ایران در بازه جدید نهتنها در خنثیسازی تحریم بهصورت ایجابی حرکت کرده و منتظر نتیجه مذاکره نمانده بلکه به هماوردی قابلقبولی هم دربرابر جنون تحریمهای جدید آمریکا رسیده. اکنون نهتنها تکرار حماقتهای ترامپ علیه ایران توسط بایدن راه به جایی نبرده بلکه ایران قوی و هستهای حقیقت جهان بینالملل است.
راهاندازی سانتریفیوژهای جدید
در آخرین ساعات دوشنبه، بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی از صدور دستور راهاندازی صدها سانتریفیوژ جدید و پیشرفته خبر داد و اعلام کرد: «دستور راهاندازی صدها ماشین جدید سانتریفیوژ عصر امروز داده شد که متشکل از انواع ماشین پیشرفته IR۶وIR۱ است». سخنگوی سازمان انرژی اتمی این را هم گفت که این اقدام در راستای اجرای قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریمها، صیانت از منافع ایران و رسیدن به حداقل میزان غنیسازی ۱۹۰هزار سو انجام شده که کف نیاز کشور است و در این رابطه به آژانس بینالمللی انرژی اتمی اطلاعرسانی شده است. سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفته است:«این ماشینها را نصب کرده بودیم و شروع عملیات بهرهبرداری از ۵۰۰ ماشین IR۶ پروسهای ۱۰ تا ۱۵ روزه دارد.» گرچه این اقدام در راستای مصوبه مجلس در زمینه اقدامات راهبردی برای رفع تحریمهاست اما قرابت زمانی آن با تحریمهایی که آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران اعمال کرده کاملا معنادار به نظر میرسد. کمااینکه حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه کشورمان گازدهی صدها سانتریفیوژ نسل جدید را پاسخ به اقدام آمریکا دانسته و تاکید کرده است: آمریکاییها تصور نکنند با این اقدامات در میز مذاکره میتوانند امتیاز بگیرند. زیادهخواهی را کنار بگذارد. ما اهل منطق و مذاکره هستیم و برای رسیدن به توافق قوی جدی هستیم اما اگر طرف آمریکایی بخواهد این مسیر را ادامه بدهد هرگز دستبسته نخواهیم بود.
جنون تحریم
دولت بایدن اگرچه از همان زمان تبلیغات انتخاباتی خود را مشتاق مذاکره و دیپلماسی نشان داد اما دوباره دست به اعمال تحریمهای جدید علیه ایران زده که این گفتار و رفتار متناقض نشان میدهد دولت بایدن تکرار دولت ترامپ است. وزارت خزانهداری آمریکا روز دوشنبه دهم مردادماه، شش شرکت و یک کشتی را به بهانه ارتباط با ایران در فهرست تحریمها قرار داد و بعد از معرفی این تحریمها مدعی شد آمریکا به دیپلماسی با ایران متعهد است! دستیار وزیر خزانهداری آمریکا گفته: «ایالات متحده همچنان به پیگیری مسیر دیپلماسی برای دستیابی به بازگشت دوجانبه به اجرای کامل برنامه جامع اقدام مشترک پایبند است.تا زمانی که ایران آماده بازگشت به اجرای کامل تعهداتش شود، ما به اجرای تحریمها در زمینه فروش غیرقانونی نفت و محصولات پتروشیمی ایران ادامه خواهیم داد.»
این سومین بسته تحریمهای آمریکا علیه نفت ایران از اسفند گذشته است؛ بنابراین با این اتفاق به نظر میرسد آمریکاییها با اعمال تحریمهای جدید به دنبال اهرمسازی و افزایش توان چانیزنی خود هستند اما اقدام هوشمندانه و بهموقع سازمان انرژی اتمی ایران، این تلاش آمریکا را خنثی کرد و ایران نشان داد در کنار تلاش برای رفع تحریم از طریق به نتیجه رسیدن مذاکرات، با اجرای مصوبه قانون اقدام راهبردی لغو تحریمها هم به دنبال تکمیل پازل نهایی رفع تحریمهاست.
جنگ برخط
دستور راهاندازی صدها ماشین جدید سانتریفیوژ که توسط رئیس سازمان انرژی اتمی صادر شده رویکرد جدیدی از مواجهه ایران با ایالات متحده آمریکا در حوزه دیپلماسی مطرح است که پیامهای مهمی دارد؛ اولا به نظر میرسد یک هماهنگی مناسب در حوزه سیاسی و فنی در دولت وجود دارد که دولت آمریکا را دچار اختلاف شدیدی کرده و باعث شده دولت بایدن نتواند تصمیم لازم را برای بازگشت به توافق بگیرد. همچنین پیشنهاد بورل که به نوعی نشاندهنده ورود جدی اروپا برای مذاکرات لغو تحریمها بود، اکنون با تحریمهای جدید آمریکا دچار ابهامات جدی شده و اروپا با وجود میانجیگریهای خود نتوانسته آمریکا را برای اجرای تعهدات برجامیاش قانع کند و حالا این ایران است که با پیشرفتهای هستهای دربرابر هر اقدام ضددیپلماسی آمریکا، یک کارت جدید رو کرده است. در این شرایط، غرب باید بداند درصورت ادامه تحریمها و بازگشتن به تعهدات و حتی اعمال تحریم جدید، باید هزینه سنگینی برای آن بپردازد و نکته بسیار مهمتر اینکه این اقدام به بالارفتن انباشت مواد غنیشده در ایران منجر شده و نشان میدهد ایران سوخت رآکتورهای خود را تامین کرده است و مجموع این شرایط باعث میشود طرف مقابل نتواند ایران را برای تامین اورانیوم مورد نیاز محدود کند.
ریل موازی مذاکره
حالا به موازات این پیشرفت هستهای که جزئیات آن اعلام شد، روایتهای جدیدی هم از مذاکرات رفع تحریم به گوش میرسد. اگر خاطرتان باشد درحالیکه ایران در هفتههای گذشته برای مرحله جدیدی از مذاکرات آماده میشد، طرف آمریکایی به طمع امتیازگرفتن بیشتر قطعنامهای را روی میز آژانس بینالمللی انرژی اتمی گذاشت که ایران هم در مقابل فعالیت دوربینهای فراپادمانی آژانس در ایران را قطع کرد.
در مرحله بعد هم ایران و آمریکا با وساطت طرف اروپایی، مذاکرات ۴۸ساعته دوحه را دنبال کردند تا اینکه بعد از یک وقفه نسبتا طولانی، جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پیشنویسی را ارائه داد که در آن رفع تحریمها و گامهای هستهای برای احیای برجام به تفصیل شرح داده شده بود. اما درباره اینکه ایران چه پیشنهادهایی به طرف غربی داده و پاسخ غرب تا الان چه بوده باید گفت ما در چهار ماه گذشته تبادل پیامهایی را از طریق نماینده اتحادیه اروپا با طرف آمریکایی در موضوع لغو تحریمها داشتهایم و اکنون به نقطهای رسیدهایم که بورل از مجموعه دیدگاههای طرفهای مختلف مذاکرات، پیشنویسی تهیه کرده و بهعنوان پیشنهاد هماهنگکننده اتحادیه اروپا به همه طرفها ارائه داده و پایتختهای ۱+۴ در حال بررسی این پیشنهاد هستند. بنابراین چارچوب مذاکرات از سمت ایران روشن است و جمهوری اسلامی فقط در چارچوب توافق سال ۲۰۱۵ به دنبال اجرای تعهدات برجامی برای همه طرفهاست و آمریکا اینبار باید تضمین کافی بدهد که این توافق را نقض نمیکند.
حالا بعد از اینکه سخنگوی وزارت خارجه گفته که احتمال دارد در آینده نزدیک درخصوص زمان مذاکرات به نتیجه برسیم، وزیر خارجه کشورمان هم درباره جزئیات این موضوع اعلام نظر کرد و گفت شاهد صدور قطعنامه جدید از سوی آمریکا بودیم.
این اقدامات غیرمنطقی و این جنون تحریمهای بیاثر جو بایدن، بلینکن و رابمالی همان تحریمهای حداکثری شکستخورده ترامپ است؛ حتی خود بورل در متن اخیر به شکست حداکثری تحریمهای ترامپ علیه ایران اشاره داشته و بعد ایدههای جمعبندیشده خودش را مطرح کرده اما باز شاهد جنون اعمال تحریمهای نمایشی هستیم.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد