اینجا هوایی که تنفس می کنید به اندازه سوخت خودرو شما اهمیت دارید؛ پالایش نفت تبریز، توسعه سبز و مستمر

تنها پالایشگاه کشور با تولید صددرصدی بنزین یورو 5 ؛ پالایش نفت تبریز، پیشتاز عرصه نوآوری و سازگاری با محیط زیست.

کشف طلای سیاه در کشور ما بی شک یکی از مهمترین اتفاقات تاریخ کشور است. نفت در واقع به یکی از مهمترین بخش های اقتصاد ایران تبدیل شد. همین مساله باعث شد تا سرمایه گذاری برای اکتشاف میادین جدید و فرآوری آن در دستور کار حکومت وقت قرار گیرد. یکی از مجموعه هایی که در این راستا راه اندازی شد شرکت پالایش نفت تبریز بود.

شرکت پالایش نفت تبریز در سال ۱۳۵۳ توسط شرکت آمریکایی Universal Oil Products که با نامUOP  شناخته می شود، طراحی و در سال ۱۳۵۶ با ظرفیت تولید 80 هزار بشکه در روز، راه اندازی شد. تولید این مجموعه با همان ظرفیت انجام می پذیرفت تا اینکه بعد از پایان جنگ تحمیلی و با شروع جهاد سازندگی، به همت متخصصان داخلی ظرفیت تولید آن به 110 هزار بشکه در روز رسید. البته این افزایش ظرفیت تنها در بخش های بالادستی صورت گرفت و بخش های پایین دستی به سیاق گذشته به فعالیت خود ادامه می دادند.

عدم توسعه در واحدهای پایین دستی در آن سالها که توجه چندانی به الزامات کیفی و زیست محیطی نمی شد، مشکل خاصی ایجاد نکرد اما در سال های بعد شرکت پالایش نفت تبریز را با تنگناهای جدی روبرو کرد. متاسفانه از سال 1371 تا 1382 کوچکترین طرح توسعه ای در مجموعه پالایش نفت تبریز اجرا نشد و شاهد یک دوره یازده ساله رکود توسعه در این مجموعه پالایشی بودیم. به گفتگو با غلامرضا باقری دیزج مدیرعامل شرکت پالایش نفت تبریز نشستیم تا در با فعالیت های این مجموعه بیشتر آشنا شویم.
 

 

 

مدیرعامل شرکت پالایش نفت تبریز  به جام جم گفت: پس از 11 سال رکود اولین طرحی که درسال 1382 پالایشگاه انجام شد، طرح موسوم به کراس ( CROS ) با ارزش حدود 1.5 میلیون دلار بود که طی آن کشورهای حوزه دریای خزر نفت خام خود با نفت ما معاوضه و به پالایشگاههای تهران و تبریز منتقل می کردند تا در این پالایشگاهها فرآوری شود و در مقابل جمهوری اسلامی ایران به ازای این نفت، به جای آنها از جنوب نفت صادر می کرد. اندکی پس از آن نیز قرار بود پروژه کراس پلاس اجرا گردد که به مرحله اجرا نرسید. 

غلامرضا باقری ادامه داد: از 1382 به بعد اجرای طرح های توسعه در شرکت پالایش نفت تبریز وارد فاز جدیدی شد. در ابتدا این تصمیم اتخاذ شد که یک طرح ارتقا ظرفیت 46 هزار بشکه در روز در این مجموعه اجرا شده و ظرفیت روزانه پالایشگاه به 156 هزار بشکه در روز برسد. دلیل اتخاذ این تصمیم این بود که اجرای واحدهای پایین دستی توجیه اقتصادی داشته باشد.  همزمان با این طرح، تاسیس 7 پالایشگاه در سراسر کشور تصویب شد و همین مساله باعث شد طرح ارتقا ظرفیت پالایشگاه تبریز بدون نتیجه باقی بماند.

وی افزود: پس از آن اجرای طرحی موسوم به شهریار در دستور کار قرار گرفت که با ظرفیت تولید 150هزار بشکه در روز، این قابلیت را نیز داشت که بخشی از فرآورده های موجود پالایشگاه را نیز ارتقا بدهد. اما اجرای این طرح به دلیل همزمانی با آغاز خصوصی سازی در کشور به تعویق افتاد. در مقابل به پالایشگاه اجازه داده شد با توجه به اعلام استانداردهای جدید برای بنزین، اجرای طرح ارتقا کیفی بنزین را دنبال نماید. تا سال 1389 واحد بنزین سازی به 60 درصد پیشرفت رسیده بود و طرح شهریار نیز از طریق شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران دنبال می شد و مطالعات آن انجام شده و تاییده های آن اخذ گردید. اما متاسفانه اجرای طرح شهریار برای همیشه از دستور کار خارج شد. چرا که بر اساس اصل 44 پالایشگاه‌ها به بخش خصوصی واگذار شدند و برای اجرای این طرح نیاز بود که سرمایه گذاری خصوصی انجام شود. از سوی دیگر قانونی در مجلس تصویب شد که احداث واحدهای پالایشی در محدوده ۴۱ کیلومتری کلانشهرها را ممنوع اعلام نمود و همچنین امکان افزایش خوراک نفت خام به دلیل سپری شدن عمر خطوط لوله فراهم نگردید فلذا همین امر باعث شد طرح شهریار نیز از دستور کار شرکت پالایش نفت تبریز خارج و ارتقا کیفی فرآورده های موجود به عنوان برنامه اصلی این مجموعه تعیین گردد.
 

 

باقری در خصوص سهامداران پالایشگاه نفت تبریز گفت: در فرآیند خصوصی سازی، گروه گسترش نفت و گاز پارسیان است ۵۳ و نیم درصد سهام پالایش نفت تبریز را خریداری کرد. این گروه، زیر مجموعه شرکت سرمایه گذاری غدیر است که زیر نظر سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح موسوم به ساتا فعالیت می کند. در حال حاضر 49 درصد از سهام متعلق به این گروه است، ۱۹ درصد سهام عدالت است که ۷ درصد از آن تقسیم شده است. 12.5 درصد نیز به بانکهای صادرات، تجارت و ملت تعلق دارد. گروه گسترش نفت و گاز پارسیان 53 درصد از سهام شرکت پالایش نفت تبریز، 53 درصد از سهام پالایشگاه شیراز و 18 درصد از سهام پالایشگاه بندرعباس را در اختیار دارد.

وی خاطر نشان کرد: سیاست اصلی  گروه گسترش نفت و گاز پارسیان توسعه هر چه بیشتر و سریعتر مجموعه است. با اینکه این مجموعه به دلیل وابستگی به ساتا، نیاز مالی دارد و باید سالانه سودنقدی نیز بین سهامداران خود تقسیم نماید اما هرگز در خصوص پیگیری پروژه های توسعه کوتاهی نکرده است. بلکه ما را موظف نموده است تا به هر صورت، ولو از طریق تسهیلات منابع مالی لازم برای توسعه مجموعه را فراهم نماییم. توجـه ویژه سهامداران عمـده ما را موظف کرده است که هر سه ماه یکبار وضعیت پیشرفت پروژه های شرکت پالایش نفت تبریز را به وزیر محترم نفت به عنوان مسئول مربوطه و وزیر محترم دفاع به عنوان متولی اصلی ساتا گزارش دهیم و در واقع عملکرد این پالایشگاه از طریق دو وزارتخانه رصد می شود.
 

 

مدیرعامل شرکت پالایش نفت تبریز  اظهار داشت: خوشبختانه اهلیت در واگذاری سبب شد تا بعد از خصوصی سازی، طرحهای توسعه مجموعه با سرعت و همت بیشتری پیگیری شود. پروژه بنزین سازی در سال 1392 راه اندازی شد. در همان سال علیرغم سود کم و نقدینگی پایین، با استفاده از تسهیلات بانکی و هدایت گروه گسترش نفت و گاز پارسیان، شرکت پالایش نفت تبریز موفق شد 48 درصد از سهام پتروشیمی تبریز را خریداری نماید و در حال حاضر نیز این سهام در اختیار مجموعه پالایشگاه تبریز است. در سال 1392 مجموعه پتروشیمی تبریز دارای زیان انباشته بود ولی به لطف خدا و تلاش شبانه روزی و خستگی ناپذیر همکاران، امروز به سوددهی 2700میلیارد تومانی رسیده است.

وی عنوان کرد: از سال 1392 به بعد در شرکت پالایش نفت تبریز هر سال، حداقل یک طرح زیست محیطی، ارتقای کیفی یا رفع تنگناهای عمده اجرا و به بهره برداری رسیده است که این در نوع خود در کشور بی سابقه بوده است. از جمله طرح های کلان اجرا شده می توان به افتتاح واحد قیرسازی در سال 1393-1394، تصفیه و بازیابی گازهای ارسالی به مشعل موسوم به FGR در سال 1395، راه اندازی واحد گرانول سازی گوگرد در سال 1395، راه اندازی واحد اختلاط، تولید و بسته بندی روغن های بنزینی، دیزلی، صنعتی و ضد یخ در سال 1396 به ارزش ۱۵ میلیون دلار و افتتاح آن توسط وزیر محترم دفاع وقت، ارتقا گازوئیل و اجرای یک طرح تکمیلی برای واحد بنزین سازی قدیمی که باعث شد کل بنزین تولیدی و 30 درصد گازوئیل به استاندارد یورو 5 تبدیل گردد، اشاره نمود.

باقری افزود: شرکت پالایش نفت تبریز تولید نفت سفید ندارد چرا که این محصول را به ATK که همان سوخت هواپیماست و امکان تأمین خوراک پتروشیمی تبدیل می نماید و این نیز یکی دیگر از پروژه های ارتقا کیفی مجموعه ماست. پروژه های که از سال 1392 تا امروز به بهره‌برداری رسیده است  بیش از ۱۲ هزار میلیارد تومان ارزش دارد و ۲ هزار میلیارد تومان نیز ارزش پروژه هایی است که بخشی از آن امسال و بخشی سال آینده به بهره برداری می رسد. در واقع از سال ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰ ما توانستیم تنوع محصولات خود را از ۸ محصول به ۴۱ محصول برسانیم و تولید چهلمین محصول شرکت پالایش نفت تبریز همزمان با چهل سالگی انقلاب اسلامی پیام روشنی از توان علمی و توسعه روزافزون کشور در سایه نظام مقدس جمهوری اسلامی است.
 

 

مدیرعامل شرکت پالایش نفت تبریز  گفت: شرکت پالایش نفت تبریز تنها پالایشگاهی که صد در صد تولید بنزین آن یورو ۵ می باشد. سال گذشته ۹۶ درصد تولید بنزین ما یورو ۵ بود که این تفاوت چهار درصدی نیز مربوط به زمانهایی است که تعمیراتی در حال انجام بوده یا برخی واحدها خارج از سرویس بوده اند . این در حالی است که پالایشگاه هایی که از ما بزرگتر هستند هنوز بخش زیادی از بنزین آنها یورو ۲ می باشد.برخی پالایشگاه ها به تازگی سراغ اجرای قانون حمایت از صنایع پایین دستی تصفیه نفت خام و میعانات گازی با حمایت های مردمی موسوم به قانون تنفس خوراک رفته اند اما این در صورتی است که ما با لطف خدا و ذکاوت کارشناسان زبده مجموعه، چند سال قبل و با نرخ های تسعیر بسیار اندک طرح های کیفی سازی را اجرا کرده ایم.در واقع از تمام فرآورده های تولیدی ما که مشمول استاندارد می شوند تنها نفت کوره است که با استانداردهای روز جهان مطابقت ندارد و مابقی دقیقا بهترین کیفیت را دارا بوده و مطابق به روزترین استانداردهای اروپا و آمریکا هستند.

باقری در پایان خاطر نشان کرد: در خصوص نفت کوره نیز همزمان یک طرح جامع را پیش برده و با شرکت های دانش بنیان و دانشگاه ها نیز همکاری داریم تا بتوانیم با دست یافتن به یک راه کوتاه مدت این محصول را نیز به استانداردهای زیست محیطی نزدیک کرده و ارزش افزوده آن را نیز افزایش دهیم. البته همکاری ما با دانشگاه های تهران، شریف و ... به این مورد خلاصه نشده و در زمینه های دیگر از جمله طراحی قطعات و سایر خدمات نیز با آنها همکاری داریم.