3میلیون تن مرکبات به بار رسید، برنامه‌های حمایتی را رو کنید

بر همین اساس پیش‌بینی شده امسال حدود سه‌میلیون تن انواع مرکبات از این باغات برداشت شود که در صورت وجود برنامه‌ای درست و مدیریت صحیح، علاوه بر تامین نیاز بازار داخلی می‌توان بخش زیادی از این تولیدات را صادر کرد و به ارزآوری رساند.

اما صحبت‌های متولیان امر در مازندران نشان می‌دهد بازهم برنامه‌ای مشخص وجود ندارد و باغداران باید یا محصولات‌شان را به دلالان بفروشند یا نگه‌دارند تا تلف شود.

در شرایطی که برداشت برخی مرکبات مثل نارنگی از اوایل مهرماه آغاز شده و وجود این میوه در بازار گواه این ادعاست، رئیس اتاق بازرگانی مازندران از باغداران خواسته از برداشت زودهنگام مرکبات خودداری کنند، ضمن این‌که رنگ‌آمیزی و سبززدایی محصولات نوبرانه با هدف صادرات و رفع چالش‌های بهداشتی در این حوزه ممنوع است. همچنین رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان هم به کشاورزان توصیه کرده، فروش یکجای باغ اصلا روش مناسبی برای دادوستد نیست و دلالان با فروش میوه‌ها به قیمت گران و با نام نوبرانه سود کلانی می‌کنند و چیزی دست باغدار را نمی‌گیرد.

مازندران رتبه اول محصولات کشاورزی در خطه سبز شمال کشور را به خود اختصاص داده است. این استان در تولید انواع مرکبات در جایگاه اول قرار دارد به‌گونه‌ای که با تولید و برداشت سه‌میلیون تن، هر سال بخشی از میوه زمستانی مردم ایران را تأمین می‌کند. جالب این‌که مرکبات پس از برنج دومین محصول مهم اقتصادی و منبع درآمد کشاورزی این خطه به شمار می‌آید.

کارشناسان اقتصادی بخش کشاورزی معتقدند با دلگرمی باغداران به سیاست‌های حمایتی دولت، می‌توان دست دلالان و افراد سودجو را از محل تولید تا بازار مصرف کوتاه کرد اما حقیقت این است که این اعتقاد سال‌هاست وجود دارد و تکرار می‌شود اما نه دستی کوتاه و نه دلی گرم می‌شود. هرچند برای سامان‌دادن وضع موجود، در کنار اقدامات اساسی، توجه به توسعه بازارهای داخلی و خارجی هم باید به‌صورت جدی دنبال شود.

حمایت‌های دستوری

طبق آمارهای رسمی، مجموع باغ‌های مرکبات مازندران ۱۱۲هزار هکتار است که از این میزان ۱۱۰هزار هکتار ارقام بارده هستند. همچنین از مجموع باغات مرکبات مازندران ۸۰هزار هکتار زیر کشت ارقام مختلف پرتقال، ۳۰هزار هکتار ارقام مختلف نارنگی و بقیه زیر کشت محصولاتی ازجمله نارنج و لیمو قرار دارند.

مسئولان می‌گویند آشنایی بیشتر باغداران با مدیریت محصولات باغی در انبارداری فنی، مقابله به‌موقع با آفات و کاهش ضایعات و همچنین پرهیز از برداشت زودهنگام در افزایش و کیفیت این محصول باغی تأثیر بسزایی دارد اما کسی از حمایت‌ها و نحوه مدیریت تولید و برداشت و فروش محصولات با باغداران حرف نمی‌زند.

هر سال و همزمان با آغاز برداشت مرکبات این حرف‌های دستوری است که از همه طرف به سمت کشاورزان پرتاب می‌شود و اگر هم فعالان این عرصه ضرری متحمل شوند، متولیان امر می‌گویند به حرف‌های ما گوش ندادید!

درست مثل رئیس سازمان جهادکشاورزی مازندران که گفته، امسال تولید مرکبات در وضعیت مطلوبی قرار دارد و بهتر است باغداران برداشت مرکبات را به‌موقع انجام دهند؛ سال‌های گذشته برخی واسطه‌ها و باغداران زودتر از زمان مقرر اقدام به برداشت مرکبات از باغ‌ها کردند که این امر به دلیل کامل‌نشدن شیرینی باعث ضایعات این میوه‌ها شد.

حسن عنایتی به باغداران مازنی توصیه کرده که فروش یکجای باغ اصلا روش مناسبی برای دادوستد مرکبات نیست، عده‌ای دلال برای این‌که میوه را به‌عنوان نوبرانه گران‌تر بفروشند اقدام به چنین کاری می‌کنند و باغداران مراقب این‌گونه دادوستد باشند.

در همین رابطه رئیس اتاق بازرگانی مازندران هم به حمایت دولت سیزدهم از بازار محصولات باغی اشاره کرده و به جام‌جم می‌گوید: «به نظر می‌رسد امسال همه شرایط برای توسعه بازار مرکبات مازاد بر مصرف استان فراهم‌ شده است.»

عبدا... مهاجر از باغداران می‌خواهد از برداشت زودهنگام مرکبات خودداری کنند ضمن این‌که رنگ‌آمیزی و سبززدایی مرکبات نوبرانه مازندران با هدف صادرات محصولات تولیدی و رفع چالش‌های بهداشتی در این حوزه ممنوع شد.

در شرایطی رئیس سازمان جهادکشاورزی مازندران به باغداران می‌گوید محصولات‌شان را یکجا به دلالان نفروشند و رئیس اتاق بازرگانی استان هم امر کرده‌اند کشاورزان از برداشت زودهنگام مرکبات خودداری کنند که برداشت نارنگی‌های پیش‌رس همزمان با مهرماه آغاز شد و به‌رغم آن‌که قیمت این نوبرانه‌ها در بازار مازندران و پایتخت تا کیلویی ۳۰هزار تومان می‌رسد اما دست باغدار از این قیمت‌ها کوتاه است و رنج و زخم بر دستان پینه‌بسته‌اش می‌ماند. از دل پرغصه باغداران همین‌قدر بدانیم که به زحمت، سردرختی‌ها را کیلویی 6000 - 5000 تومان به فروش می‌رسانند.

15 آبان‌ماه بهترین وقت برای برداشت

هرسال بیش از 2.5 میلیون تن مرکبات و نارنگی در مازندران تولید می‌شود که نیمی از آن مازاد است و امسال این ظرفیت نزدیک به دوبرابر است و باید طوری مدیریت شود که تولیدکننده، سورتینگ‌دار و صادرکننده متضرر نشوند.

بیشتر پرتقال‌های تولیدشده در مازندران یک جنس بوده و انواع دیگر، ظرفیت بسیار ناچیزی را در بر می‌گیرند. درباره زمان چیدن مرکبات هم کارشناسان می‌گویند 15 آبان‌ماه بهترین وقت برای برداشت و صادرات است. زیرا قند و اسید میوه به حد استاندارد رسیده و نباید با زودتر انجام‌دادن این کار، به صادرات لطمه بخورد.

بعد از سال‌ها صادرات و مرجوع شدن محصولات، شاید وقت آن رسیده باشد که خود را با دنیا وفق بدهیم و محصول باکیفیت که هویت ایران در بازار مرکبات است را به دست جهانیان برسانیم.

شنیده‌ها حکایت از این دارد که امسال برخوردها تشدید و با متخلفان برابر قانون رفتار می‌شود. ضمن این‌که گمرک نیز پیش از زمان اعلام شده، اجازه صادرات را نخواهد داد.

بااین‌حال مدیر جهادکشاورزی میاندورود ساری از صادرات ۹۰۰ تن مرکبات از این شهرستان به خارج کشور خبر داده و می‌گوید: «صادرات مرکبات از این شهرستان در حال انجام است.»

سیداسماعیل علوی «سلامت» و «مرغوبیت» را دو ویژگی مهم مرکبات این شهرستان برشمرده و ادامه می‌دهد: «به همین دلیل هم تقاضا برای صادرات به خارج از کشور و هم ارسال به دیگر استان‌ها زیاد است. نکته مهم این است که زنجیره تولید بدون صادرات تکمیل نخواهد شد و باید از این فرصت برای بهینه‌سازی تولید و بسته‌بندی استفاده کنیم. کیفیت محصول و شکل و بسته‌بندی آن در بازار‌های جهانی بسیار مهم است و باید مورد توجه ویژه صادرکنندگان قرار گیرد.»

صادرات مستلزم ثبت‌نام در «سماک»

با این‌که صادرات می‌تواند بخشی از هزینه‌های باغداران را تامین و درآمد خوبی برای آنها به همراه داشته باشد اما براساس گزارش‌های موجود تاکنون فقط ۱۳هکتار از باغات مازندران در سامانه سماک ثبت شده است.

موضوعی که عبدالرحمن زاغی، مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی مازندران به آن اشاره و با بیان این‌که ثبت‌نام باغداران در سامانه سماک یکی از پیش‌شرط‌‌های لازم برای صادرات مرکبات و کیوی است به جام‌جم می‌گوید: «باغدار باید در این سامانه ثبت‌نام کند تا محصول تولیدی قابل ردیابی و شناسایی باشد. زیرا عمده صادرکنندگان مرکبات خارج از استان هستند و محصول خود را از باغات مازندران جمع‌آوری می‌کنند و تاکنون تنها ۱۳هکتار باغ در سامانه سماک ثبت‌ شده است.»

عدم استقبال سورتینگ‌ داران

فصل برداشت و فروش که از راه می‌رسد، تولیدکننده می‌نالد و دلال از زمین‌زدن محصول و مفت‌خریدن آن به خود می‌بالد.

امسال حجم بالاتری از محصول مرکبات نسبت به سنوات گذشته روانه بازار می‌شود که با توجه به پیگیری‌های صورت‌گرفته انتظار می‌رود شرایط برای صادرات بیشتر فراهم شود.

بااین‌حال سرپرست معاونت بهبود تولیدات گیاهی جهادکشاورزی مازندران به تمایل پایین باغداران نسبت به برداشت محصول اشاره کرده و به جام‌جم می‌گوید: «با توجه به این‌که سورتینگ‌داران در فروش محصول دچار ضرر و زیان شدند امسال برای خرید استقبال نکردند و همین موضوع سبب شده قیمت محصول پایین باشد.»

احسان عباس‌پور به تلاش مسئولان برای صادرات محصول اشاره و اضافه می‌کند: «صادرات محصول شروع شده و محموله‌ها در حال خروج است.»

به گفته این مسئول، با توجه به این‌که ممکن است بازار داخل کشش این حجم از تولیدات را نداشته باشد و تقاضای کمتری از عرضه محصول را شاهد باشیم باید تمام تلاش برای صادرات بیشتر محصولات در دستورکار قرار گیرد.

نقش کمرنگ بازرگانی و صمت

باغداران و تولیدکنندگان و سورتینگ‌داران راه‌حل مشکل بازاریابی و بازرگانی مرکبات از نارنگی تا کیوی را صادرات می‌دانند و خواهان برنامه‌ریزی مسئولان برای رفع این چالش مهم هستند و اعتقاد دارند اگر حمایت‌های لازم صورت نگیرد در چندسال آینده به‌جای مرکبات باید ویلا در باغات سبز شود.

مدیرعامل اتحادیه باغداران با اظهار این‌که باغداران انتظار دارند محصول را با قیمت بالاتری روانه بازار کنند، می‌گوید: «متأسفانه میوه‌های نارنگی و تامسون با قیمت چندبرابری به مصرف کننده عرضه می‌شود و باید این فاصله و شکاف نظارت و رصد شود.»

محمدرضا شعبانی واگذاری مسئولیت بازرگانی به جهادکشاورزی را اشتباه دانسته و تصریح می‌کند: «درحال‌حاضر بازرگانی و صمت نقش چندانی در این زمینه ندارند و این مسأله ازجمله دغدغه‌هاست زیرا میوه با قیمت زیر ۱۰هزار تومان در باغ از تولیدکننده گرفته می‌شود و با قیمت بیش از ۳۰هزار تومان به دست مصرف‌کننده می‌رسد و این خلأ نظارتی باید رفع شود.»

ظرفیت‌های مازندران برای صادرات

مازندران ظرفیت تولید 2.5 میلیون تن مرکبات و همچنین ۱۸۰هزار تن کیوی باکیفیت صادراتی را دارد که باید با برنامه‌ریزی اصولی برای شناسایی بازارهای هدف فروش این محصولات در خارج از کشور برنامه‌ریزی لازم صورت گیرد.

معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار مازندران به تمهیدات اتخاذشده برای صادرت مرکبات به کشور چین اشاره کرده و می‌گوید که هماهنگی‌های لازم با رایزن اقتصادی و همچنین سفارت جمهوری اسلامی ایران در چین انجام ‌شده است تا زمینه صادرات مرکبات مازندران به این کشور تسهیل و تسریع شود.

حسن خیریان‌پور فعالیت سه بندر امیرآباد، نوشهر و فریدونکنار و همچنین سه فرودگاه در استان را زمینه‌ مناسب و ظرفیتی بزرگ برای صادرات کالاها به کشورهای دیگر عنوان کرده و ادامه می‌‌دهد: با شناسایی و رفع موانع و همچنین استفاده بهینه از ظرفیت‌های موجود، می‌توان گام‌های مهمی برای توسعه مبادلات تجاری با چین برداشت که در صورت تحقق این مهم، ارزآوری و سود مناسبی نیز نصیب تجار و کشاورزان مازندران خواهد شد.