جنگل‌ها قبل و بیابان‌ها بعد از انسان‌ها متولد شدند

در مناطق جنگلی، بارش‌ها به طور اعجاب‌انگیزی به لایه‌های درونی زمین و درنهایت منابع آبی پایدار منتهی می‌شوند و حتی اگر زیر چتر درختان رواناب تولید شود، آب سالم و فاقد هرگونه رسوبی جریان خواهد یافت که کاملا با شرایط طبیعت هماهنگ است. وقتی درخت و گیاهی نباشد، فرسایش بادی هم بر همه چیز غلبه می‌کند. درختان و به عبارتی پوشش گیاهی، مانع حرکت شن‌های روان می‌شوند و بر همین اساس، امروزه یکی از عوامل شدت بیابان‌زایی، نبود پوشش گیاهی است که به گفته محققان جنگل‌ها قبل از ملت‌ها و بیابان‌ها بعد از ملت‌ها به‌وجود آمده‌اند.

 

امروزه در تمام دنیا، اکوسیستم جنگل‌ها بیش از پیش مورد توجه است، زیرا یکی از ارکان‌های اصلی توسعه پایدار در هر کشوری به حساب می‌آید. در دنیای معاصر، ارزش تولیدی جنگل‌ها رقمی نزدیک به ۱۲۰میلیارد دلار است و از نظر اشتغال حدود ۷درصد کارگران صنعتی جهان در این بخش کار می‌کنند. مساحت جنگل‌های جهان ۴میلیارد هکتار است، یعنی ۲۹درصد خشکی‌های زمین را شامل می‌شود.

این میزان جنگل‌ها بین همه کشور‌ها به نسبت مساوی تقسیم نشده و اغلب آن‌ها در کشور‌های آمریکا، کانادا و روسیه قرار دارند. سالانه ۸۳میلیون و ۴۸۴هزار هکتار از جنگل‌های جهان نابود می‌شود و طبق گزارش بانک جهانی اگر در هر دو مترمربع جنگل، یک درخت وجود داشته باشد هر سال بیش از ۴۱۰هزار میلیارد درخت قطع می‌شود. مطابق نظر کارشناسان جهانی از جمله فائو چنانچه سطح جنگل‌های هر کشوری کمتر از ۲۵درصد خاک آن باشد، از نظر محیط‌زیست انسانی در وضعیت بحرانی قرار دارد. برای دانستن عمق فاجعه خوب است بدانیم در حال حاضر سطح پوشش جنگلی در ایران ۵/۷درصد است. سرانه جنگل در جهان هم ۸/۰هکتار است که این رقم برای ما به زور به ۰.۲هکتار می‌رسد؛ بنابراین ایران یکی از کشور‌هایی است که از لحاظ منابع جنگلی بسیار فقیر است. طی چهاردهه اخیر حدود ۱۱درصد از جنگل‌های ایران کم شده. هر چند در سال‌های اخیر سعی شده با کاشت نهال بخشی از ویرانگری‌ها جبران شود، اما سرعت تخریب‌ها بسیار بیشتر از بازسازی‌هاست. در اهمیت جنگل‌ها باید گفت پوشش گیاهی و خاکبرگ‌ها نقش مهمی در جلوگیری از فرسایش خاک به عهده دارند. گیاهان از برخورد مستقیم قطرات باران با زمین جلوگیری و باران به آرامی به زمین می‌خورد. این نقش هم در جذب آب و جلوگیری از فرسایش خاک مؤثر است. به همین دلیل پوشش گیاهی از مسائل حیاتی در مدیریت منابع خاک به‌شمار می‌رود. جنگل‌ها و مراتع دراثر فعالیت جانداران و ریشه دواندن گیاهان و درختان به داخل خاک مناطقی ایجاد می‌کنند که آب قادر است در آن نفوذ کند. نفوذ یک لیتر آب در جنگل‌های پهن برگ حدود ۸دقیقه در زمین کشاورزی ۴۶دقیقه و خارج از جنگل ۴۰ساعت طول می‌کشد.

روزنامه جام جم