«حاج‌قاسم»، قهرمان قلب کودکان

با این‌که الگوبرداری از بدیهی‌ترین حالات پذیرش فهم برای این قشر به شمار می‌آید اما شواهد و الگوپذیری کودکان و نوجوانان از شخصیت‌های کارتونی نشان می‌دهد در عصر حاضر برای ارائه الگویی خوب که برگرفته از شخصیت‌ها و قهرمانان ملی ما باشد، چندان موفق ظاهر نشده‌ایم. آنچه نیاز امروز کودکان در الگوپذیری است، آشنایی آنها با قهرمانان امروز و دیروز سرزمین مادری‌شان‌است.

روان‌شناسان و جامعه‌شناسان بر این موضوع صحه می‌گذارند که اصولا بچه‌ها از همسالان، معلم‌ها، هنرمندان و افرادی که جزو شخصیت‌های مورد علاقه آنهاست، الگوبرداری می‌کنند. لذا این فرصتی عالی برای والدین است تا با نمایش رفتارهای مثبت از خود و بازگو کردن داستان زندگی قهرمانان ملی همچون قاسم سلیمانی، روند الگوپذیری مثبتی را در کودکان‌شان شکل دهند اما باید دقت کرد چگونگی ارائه الگو در کودکان نیاز به رعایت نکات مهمی دارد که اگر به‌درستی ارائه نشود، ممکن است روند الگوپذیری را با مشکل مواجه کند.

قهرمان کم نداریم

محسن نصری، جامعه‌شناس در تبیین این ماجرا به روزنامه جام‌جم می‌گوید: قهرمانان ملی در هر کشوری افرادی هستند که کار بسیار مهمی برای مردم‌شان انجام می‌دهند. در واقع رزمندگان، فرماندهان و آنها که در عرصه دفاع از میهن و جان و ناموس مردم قدم بر‌می‌دارند، جزو قهرمانان ملی ما به شمار می‌روند اما نکته این است که در معرفی این الگو‌ها و نوع بیان آن، باید درست عمل کرد.

نصری به این موضوع اشاره می‌کند که برای انتقال این فرهنگ ایثارگری در کشور اولین گام، تولید محتواست. هنرمندان با خلق آثار هنری، اهل قلم در قالب داستان و خاطره و شعرا با سرودن اشعار حماسی باید دست به تولید محتوا بزنند.

او ادامه می‌دهد: یکی از بهترین روش‌ها برای معرفی قهرمانان ملی به کودکان، قصه‌گویی است. والدین باید دقت کنند که در معرفی قهرمانان ملی، ابتدا ویژگی‌ها و ابعاد شخصیت مورد نظر را استخراج کرده یا با خواندن کتاب‌های معتبر متناسب با گروه سنی کودکان، آنها را با قهرمانان ملی آشنا کنند. تاکنون کتاب‌های زیادی درخصوص قهرمانان ملی مختلف نوشته شده است و خانواده‌ها با انتخاب این کتاب‌های مناسب، نقش مهمی در معرفی این قهرمانان ایفا می‌کنند. نصری به این موضوع اشاره می‌کند که اگر کودک زیر هفت سال است، والدین باید صرفا داستان موفقیت‌ها و پیروزی‌های قهرمانان ملی را برای آنها بازگو کرده یا از دوران کودکی آنها تعریف کنند تا کودک بتواند همانند‌سازی کند اما برای یک جوان یا نوجوان باید به گونه‌ای این محتوا تولید شود که قابل باور باشد، یعنی نوجوان با آن محتوا بتواند خودش را جای قهرمان بگذارد و به این باور برسد که می‌تواند پا جای پای او بگذارد. قهرمان نباید به‌گونه‌ای معرفی شود که برای نوجوان غیرقابل دسترس باشد و گمان کند که اصلا نمی‌تواند مانند او شود. این جامعه‌شناس تاکید می‌کند برای هر مرحله از کودکی تا نوجوانی باید نوع معرفی قهرمان متفاوت باشد. برای سنین هفت تا ۱۴سال باید از قهرمانی‌ها و فعالیت‌های نظامی قهرمانان ملی گفته شود. بنابراین ابتدا برای کودک بیان کنید که شخصیت و قهرمان ملی موردنظر چگونه فرزندی برای پدر و مادر، چگونه دانش‌آموزی در مدرسه و سپس چگونه همسر و پدری برای فرزندان و در نهایت چگونه سربازی برای وطن بوده است. به هر ترتیب، بکوشید روی ویژگی‌های شخصیتی و وجودی قهرمان ملی تأکید کرده و به کودک‌تان بگویید که قرار نیست همه ما سردار سلیمانی، شهید فخری زاده و... شویم اما باید بتوانیم در رفتار و عمل از آنها الگو بگیریم، گرچه در موقعیت کاری دیگری باشیم.

وی اشاره می‌کند که تولید آثار هنری نیز در این میان بسیار مهم است، زیرا آثار هنری خاصیت ماندگاری دارد و در شناساندن اهداف قهرمانان تاثیرگذار است.

آموزش از کودکی تا مدیریت

به اعتقاد این جامعه‌شناس در کنار آموزش از مهدکودک گرفته تا دانشگاه باید سبک مدیریتی، رفتاری و اثرگذاری آنها در جامعه تبیین شود.

نصری ادامه می‌دهد: از نقش تاثیرگذار رسانه‌ها نیز نمی‌توان به‌راحتی گذشت. باید برای معرفی قهرمانان ملی از همه ظرفیت‌ رسانه‌های عمومی، مکتوب، خبرگزاری‌ها و شبکه‌های اجتماعی استفاده کرد و ویژگی‌ قهرمانان را به‌صورت مفهمومی انتقال داد. اینجا دیگر مخاطب همه آحاد مردم هستند، یعنی فرد به این باور می‌رسد که هم می‌تواند هر شغلی داشته باشد و هم می‌تواند یک قهرمان ملی‌باشد.

او به نقش حاکمیت و نهادهای سیاسی نیز اشاره و تصریح می‌کند: باید از سوی دستگاه‌های اداری این الگوها به کارگر، کارمند، مدیر و... معرفی شوند، زیرا علاج ما مدیریت جهادی است و در واقع این قهرمانان رفتارشان مصداق کامل مدیریت جهادی بوده است. در واقع باید گفت نهادهای حکومتی رسالت مهمی برای انتقال این فرهنگ و اندیشه دارند و تولید محتوایی را که ابتدا به آن اشاره شد، باید توسط همین نهاد در بین مردم توزیع و تبیین شود.

روزنامه جام جم