از دیرباز یک جنبش جمهوریخواه در بریتانیا وجود داشتهکه هزاران عضو و دهها هزار طرفدار دارد و معتقدند که نظام فعلی، ادامه حکومت پادشاهان انگلیس است که در گذشته ستمهای زیادی بر مردم روا داشتهاند. این گروه خواهان برگزاری همهپرسی درخصوص آینده نظام سلطنتی انگلیس شده، اما به دلیل حمایتهایی که از ملکه انگلیس در دهههای گذشته شده، همواره در به چالش کشیدن مشروعیت سلطنت در قرن گذشته شکست خوردهاند.
اکنون، اما با در گذشت ملکه الیزابت دوم، موج جدید مخالفتها با نظام سلطنتی انگلیس در حال تشدید است و مخالفان نهاد سلطنت و جمهوریخواهان بهشدت در حال اعتراض هستند. گراهام اسمیث از رهبران جمهوریخواهان انگلیس به رسانهها گفت: میلیونها نفر در این کشور با پادشاهی چارلز که بدون نقشآفرینی مردم در فرآیند تعیین وی به پادشاهی رسیده است، معترضاند. وی همچنین با انتقاد از بازداشت معترضان به نظام سلطنت و سرکوب آنان در روزهای اخیر، آن را مغایر با اصول دموکراسی و آزادی بیان دانست.
براساس گزارشها، حداقل سه نفر از معترضان به نظام پادشاهی در روزهای گذشته بازداشت شدهاند. بازداشت نخستین معترض، روز یکشنبه در ادینبورگ اسکاتلند صورت گرفت و پلیس، زنی را به اتهام برهم زدن نظم عمومی در جریان مراسم دستگیر کرد.
همچنین مرد ۴۵ ساله دیگری پس از آنکه در شهر آکسفورد فریاد زد که «چه کسی او را انتخاب کرده است؟» توسط پلیس دستگیر شد. معترض دیگری نیز که خطاب به شاهزاده اندرو (برادر پادشاه چارلز) در جریان مراسم گفته بود «تو یک مرد پیر بیمار هستی» دستگیر شد. اعتراضها به پادشاهی چارلزسوم که به علت موروثی بودن تاج و تخت، پس از درگذشت ملکه ۹۶ساله، بلافاصله و بدون رای نظر مردم و نمایندگان آنان به این مقام رسید، علاوهبر انگلیس در اسکاتلند، ولز و ایرلند شمالی هم هر روز آشکارتر میشود.
در روزهای گذشته که تشریفات خاکسپاری ملکه الیزابت، مرحله به مرحله در حال اجراست، همزمان با انتقال تابوت ملکه به نقاط مختلف، شماری از معترضان با حضور در آن مناطق علیه اعضای خاندان سلطنتی شعار دادند که با واکنش نیروهای امنیتی مواجه شد و برخی بازداشت شدند. مخالفتها با نظام سلطنت و رویکرد چارلز سوم به عنوان شاه جدید انگلستان در ولز هم رو به فزونی است.
پس از اینکه شاه جدید بریتانیا پسرش ویلیام را ولیعهد خود اعلام کرد و طبق سنت قدیمی، به وی لقب شاهزاده ولز داد، اقدام او مردم این منطقه را بهشدت خشمگین کرد.
معترضان میگویند لقب شاهزاده ولز تا قرن چهاردهم به شاهزادگان ولزی داده میشد و اکنون مردم ولز از اینکه این لقب به یک شاهزاده انگلیسی داده میشود، خشمگیناند و تغییر این رویکرد نهاد سلطنت را خواستارند.
اکنون مردم منطقه ولز طوماری الکترونیک را تهیه کردهاند تا با دادن لقب شاهزاده ولز به انگلیسیها مخالفت کنند.
در ایرلند شمالی هم هواداران جمهوری از چند ماه پیش به بالاترین میزان محبوبیت در این منطقه رسیدند. در اسکاتلند هم ضمن افزایش اعتراضها به نظام سلطنتی، تقاضا برای استقلال و جدایی از انگلیس بهویژه پس از خروج انگلیس از اتحادیه اروپا رو به فزونی نهاده است.
در این میان، سیاستمداران و کنشگران مستعمرههای پیشین انگلیس در منطقه کارائیب درپی درگذشت ملکهالیزابت دوم و آغاز دوره پادشاهی چارلز در انگلیس، دوباره درخواستهایشان را برای بیرون آمدن از زیر سلطه خاندان سلطنتی از لندن تکرار کردهاند.
جنبشهای ضدسلطنتی در استرالیا نیز بهشدت فعال و خواهان استقرار نظام غیرسلطنتی هستند. مردادماه گذشته بود که اظهارات یک سناتور استرالیایی در مجلس خبرساز شد. نماینده بومیان استرالیا هنگام سوگند یاد کردن در مجلس سنای این کشور، ملکه انگلیس را که رئیس کشور استرالیا نیز محسوب میشود، یک «استعمارگر» توصیف کرد. مرگ الیزابت میتواند زمینهای برای افزایش تحرکات جنبشهای جمهوریخواه در استرالیا باشد.
در داخل انگلیس هم نتایج یک نظرسنجی نشان میدهد که بیشتر اعضای دومین حزب سیاسی انگلیس (کارگر)، مخالف نظام سلطنتی در این کشور هستند و از خواندن سرود ملی انگلیس در تمجید از ملکه الیزابت خجالت میکشند.
روزنامه جام جم