توسعه روستایی به معنی راهبردی، برای بهبود زندگی اجتماعی و اقتصادی روستاییان است.
توسعه به معنای فقرزدایی در روستاهاست و این امر با افزایش تولید و ارتقای بهرهوری در چنین محیطهایی میسر میشود. باید برای توسعه یا نوینسازی جوامع کوچک، آنها را از انزوای سنتی بیرون آورد تا با اقتصاد ملی عجین شود.
در دنیای کنونی، یکی از اهداف کلان توسعه در اغلب کشورها، کاهش بیکاری و گسترش فعالیتهای شغلی است. توسعه و عمران روستایی در چند دهه اخیر همواره یکی از دغدغههای اصلی پیشرفت در ایران و بیشترکشورهای در حال توسعه بوده است. کارشناسان معتقدند اغلب کشورها به دلیل ارائه الگوهای متنوع چندان در توسعه روستایی موفق نبودند زیرا این کار برای آنها همانند یک برنامه راهبردی به منظور تامین نیازهای اساسی و توزیع بهینه منافع از توسعه ملی است.
به همین دلیل هنوز سهم جوامع روستایی جهان سوم از توسعه و پیشرفت بسیار اندک است و اکثر فقرای این کشورها یا در روستاها به سر میبرند یا شهرنشینانی عمدتا حاشیهنشین با منشأ روستایی هستند.
در ایران هم برداشت برخی مسئولان از توسعه روستاها، ارائه خدمات برای حداقلهای زندگی است. بر همین اساس، برقدار شدن یا راهسازی را به نام پیشرفت روستا عنوان میکنند اما به این نمیاندیشند که نیروی کار به دلیل محرومیت از روستا کوچ کرده و کشاورز و دامدار با از دست دادن شغلش به شهرهای همجوار مهاجرت میکند.
گذری به روستاهای مختلف نشان میدهد کشاورزی در این مناطق به صورت سنتی انجام میشود و به تبع بهرهوری پایین، راههای دسترسی به زمینهای زراعی اغلب دشوار و برای تامین سوخت مورد نیاز زندگی و کشاورزی دارای مشکل هستند. در برخی مناطق، روستاییان از راه دسترسی که از آن به عنوان نخستین محور توسعه یاد میکنند هم محروماند.
حالا مشخص میشود توسعه روستایی تنها محدود به یک نهاد و دستگاه اجرایی نمیشود و تمام بخشها و زمینههای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و حتی محلی را شامل میشود. وقتی بیتوجهی به روستاها افزایش یابد، کمکم مهاجرتها قوت میگیرند. مهاجرت گسترده روستاییان به شهرها باعث کمرنگ شدن فرهنگ کار و تلاش و تولید میشود. مهاجرت به شهرهای بیکارکرد، دام بزرگی برای دور کردن روستاییان از کار و کوشش مولد، باورهای دینی و فضایل اخلاقی و کشاندن آنها به مصرف و مشاغل غیرمولد و دور از شأن و احترام یک تولیدکننده و شخصیت احترامبرانگیز کشاورزان و دامداران میکند. متاسفانه خالی شدن روستاها از سکنه باعث میشود چراغ مناطقی که نه تنها نان شهریها، بلکه آب آنها را نیز تامین میکند، کمکم خاموش شود. خاموشی چراغها به معنی از بین رفتن روستاها نیست، بلکه همین شهریها به سمت مناطق خوش آب و هوا و بدون دود و شلوغی هجوم برده و با ویلاسازی و تبدیل باغات به خانهباغهایی برای تفریح و تفرج، زمینهایی که روزی به منظور کشت و تولید محصول و تضمین امنیت غذایی کشور مورد استفاده قرار میگرفت را خشک و به جای درختان و گیاهان مثمر، آهن و آجر و بتون میکارند.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد