کرشمه قلم در زیارت «ناحیه‌مقدسه»

در این نمایشگاه ۶۰ اثر خوشنویسی‌شده با خطوط نسخ، ثلث، نستعلیق، محقق، شکسته نستعلیق و نقاشیخط با هدف نهادینه‌سازی فرهنگ دعا، نیایش، ارتباط با خدا و بهره‌مندی هرچه بیشتر از متون ارزشمند دینی در ابعاد مختلف در معرض دید علاقه‌مندان قرار گرفته و در روز اختتامیه به برگزیدگان خوشنویسی این نمایشگاه جوایزی اهدا می‌گردد. این نمایشگاه گروهی از روز یکشنبه ۲۷شهریورماه آغاز به کار کرده و تا ۱۴مهرماه برقرار است. به همین مناسبت امروز در جام‌جم پای صحبت نصیبه مقیمی، مدیر خانه فرهنگ ایرانسرا، از متولیان برگزاری نمایشگاه سوگنامه نشستیم و نظر او را درباره این نمایشگاه، مشکلات برگزاری نمایشگاه خوشنویسی و ترویج فرهنگ عاشورایی در بین شهروندان جویا شدیم.

نصیبه مقیمی، مدیر خانه فرهنگ ایرانسرا درباره ایده برگزاری نمایشگاه هنری «سوگنامه» توضیح داد: در ابتدا زیارت‌نامه ناحیه مقدسه را رصد و شرح و علت آن را بررسی کردیم. این زیارتنامه فراز‌های منتخب زیادی داشت که البته با اربعین و حال و هوای ماه محرم و صفر هارمونی بسیاری داشت؛ بنابراین فراز‌هایی از این زیارتنامه را انتخاب و دو ماه پیش با همین عنوان سوگنامه، فراخوانی از طریق اینستاگرام و سایت‌های خبری اعلام کردیم. طی این فراخوان، علاقه‌مندانی اعلام آمادگی کردند و درنهایت تصمیم گرفته شد این برنامه در دو مرحله برگزار شود. نخست یک ورک‌شاپ هنری بود که در خانه فرهنگ ایرانسرا (نزدیک برج آزادی) برگزار شد و طی آن ۶۰نفر از هنرمندان، حتی از شهرستان‌ها به تهران آمدند و به تولید آثاری، چون خوشنویسی (ثلث، نستعلیق، معلا و شکسته نستعلیق) و خط‌نقاشی پرداختند. به دلیل اشتیاقی که هنرمندان حاضر در این ورک‌شاپ‌ها نشان دادند، این مسابقه را در گروه نقاشیخط هم برگزار کردیم، اما نفرات برتر و کسانی که به آن‌ها جوایز اهدا می‌شود را صرفا به خوشنویس‌ها اختصاص دادیم. برای داوری این مسابقه به استاد حامی توسلی، مدیر موسسه حامی مراجعه کردیم که قرار شد با چند نفر از اساتید دیگر داوری این مسابقه را بر عهده بگیرند. سعی کردیم تمام آثاری که در ورک‌شاپ خلق شده که کمی بیشتر از ۵۰ اثر می‌شد را در فرهنگسرای اندیشه به نمایش بگذاریم و در نهایت آثار خوشنویسی و نقاشیخط‌هایی که امروز مشاهده می‌کنید، متعلق به هنرمندان تهرانی، خراسان‌شمالی، الیگودرز و... است.

مقیمی، آثار این نمایشگاه در حوزه خوشنویسی و نقاشیخط را بی‌نظیر و شاخص دانست و گفت: آثار این نمایشگاه به دو بخش خوشنویسی و نقاشیخط تقسیم می‌شوند. ویژگی چشمگیر تمامی این آثار، زیبانویسی و توجه به زیارت‌نامه ناحیه مقدسه است که برای اولین بار در سازمان فرهنگی-هنری در چنین سطح وسیعی برگزار می‌شود. در پیدایش این آثار ما فراز‌های منتخب زیارت‌نامه ناحیه مقدسه را به دوستان ارائه دادیم و هرکدام از دوستان می‌توانستند یک یا چند پیشنهادی که ما ارائه داده بودیم را عرضه کنند. برای گزینش فراز‌های این زیارت‌نامه به کوتاه بودن آنها، مفهوم، زیبایی و... اهمیت دادیم، چراکه اگر فرازی بلند بود، هنرمندان روی تابلو چندان نمی‌توانستند روی آن‌ها مانور بدهند.

به گفته مقیمی، در هنر خوشنویسی معمولا اشعار و مطالب خاصی نگاشته می‌شود که دیگر به نوعی حالت کلیشه‌ای به خود گرفته، اما زمانی که فراخوان زیارتنامه ناحیه مقدسه مطرح شد به دلیل جدید بودن و البته زیبایی این فرازها، دوستان خودشان علاقه‌مند به کتابت این مبحث شدند. زیارتنامه ناحیه مقدسه نام یکی از دعا‌های مورد استفاده در بین شیعیان ۱۲امامی ایران است. این دعا در روز عاشورا خوانده می‌شود و معروف است به زیارت حسین‌بن‌علی (ع) در روز عاشورا. به اعتقاد شیعیان ۱۲امامی این دعا از جانب حجت‌بن حسن ارواحنا فدا، در وصف حادثه کربلا و عاشورا بیان شده است.

او درباره علت انتخاب فرهنگسرای اندیشه برای برگزاری نمایشگاه سوگنامه توضیح داد: فرهنگسرای اندیشه با توجه به مرکزیتی که در شهر تهران دارد، مکان مناسبی برای برگزاری این نمایشگاه بود و باتوجه به تعداد بالای آثار شرکت‌کننده در این نمایشگاه، فرهنگسرای اندیشه گنجایش نمایش این آثار را داشت. البته مجموعه فرهنگی آزادی و فرهنگسرای قرآن هم از ما دعوت کردند که شاید بعد از اتمام نمایش این آثار در فرهنگسرای اندیشه در مکان‌هایی که ذکر کردم، نمایش این آثار را مجددا آغاز کنیم.

مقیمی در پایان درباره مشکلات برگزاری نمایشگاه‌های گروهی تصریح کرد: با توجه به استقبال هنرمندان سایر شهر‌ها از نمایشگاه سوگنامه به این نتیجه رسیدم که یا در شهرستان‌ها چنین نمایشگاه‌هایی برگزار نمی‌شود یا اگر برگزار می‌شود، بسیار محدود است به همین دلیل تمرکز عمده روی تهران است و در تهران هم امکانات برگزاری نمایشگاه تا حدودی وجود دارد. در تهران تابلو‌های خالی ۵۰ در ۷۰ نداشتیم که بخواهیم تابلوی تمام آثار را خودمان تقبل کنیم؛ بنابراین یک‌سری از تابلو‌ها را خود فرهنگسرای اندیشه به ما هدیه داد، یک‌سری دیگر را دوستان آوردند و.... منظورم این است که امکانات نمایشگاهی ما بسیار کم بود، تبلیغات‌مان بسیار محدود بود و مشارکت‌های کافی از سمت ارگان‌های مختلف نظیر شهرداری، وزارت ارشاد، سازمان تبلیغات و... نداشتیم که اگر چنین مشارکت‌هایی را داشتیم به تعداد نفرات بیشتری به عنوان برگزیده هدیه می‌دادیم.

روزنامه جام جم