افطار با کرامات ستاره هشتم

همه قصه‌های ما واقعی است
تهیه‌کننده برنامه «مثل ماه» از بی‌علاقگی خود به حاشیه‌های فضای مجازی می‌گوید و اعتقاد دارد این برنامه را به عشق امام رضا (ع) ساخته و خود حضرت باعث می‌شود این برنامه مورد قبول مخاطب واقع شود. صحبت‌های هادی آشتیانی را بخوانید.

سومین فصل از برنامه «مثل ماه» رمضان امسال راهی آنتن شبکه سه شده است. مسلما وقتی برنامه‌ای به فصل‌های بعدی برسد کار عوامل سخت‌تر خواهد شد، زیرا ضمن حفظ مخاطبان قدیم باید مخاطبان جدید هم اضافه شود و این مستلزم تزریق ایده‌های جذاب است. چطور سعی کردید به این مقوله نزدیک شوید؟
دو تغییر عمده در این فصل از برنامه «مثل ماه» داشتیم؛ یکی در حوزه محتوا و دیگری در حوزه آیتم‌ها و قالب برنامه. در حوزه آیتم‌ها و قالب، امسال یک فیلم داستانی کوتاه مرتبط با موضوع برنامه به هر قسمت اضافه
شده است. فیلم‌ها کاملا بازسازی داستان‌های واقعی است که به واسطه امام رضا (ع) و کرامات ایشان اتفاق افتاده و ۳۰ سوژه‌ای که انتخاب شده از طرف حرم امام رضا(ع)و آستان قدس به لحاظ همه مسائل شرعی، پزشکی و… تایید شده است. بحث دیگر هم بحث محتوای برنامه است که درباره کرامات امام رضا(ع)از زبان اقشار مختلف مردم است.
چه مواردی از کرامات امام رضا(ع)را انتخاب کردید و چه معیاری برای انتخاب‌تان داشتید؟ فقط مواردی مثل مشکلات جسمی و بیماری بوده یا به سوژه‌های دیگر هم پرداخته‌اید؟
هدف اصلی برنامه تلاش برای افزایش میزان معرفت و شناخت مردم نسبت به امام رضا(ع) و بیان یک سری اتفاقات درباره حرم امام رضا(ع)و کرامات ایشان است. خیلی از اتفاقات خارج از محدوده حرم بوده. این معجزات ممکن است شفا یافتن یک بیماری صعب‌العلاج بوده یا کراماتی شکل گرفته که موجب اتفاقات خاصی در زندگی مردم شده است، مثل تغییرات در زندگی، رفع مشکلات اقتصادی و... .
آستان قدس چقدر با شما همکاری داشت؟ آیا از لحاظ مالی هم کمکی کردند؟
به برنامه ما خیر، ولی در تولید آیتم‌های نمایشی کمک کردند.
قصه افرادی که فیلم‌های‌شان ساخته و در برنامه پخش می‌شود، واقعی است یا بخش‌هایی به کار اضافه کردید تا بار دراماتیک کار را افزایش بدهید؟
افرادی که فیلم‌شان ساخته شده، کاملا واقعی هستند ولی برای این‌که در آینده دچار مشکلاتی نشوند، آستان قدس مخالف معرفی چهره آنها بود، حتی اسامی هم در فیلم‌های کوتاه ساختگی است. البته در بعضی از داستان‌ها اطرافیان این افراد حضور دارند مثلا پزشک پرونده خواهد آمد یا از کسی که از نزدیک این واقعه را شاهد بوده دعوت کردیم حضور داشته باشد ولی خود سوژه‌ها مشخصا معرفی نشده‌اند. آستان قدس در این موضوع محدودیت داشت و ما هم پذیرفتیم.
خیلی از برنامه‌ها با «ماه عسل» قیاس می‌شوند. شما چقدر سعی کردید برنامه‌ای متفاوت با برنامه‌های نزدیک به افطار داشته باشید؟
به دلیل این‌که شبکه سه هستیم نمی‌پذیریم که کپی کردیم چون «ماه عسل» هم برنامه شبکه سه و موفق هم بوده است اما در روند اجرای کار، شکل پردازش به موضوعات به خصوص امسال سعی کردیم اتفاقاتی بیفتد که متفاوت باشد. هم به لحاظ محتوا و هم به لحاظ شکل و اضافه شدن فیلم کمک می‌کند نسبت به مجموعه‌های شبکه‌های دیگر متفاوت‌تر باشد. یعنی همه مردم می‌دانند که در این یک ماه دم افطار سر سفره امام رضا (ع) هستند. سال‌های قبل سوژه‌ها و داستان‌های مختلف داشتیم ولی امسال به کرامات امام هشتم پرداخته‌ایم.
چه بازخوردهایی از مردم دریافت کردید؟
خوب بوده و مردم استقبال خوبی کردند و پسندیدند، به خصوص در حوزه نمایش و گفت‌وگوهایی که درباره این اتفاقات بوده و داستان‌هایی که مهمان‌های ما تعریف کردند.
مهمان‌های برنامه چه کسانی هستند؟
افرادی هستند که به واسطه امام رضا(ع)برایشان اتفاقاتی افتاده یا دیده‌اند و از نزدیک لمس کرده و در ذهنشان باقی مانده است.
یعنی با موضوع فیلمی که ساخته شده مرتبط است؟
خیر متفاوت است، اما آنها هم افرادی هستند که از سمت امام رضا(ع)کراماتی دیده‌اند. مثلا مسؤول هیأت رسیدگی به شفایافتگان مهمان ما بودند که اطلاعات کاملی داشتند. همچنین قائم‌مقام سابق آستان قدس مهمان ما بودند که از نزدیک خیلی از این موارد را دیده‌اند. بعضی از خدام که داستان‌ها را از نزدیک دیدند و مورد تایید آستان قدس هستند، در قسمت‌های بعدی حضور خواهند داشت. همچنین افرادی که به واسطه امام رضا(ع)اتفاقاتی در زندگی‌شان رخ داده و اصلا ربطی به آستان قدس ندارد، مثلا در حوزه ورزش ما میزبان ورزشکارانی هستیم که با امام رضا(ع)ارتباط خاصی دارند.
گاهی برنامه‌سازان مناسبتی درگیر ماراتن رقابت می‌شوند. آیا این اتفاق بین شبکه‌ها وجود دارد؟
شاید این تعبیر خیلی خوب نباشد اما در رسانه و در همه حوزه‌ها خودمان را دچار رقابت کرده‌ایم. غیر از حوزه‌های نمایشی که سریال‌ها را طوری می‌چینند که همزمانی نداشته باشد، در برنامه‌های دیگر این اتفاق و همپوشانی وجود دارد. با نحوه مدیریتی که دوستان و همکاران داشتند این حس را ایجاد کرده‌اند که من سعی کنم مخاطب بیشتری داشته باشم و شبکه‌های دیگر هم این تلاش را بکنند. برای مثال در گذشته، یک یا دو شبکه برنامه زنده سحر داشتند و باقی شبکه‌ها دعای سحر پخش می‌کردند، اما اکنون ۸-۹ شبکه برای سحر و پیش از افطار برنامه زنده دارند. آن زمان که «ماه عسل» پخش می‌شد فقط «ماه عسل» بود و یک شبکه دیگر که به موضوعات اجتماعی نمی‌پرداخت. به نظرم برای این مساله باید فکر شود، شاید اگر این برنامه‌ها که زحمت می‌کشند و محتوای خوبی دارند، در ساعت دیگری پخش شوند، هم مردم استفاده بهتری می‌کنند هم در انتخاب شبکه سردرگم نمی‌شوند، ما هم با خیال راحت‌تری آن چیزی که هدفمان است را به سمع و نظر مردم می‌رسانیم.
یعنی اگر پخش برنامه شما ساعت ۱۷ باشد موافقت می‌کنید؟
نحوه مدیریت سازمان مهم است که با توجه به سابقه برنامه‌ها چطور تنظیم کنند، مثلا شبکه سه ۲۰ سال است ویژه برنامه افطار دارد، اما برخی شبکه‌ها بعدا اضافه شدند. بعضی از شبکه‌ها برنامه‌هایشان بعد از افطار شروع می‌شود که کار خوبی است. اگر هم قرار است موازی باشد باید یک برنامه‌ریزی روی محتوای برنامه‌ها صورت گیرد، یعنی یک شبکه محتوایش معارف باشد، یک شبکه اجتماعی و یک شبکه ورزشی که هرکسی با سلیقه خودش انتخاب کند.
دوست دارید در برنامه‌تان حاشیه‌ای اتفاق بیفتد که در فضای مجازی پخش شده یا به عبارتی وایرال شود؟
شخصا وایرال شدن در شبکه‌های مجازی را دوست ندارم. دوست دارم برنامه بدون این حاشیه‌ها و حرف‌های اضافه دیده شود. ما توسل کردیم و به عشق امام هشتم برنامه ساختیم و امیدواریم با عنایت امام رضا(ع)برنامه «مثل ماه» به دل مردم بنشیند.

دنبال اغراق نبودیم
امیر پوروزیری، تهیه‌کننده و کارگردان فیلم‌های کوتاه برنامه «مثل ماه» درباره ساخت ۳۰ فیلمی که در این برنامه پخش می‌شود،نکاتی را گفته که خواندنش خالی از لطف نیست.
ثبت ۹۰۰ پرونده شفا طی ۱۰ سال
حدود ۸ ماه پیش با آستان قدس رضوی درباره ساخت این فیلم‌های کوتاه در برنامه «مثل ماه» صحبت کردیم. در این جلسات آستان قدس اعلام کرد از سال ۱۳۹۰ کمیته‌ای به‌ نام شفایافتگان در این آستان شروع به کار کرده و طی این ۱۰ سال حدود ۹۰۰ پرونده شفا در این کمیته به ثبت رسیده است.
البته آمار غیررسمی بیش از این است اما بیماری این افراد محرز بوده و پرونده کامل پزشکی داشته‌اند. در بین این ۹۰۰ نفر حدود ۲۰ مورد افرادی بودند که کمیسیون پزشکی و افراد معتمد آستان قدس رضوی که بسیار هم سختگیر هستند، دلیل علمی برای شفا یافتن آنها و درمان بیماری‌شان نداشته و به عنوان شفایافته امام رضا(ع)در این کمیته به ثبت رسیده‌اند.
خیلی فکر کردیم که این موضوعات چگونه می‌تواند بیشتر برای مخاطب باورپذیر باشد و چگونه می‌توان فیلم کوتاهی ساخت که نه به محتوا ضربه بزند و نه با اغراق همراه باشد. در تاریخ تشیع همیشه از طرف بزرگان به این موضوع اشاره شده که کمتر به زندگی شفایافتگان نزدیک شده و به آنها بپردازید چون این نزدیکی و ساخت فیلم یا تولید خبر درباره این افراد می‌تواند باعث دردسر برای آنها شود. این تصمیم از طرف علما و بزرگان دین گرفته و بر آن تاکید شده تا شفایافتگان در گمنامی زندگی کنند.
پایبندی به اصل داستان‌ها
تمام تلاش ما بر این بود که با کمترین تغییر در واقعیت این فیلم‌های کوتاه ساخته شود و برای این‌که این عزیزان دچار دردسر نشوند، فیلم کوتاه داستانی مستندگونه‌ای برای این روایت‌ها ساخته شد.
در این فیلم‌های کوتاه، یک جهان داستانی ساخته می‌شود تا به کلیت موضوع بپردازد. روی این فیلم‌ها مونولوگی گفته می‌شود که صدای خود کاراکتر یا نزدیکان اوست.
این فیلم‌ها داستان هر فرد را به صورت دراماتیک تعریف می‌کند تا روایت‌ها برای مخاطبان آزاردهنده نباشد و تا انتها آن را دنبال کند. این فیلم‌ها فقط به بحث شفا نپرداخته و حدود نیمی از آنها به کرامات معنوی امام رضا(ع)اشاره داشته است.
هر انسانی، راوی حکایت‌های معنوی در زندگی خودش است و می‌تواند درباره این حکایت‌ها صحبت کند اما روایت‌های معنوی که در این برنامه و به صورت فیلم کوتاه به آنها پرداخته‌ایم، روایت‌هایی است که کاملا راستی‌آزمایی شده و در برخی موارد در کتاب‌های آستان قدس به ثبت رسیده است.
هدف ما از ساخت این فیلم‌های کوتاه این بود که بتوانیم تاثیرگذاری معنوی بر اهل دل و اهل حقیقت داشته باشیم. امیدوارم این برنامه بتواند بر ضمیر پاک افراد حقیقت‌جو تاثیرگذار باشد و مورد قبول دستگاه اهل بیت و خاصه امام‌الرئوف امام رضا(ع) قرار گیرد.

سلطان همه عالم امام رضا (ع) است
محمدرضا خندان کارگردانی برنامه «مثل ماه» را به عهده دارد. او درباره سابقه همکاری‌اش با این برنامه و تفاوت این فصل با فصل‌های گذشته این طور روایت می کند:
تاکنون سه فصل از برنامه با این نام پخش شده که فصل اول، مجری طرح بودم و این فصل و فصل قبلی کارگردانی را به عهده داشتم. در گذشته عمدتا روی سوژه‌های اجتماعی کار می‌کردیم، اما پیش‌تر این موضوع مطرح شد که امسال روی مباحث کرامات حضرت رضا(ع) و بحث شفا کار کنیم.
وی عنوان می‌کند: در واقع جریانات حوزه شفا واقعی و در آستان قدس ثبت شده است. سال‌هاست که این سوژه‌ها وجود دارد و هیچ وقت از آنها پرده‌برداری نشده و در مورد آنها صحبتی نشده است. امسال با هماهنگی انجام شده، دوستان آستان قدس پرونده‌ها را در اختیار ما گذاشتند.
خندان می‌افزاید: حدود یک سال تیم ما در رفت‌وآمد بود و برای ۳۰ پرونده در مورد کرامات حضرت رضا(ع) فیلم ساخته شد. موضوعات هم صرفا در زمینه شفای جسمی نیست و درباره موضوعات مختلف است.
کارگردان «مثل ماه» درباره این‌که چگونه به این ایده رسیدند که فیلم کوتاه درباره سوژه‌ها ساخته و در خلال برنامه پخش شود، عنوان می‌کند: ما نمی‌توانستیم سوژه‌های اصلی را وارد برنامه کنیم، به این دلیل خواستیم قدری هنرمندانه‌تر آن اتفاق را برای مردم نمایش دهیم. باید یک سری موارد درباره سوژه‌های اصلی رعایت می‌شد به همین دلیل به این نتیجه رسیدیم که آنها در برنامه حضور نداشته باشند.
خندان درباره مقایسه‌ای که بین «مثل ماه» و «ماه عسل» صورت می‌گیرد، می‌گوید: از روز اول تولید سعی کردیم خودمان باشیم و شبیه برنامه دیگری نباشیم.
برنامه «ماه عسل» برنامه موفقی بوده و تمامی برنامه‌های پیش از افطار با این برنامه مقایسه می‌شوند، به خصوص برنامه‌های این‌چنینی که سوژه واقعی داشته باشند. ما سعی کردیم یک برنامه خوب و قابل قبولی بسازیم حتی اگر با «ماه عسل» مقایسه شویم، ولی امسال کاملا ریل برنامه عوض شده و موضوع برنامه چیز دیگریست.
کارگردان «مثل ماه» درباره دلیل پرداختن به موضوع کرامات امام رضا(ع)می‌گوید: دلیلش این بود که سلطان همه عالم فقط امام رضا (ع) است، همین. یعنی ما اصلا دنبال مقایسه نبودیم و هدفمان فقط این بود که بگوییم سلطان همه عالم امام رضاست.
خندان درباره ارتباط مخاطب با موضوعات برنامه «مثل ماه» اظهار می‌کند: به نظر می‌رسد برنامه در فضای مجازی و بین مردم بازخورد نسبتا خوبی داشته ولی باید به مخاطب سپرد که بپسندد. امیدواریم این اتفاق بیفتد و این کار مقبول امام رضا(ع)باشد.

احمدرضا معراجی - رسانه / روزنامه جام‌جم