نظام آموزشی، قربانی بزرگ تعطیلات

تعطیلی مدارس تنها راهکاری است که مسئولان برای تدبیر در برابر آلودگی هوا در چنته دارند. این در حالی است که آمارها نشان می‌دهد از شروع سال تحصیلی جدید تا امروز دانش‌آموزان در بسیاری از کلانشهرها فقط ۳۸ روز به مدرسه رفته‌اند و بقیه روزها آموزش برای آنها به صورت مجازی صورت گرفته و این سبب کاهش افت تحصیلی در دانش‌آموزان شده است.

اواخر سال ۱۳۹۸ بود که کرونا آمد. کسی از این ویروس اطلاع دقیقی نداشت اما همه می‌دانستند به‌شدت قابل انتقال است و می‌تواند کشنده هم باشد. این شد که مدارس تعطیل و قرار شد آموزش غیرحضوری ادامه پیدا کند و پای تبلت و گوشی به زندگی بچه‌ها باز شد. آموزش غیرحضوری نه‌فقط در ایران بلکه در بسیاری از کشورهای جهان هزینه زیادی را روی دوش سیستم آموزشی انداخت و به جز این سبب شد که بچه‌ها به‌شدت دچار افت تحصیلی شوند. امسال که کرونا کمرنگ‌تر شده، مدرسه‌ها بازگشایی و قرار شد آموزش به روال سابق خود برگردد اما برف و یخبندان، صرفه‌جویی در مصرف گاز، سرمای بی‌سابقه و از همه مهم‌تر آلودگی هوا سبب شد ضربه دوم به پیکره نظام آموزش کشور وارد شود، آن هم به پیکره‌ای که بعد از بلبشوی آموزشی (آنلاین) در دوران کرونا شاهد بودیم. جبران این افت تحصیلی بسیار سخت است. این اتفاق برای دانش‌آموزانی که در مقطع ابتدایی درس می‌خوانند، حساس‌تر و جبران این ضرر به آنها سخت‌تر است. به همین دلیل باید راهی برای حل این معضل و تعطیلات پی‌درپی مدارس پیدا کرد.

تعطیلات غیرکارشناسی

بسیاری از کارشناسان بر این باورند که تعطیلات مدارس کاملا احساسی و غیرکارشناسانه است و در واقع می‌توانیم بگوییم متاسفانه سطح آگاهی دانش‌آموزان فدای عدم مدیریت درست در بخش کنترل کاهش آلودگی هوا شده است. رضا نیک نژاد، کارشناس آموزش و پرورش معتقد است اصولا دیواری کوتاه‌تر از آموزش و پرورش برای حل برخی معضلات در کشور پیدا نمی‌کنند. این موضوع سبب شده این انتظار در خود جامعه نیز وجود داشته باشد.

او با اشاره به این‌که کشورهای دیگر در زمان بروز رخداد‌های طبیعی و با مشکلاتی مانند آلودگی هوا می‌کوشند به جای آن‌که آموزش را تعلیق کنند، مشکل را برطرف کنند، ادامه می‌دهد: «قسمتی از شهرهای فنلاند در قطب شمال قرار گرفته است که گاهی بین سه تا چهار متر برف، زمستان‌ها در این مناطق می‌بارد اما به‌جای تعطیل کردن مدارس در زمان یخبندان یا بارش برف تمام امکانات شهر بسیج می‌شود تا تردد دانش‌آموزان به‌راحتی صورت بگیرد، نه این‌که بچه‌ها خانه‌نشین شوند.»

بسیاری از کشورها در پی جبران آموزش مجازی دوره کرونا

نیک نژاد بر این باور است که آموزش در حال حاضر در کشور ما مثل مرغ عزا و عروسی شده است، در حالی که در دنیا برنامه‌های مدونی برای جبران پیامدهای کرونا در جهان در حال اجراست، زیرا به خاطر شیوع کرونا مدارس در بیشتر کشورهای دنیا تعطیل شد و در حال حاضر در پی جبران پیامدهای آن هستند، چون تعطیلی مدارس افت شدیدی را گریبانگیر مدارس در کل دنیا کرد. او توضیح می‌دهد در دنیا بیش از ۲۴۴ میلیون دانش‌آموز از درس‌خواندن جا ماندند که بیش از ۳۰درصدشان بچه‌های زیر ۱۰سال هستند و حالا سازمان‌های متولی آموزش در دنیا به‌دنبال این هستند که این باگ ایجاد شده در آموزش را تا حدود زیادی از بین ببرند.

راهکارهای جایگزین تعطیلی مدارس در آلودگی هوا

برگزاری کلاس‌ها به‌صورت آنلاین و مجازی، توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی و کاهش هزینه‌های آن، برگزاری کلاس‌های جبرانی و تقویتی، کاهش ساعات آموزش به‌جای تعطیل‌کردن، یک‌نوبته‌کردن مدارس، محدودکردن فعالیت‌های داخل حیاط مدرسه مثل برنامه صبحگاهی و ورزش، هماهنگی متقابل مدرسه و والدین و بهبود وضعیت اطلاع‌رسانی و آموزش از راهکارهایی است که نیک‌نژاد به آن اشاره کرده و می‌گوید اجرای آنها بتواند شرایط دانش‌آموزان را بهتر کند. این در حالی است که وزیر آموزش و پرورش نیز بر ادامه آموزش در روزهای پنجشنبه اشاره و تاکید کرده کلاس‌های جبرانی برای جلوگیری از افت تحصیلی در مدارس در روزهای پنجشنبه برگزار می‌شود.

تعطیلی مدارس نقشی در کاهش آلودگی هوا ندارد

از نگاه نیک نژاد باید به این موضوع توجه شود که باز بودن مدارس نقش مهمی در آلودگی هوا یا کاهش آن ندارد و بهتر است فکر دیگری برای حل این معضل کرد. این کارشناس آموزش و پرورش بر این موضوع صحه می‌گذارد که راهکار و نسخه امیدبخش برون رفت از این گرفتاری و جلوگیری از تبعات و تعمیق آن در آینده افزایش کلاس‌های جبرانی، ادامه آموزش‌های مجازی همزمان با کلاس‌های حضوری به‌عنوان یک مکمل و مقوم جانبی و در نهایت همکاری شانه‌به‌شانه معلمان و والدین برای محقق کردن این فرآیند است.اما نکته این است که این سبک عملکرد جز ایجاد چالش و تنش بین مدیر و معلم و والدین و دانش‌آموزان، ثمره قابل ذکر دیگری نخواهد داشت و متاسفانه باید گفت استمرار این تنش‌ها تأثیرات جبران ناپذیری را در فضای تعلیم و تربیت می‌گذارد، حرمت‌ها را می‌شکند و ذهن‌ها را آشفته می‌سازد، چراکه تعطیلی مدارس تأثیر قابل ‌توجهی بر کاهش آلودگی هوا ندارد. پس تا دیر نشده باید برای این معضل چاره‌ای اندیشیده شود. نسل آینده کشور که الان دانش‌آموز هستند در حال حاضر فرصتی را از دست می‌دهند که دیگر نمی‌توانند تجربه‌اش کنند. تعطیلی مدارس در اولویت آخر باشد. یعنی اگر همه جا تعطیل شد، دست آخر سراغ مدارس برویم، نه این‌که با بروز اولین مشکل، درهای مدارس بسته شود.

روزنامه جام جم