاز در اتاقش را پیدا کند اما موضوعی که می‌تواند این احساس را به او بدهد، همراهی مادر با او است. در واقع برخی مادران به دلایل مختلف، بی‌حوصلگی‌شان را چاشنی این کار می‌کنند و همراهی زیادی با فرزندشان ندارند. در صورتی که والدین باید بدانند هرچیزی هزینه‌ای دارد و سختی‌های شب‌بیداری والدین برای جدا کردن محل خواب کودک هم یکی از آنها است.

استقلال را به او هدیه بدهید

این طور که کارشناسان و روان‌شناسان کودک می‌گویند، گاهی این خود والدین هستند که هیچ تمایلی به جدا کردن جای خواب کودک‌شان ندارند در صورتی که نمی‌دانند با این تصمیم، استقلال کودک را از همان روزهای اول از او می‌گیرند و افرادی وابسته را به جامعه تحویل می‌دهند. در واقع نگرانی والدین قابل درک است اما خوب است بدانند همیشگی‌شدن این اتفاق نه‌تنها به نفع کودک نیست، بلکه اگر ادامه پیدا کند، زندگی والدین را هم دچار اختلال می‌کند و البته از آن مهم‌تر، فرصت استقلال را از همان روزهای کودکی از کودک می‌گیرد. پس بهتر است بر نگرانی و احساسات مادرانه و پدرانه‌تان غلبه کنید و از جایی به بعد اجازه بدهید ترس‌های وجودی کودکان از جمله ترس از تنهایی، ترس از تاریکی و... از بین برود؛ اتفاقی که اولین قدم‌هایش در همین جریان رخ می‌دهد.

چه سنی؟

در مرحله جداکردن محل خواب کودک با والدین، دو بازه زمانی بدترین سن و بهترین سن وجود دارد؛ بازه‌هایی که البته می‌تواند متغیر باشد اما بهتر است حواسمان به این دو مرز باشد. متخصصان کودک می‌گویند که زیر شش‌ماهگی، بدترین زمان برای این کار است؛ چرا که در چنین روزهایی او بسیار آسیب‌پذیر است و هنگامی‌که در کنار والدین است به آرامش می‌رسد. بنابراین بهتر است این آرامش را به هیچ عنوان از او نگیریم.

پس چه وقتی مناسب است؟ تجربه نشان داده ایده‌آل‌ترین زمان برای جدا خوابیدن کودک از دو سالگی به بعد است. البته این سن هم قانون صد در صدی ندارد و والدین باید به حالات و روحیات کودک دقت کنند؛ چرا که این امر در برخی بچه‌ها به راحتی قابل پذیرش است و در برخی دیگر کمی دیرتر جا می‌افتد و این حال را با گریه نشان می‌دهند. در چنین مواقعی بهتر است همه‌چیز را به دست زمان بسپارید و اصراری برای زود به نتیجه رسیدن از خودتان نشان ندهید که اگر این کار را بکنید، ممکن است به جای زودتر به نتیجه رسیدن، با واکنش‌هایی از سمت کودک روبه‌رو شوید که این اتفاق مدام دورتر شود. پس بهتر است آرامش را توام با سن مناسب کنید.

از راهکار بگو

اولین قدم برای رسیدن به این هدف که بعد از مدتی، بتوانید جای خواب فرزندتان را از محل خواب خودتان جدا کنید این است که برای روزهای اول و ساعت‌های اولیه خوابش، در کنار او و در اتاقش حضور داشته باشید. در واقع به این صورت که او با اطمینان از حضور شما به خواب برود. حتی می‌توانید ابتدا او را پیش خودتان بخوابانید و بعد به اتاقش ببرید. آن‌وقت است که در زمان بیداری‌اش احساس استقلال را درک خواهد کرد.

اما در مراحل پیش از خواب، با دلش راه بیایید. اگر می‌خواهد برایش قصه بگویید. اگر از تاریکی می‌ترسد، نوری هرچند کم برایش روشن بگذارید. با او حرف‌های دلنشین بزنید و خلاصه هر چیزی که فکر می‌کنید به او آرامش می‌دهد را در اختیارش قرار بدهید. کارشناسان معتقدند در چنین مواقعی، رفتار قاطع و جدی و برخوردهای تند و تیز جواب نمی‌دهد و بهترین راهکار، همان همراهی و همدلی با کودک است که آرامش قبل از خواب را به او بدهد. البته استوار بودن بر تصمیم‌تان مبنی بر جدا کردن محل خوابش، به این معنی نیست که شما در این راه همدل و همراه او نیستید؛ بلکه باید در تصمیم‌تان قاطع باشید اما برای رسیدن به اصل هدف دل به دل او هم بدهید.

صبر داشته باشید

رسیدن به این هدف، نیازمند یک بازه زمانی است که برای هر کودک متفاوت است. مثلا لازم است در روزهای اول، کنار تخت او بنشینید و با او حرف بزنید؛ در روزهای بعدی کمی صندلی‌تان را با فاصله از تخت بگذارید تا بین عادتش که مثلا لازم است دست مادر را بگیرد، وقفه‌ای بیفتد. این کار می‌تواند آنقدر و هر شب ادامه‌دار شود که گاهی لازم باشد در چارچوب در اتاقش بایستید تا او به خواب برود. خلاصه این‌که خودتان را برای یک جریان زمانبر اما قطعا مفید آماده کنید و حوصله به خرج دهید.

ترس را جدی بگیر

توصیه کارشناسان کودک این است که ترس‌های کودک را جدی بگیرید و با این منطق که ترسش خنده‌دار است، از این موضوع به سادگی نگذرید. برخی از مسائل واقعا برای کودک آزاردهنده است و لازم است راهکاری برایش ارائه کنید. مثلا می‌توانید بگویید پتو می‌تواند از تو محافظت کند. در واقع سعی کنید به جای نادیده گرفتن ترس‌هایش، با ارائه راهکاری متناسب با سن کودک، ترسش را کمرنگ کنید.

ضمن این‌که فراموش نکنید محبت و عشق‌ورزی شما در طول روز، می‌تواند کودک را به آرامشی در شب برساند که با آرامش خیال بیشتری به خواب برود و ترس‌هایش را فراموش کند. پس محبت در طول روز را فراموش نکنید.

زهرا صالحی نیا - کارشناس سواد رسانه / ضمیمه چاردیواری روزنامه جام جم