رجب پاشا بر لبه پرتگاه

گرچه ارزش لیر طی ماه‌های اخیر کمی تقویت شده است اما هنوز مسیر بسیار زیاد و دشواری تا جبران ضرر ناشی از کاهش ارزش پول ملی ترکیه باقی مانده است.

فراتر از آن، سیاست خارجی نامتوازن اردوغان و شکست سیاست‌های سلبی آنکارا در قبال پرونده‌هایی مانند سرنگونی نظام حاکم بر سوریه به کاهش محبوبیت وی منجر شده است.

احزاب مخالف در ادوار قبلی انتخابات به‌دلیل تکثر و انتخاب نشدن نامزدی واحد و مشترک برای مواجهه با اردوغان، موجبات پیروزی وی را فراهم کردند.

در این میان، نمی‌توان از پیوستن برخی سیاستمداران فرصت‌طلب مانند دولت باغچه لی، رهبر حزب ملی‌گرا به دولت اردوغان (که به افزایش آرای اردوغان به بالای ۵۰ درصد منجر شد) به‌سادگی گذشت.

اکنون رئیس‌جمهور ترکیه نسبت به هرزمان دیگری بیشتر خطر سقوط از قدرت را حس می‌کند زیرا احزاب مخالف این بار قصد دارند علیه وی متحد شوند.

فراتر از آن، در انتخابات شهرداری‌ها نیز کنترل دو شهر مهم ترکیه یعنی استانبول و آنکارا به دست حزب جمهوریخواه خلق (اصلی‌ترین رقیب حزب عدالت و توسعه) افتاد.

اردوغان به روزهای پایانی حضور در راس قدرت سیاسی ترکیه نزدیک می‌شود؟ رجب طیب اردوغان این روزها با هشدارهای فزاینده‌ای مواجه است که نشان می‌دهد رویکرد او برای اداره اقتصاد ۷۶۵‌میلیارد دلاری ترکیه دیگر کارساز نیست.

در حالی که نرخ رشد اقتصادی روی کاغذ خوب به نظر می‌رسد ولی به اشتغالزایی منجر نشده است. فراتر از آن، شهروندان ترکیه‌ای هنوز نسبت به سیاست‌های اقتصادی دولت ناراضی هستند و کاهش ارزش پول ملی این روند را تشدید کرده است.

نزدیک شدن اردوغان به رژیم اشغالگر قدس و ابراز برادری وی با اسحاق هرتزوگ رئیس این رژیم، از محبوبیت اردوغان در میان اسلامگرایان نیز کاسته است. حتی برخی هم حزبی‌های سابق اردوغان مانند عبدا... گل، روی ریزش رای رئیس‌جمهور ترکیه در اردوگاه اسلامگرایان و حزب عدالت و توسعه نیز حساب ویژه‌ای باز کرده‌اند.

در مقابل، اردوغان سعی دارد خود را سیاستمداری مسلط بر اوضاع نشان دهد! او اخیرا در اظهارنظری جنجالی اعلام کرد که قصد دارد تا سال ۲۰۵۰ میلادی، ترکیه را به قدرتی بزرگ و مثال‌زدنی در منطقه و جهان تبدیل کند. بسیاری از تحلیلگران معتقدند که ارائه این پالس، چیزی جز تلاش سیاستمداری نگران برای بقای حداقلی در قدرت نیست.

جلسه‌ای نگران‌کننده برای اردوغان

رهبران شش حزب مخالف در ترکیه برای بررسی نهایی طرح نظام پارلمانی تقویت شده برای نخستین بار تشکیل جلسه دادند.

در این جلسه که به دعوت کمال قلیچدار اوغلو، رهبر حزب جمهوری خلق ترکیه تشکیل شد، علاوه بر قلیچدار اوغلو، تمل کاراملا اوغلو رهبر حزب سعادت، مرال آکشنر رهبر حزب خوب، احمد داووداوغلو رهبر حزب آینده، علی باباجان رهبر حزب دموکراسی و پیشرفت و گلتکین اویسال رهبر حزب دموکرات ترکیه حضور داشتند.

بررسی نهایی طرح نظام پارلمانی تقویت شده و ورود به این طرح در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری از این پس بیشتر مورد توجه قرار خواهد گرفت.

مراد ایده، مشاور مرال آکشنر، رهبر حزب خوب ترکیه در این زمینه گفت: دیگر هیچ چیز مثل قبل نخواهد بود.

سران مخالف ترکیه، تصمیم به همکاری برای غلبه بر رجب طیب اردوغان، رئیس‌‌جمهور کنونی ترکیه در انتخابات آینده ریاست‌جمهوری این کشور گرفته‌اند. همان‌گونه که اشاره شد، سیاست‌های نامتوازن اردوغان و اعتماد وی به رژیم اشغالگر قدس، آمریکا و عربستان سعودی در بسیاری از پرونده‌های منطقه‌ای، نتیجه‌ای جز عقبگرد وی در آنکارا نداشته است.

در چنین شرایطی احزاب مخالف او از جمله حزب چپگرای خلق جمهوریخواه ترکیه (CHP)، حزب ملی‌گرا و محافظه‌کار «خوب»(IYI)، کردها و چند حزب کوچک‌تر دیگر، برخلاف تلاش‌های مداوم آقای اردوغان برای ایجاد اختلاف میان آنها، توانسته است با هم متحد بمانند.

احزاب مخالف او با یادآوری شکست خیره‌کننده حزب عدالت و توسعه در انتخابات شهرداری استانبول و آنکارا در سال ۲۰۱۹، یادآوری می‌کنند که با حمایت جمعی از یک نامزد واحد همچنان می‌توان آقای اردوغان را شکست داد.

شکاف در حزب عدالت و توسعه

در این معادله، نمی‌توان شکاف‌های به‌وجود آمده در حزب حاکم (عدالت و توسعه) را نادیده انگاشت! نظرسنجی‌های صورت گرفته در ترکیه حاکی از بروز اختلافات جدی در میان طرفداران حزب عدالت و توسعه است.

نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که بیش از ۲۰ درصد از اعضا و حامیان حزب عدالت و توسعه با اردوغان مخالفت هستند و خواستار تداوم ریاست‌جمهوری او نیستند اما این مساله را برای باقی ماندن در قدرت، مخفی می‌کنند.

به عبارت بهتر، نارضایتی از اردوغان در میان اعضای حزب عدالت و توسعه افزایش یافته و به‌طور کلی، پس از مواجهه سلبی رجب طیب اردوغان با عبدا...‌گل، رئیس‌جمهور سابق ترکیه و یکی از بنیانگذاران حزب عدالت و توسعه، برخی از اعضای این حزب از اردوغان فاصله گرفته‌اند.

همین مساله می‌تواند مقدمه‌ای برای شکست اردوغان در انتخابات باشد. کار به جایی رسیده است که برخی نزدیکان رئیس‌جمهور ترکیه به وی پیشنهاد داده‌اند از طریق رایزنی‌های پشت‌پرده و با دادن برخی امتیازات به احزاب مخالف، زمینه را برای پیوستن آنها به حزب عدالت و توسعه در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۳ فراهم سازد.

در مقابل، احزاب مخالف درصدد فرصتی هستند که زمینه را برای برگزاری انتخابات زودهنگام در ترکیه فراهم سازند. اما اکنون نگرانی اصلی اردوغان زمان برگزاری انتخابات نیست! آنچه رئیس‌جمهور ترکیه را نگران کرده است مربوط به روند نزولی محبوبیت وی در نزد افکارعمومی این کشور است.

سعید سبحی - بین الملل روزنامه جام جم