پیامدهای خیره‌شدن به تصویر خودمان در تماس ویدئویی

در این برنامه‌ها اغلب به کاربران، ویدئویی از خودشان هم نشان داده می‌شود تا آنجا که حالا دیگر افراد به‌جای این‌که گاهی خودشان را در آینه ببینند، ساعت‌ها در این ویدئوها به خودشان نگاه می‌کنند.

روان‌شناسان معتقدند کلاس‌ها و جلسات مجازی و موارد مشابه منجر به تمرکز مداوم افراد بر ظاهر خود می‌شود و این موضوع برای سلامت روان آنها و به‌ویژه برای زنان مضر است.

شیءانگاری و خودشیء‌انگاری

پدیده شیءانگاری ـــ دیده شدن به عنوان شیء یا رفتار کردن با چیزی به عنوان شیء ـــ در دنیای امروز، زنان را بیشتر از مردان درگیر می‌کند. از آنجا که زنان و دختران در فرهنگ غربی ظاهرشان را در اولویت قرار می‌دهند، ایده شیء بودن بیشتر در آنها درونی می‌شود.

درنتیجه این گروه از زنان دچار خودشیءانگاری می‌شوند و با خود به‌عنوان اشیایی برخورد می‌کنند که باید به آنها نگاه کرد. تحقیقات نشان داده قرار گرفتن در نزدیکی آینه، عکس گرفتن از خود و احساس ارزیابی شدن ظاهر از جانب دیگران، همگی باعث افزایش خودشیءانگاری در افراد می‌شود. وقتی وارد جلسه‌ای مجازی می‌شوید، اساسا همه این کارها را یکجا انجام می‌دهید.

پیامدهای خودشیء‌انگاری

مطالعات تجربی در زمینه بررسی خودشیءانگاری و سپس سنجش نتایج شناختی، عاطفی، رفتاری یا فیزیولوژیکی آن نشان داده است فکر کردن به خود به‌عنوان یک شیء می‌تواند به تغییراتی در رفتار و آگاهی بدنی منجر شود و از طرق مختلف بر سلامت روان تأثیر منفی بگذارد.

تجربیات خودشیءانگاری باعث می‌شود هم زنان و هم مردان بر ظاهرشان تمرکز کنند اما زنان با پیامدهای منفی بسیار بیشتری روبه‌رو هستند. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد تجربه خودشیءانگاری از نظر شناختی برای زنان مضر است. در مطالعه‌ای که در سال ۱۳۷۷ شمسی/۱۹۹۸میلادی انجام شد، محققان نشان دادند خودشیءانگاری باعث می‌شود زنان در مسائل ریاضی عملکرد ضعیفی داشته باشند.

خودشیءانگاری همچنین زنان را به نوعی فاصله گرفتن از بدن خود سوق می‌دهد و موجب بدتر شدن عملکرد حرکتی، کاهش هماهنگی جسمانی و بروز مشکل در تشخیص حالات عاطفی و بدنی می‌شود. براساس مقاله‌ای که گروهی از روان‌شناسان در سال ۱۴۰۰/ ۲۰۲۱ منتشر کردند زنانی که خود را شی‌ء می‌انگارند، در تشخیص دمای بدن‌شان مشکل دارند. به گفته این گروه از محققان، هرقدر یک زن بیشتر روی ظاهرش تمرکز کند، ارتباط کمتری بین میزان لباس پوشیدن و احساس سرما در او دیده می‌شود. سطوح بالای خودشیءانگاری می‌تواند با پیامدهایی برای سلامت روان ازجمله اختلال در غذا خوردن، افزایش اضطراب درمورد ظاهر و افسردگی مرتبط باشد.
​​​​​​​
شواهدی از آسیب و نحوه کاهش آن

نتایج مطالعات اخیر نشان می‌دهد نگرانی‌ها در این زمینه کاملا منطقی است. براساس مطالعات انجام شده، هرقدر زنانی که روی ظاهرشان تمرکز می‌کنند و زمان بیشتری را صرف تماس‌های ویدئویی کنند، کمتر از ظاهرشان راضی خواهند بود. به نظر می‌رسد نارضایتی از چهره در خستگی از کار با اسکایپ یا زوم نیز نقش دارد به‌طوری‌که زنان همه نژادها، سطوح بالاتری از خستگی در زوم را نسبت به همتایان مرد خود گزارش می‌کنند.

خوب یا بد، مجازی‌سازی زندگی روزمره همچنان با ماست. یکی از راه‌های کاهش اثرات منفی جلسات ویدئویی بی‌پایان، خاموش کردن دوربین سلفی و در واقع استفاده از عملکرد «مخفی کردن نمای خود» در طول تعاملات آنلاین است. غیرفعال کردن نمای خود ممکن است به برخی افراد کمک کند اما بسیاری دیگر احساس می‌کنند این کار آنها را در مضیقه قرار می‌دهد، زیرا با نظارت بر ظاهر خود، می‌توانند ارزیابی دیگران را از خود پیش‌بینی کنند. بنابراین انتظار می‌رود بیشتر مردم و به‌ویژه زنان، همچنان دوربین را در طول مدت تماس خود در تماس‌های ویدئوی با اسکایپ یا زوم روشن نگه دارند.

منبع: The Conversation

یاسمین مشرف - دانش روزنامه جام جم