در این معادله زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین و همراهانش نیز تبدیل به متغیری وابسته به غرب شدهاند، بدون آنکه اساسا به منافع ملی اوکراین و استقلال کشورشان فکر کنند. در این خصوص روزنامه جامجم گفتوگویی با دکتر عدنان منصور، وزیر خارجه اسبق لبنان صورت داده است.
طی ماههای اخیر، رسانهها و سیاستمداران غربی روایتسازیهای خاصی را در قبال جنگ اوکراین و حوادث آن صورت دادهاند. آنها در وهله اول، مدعی هستند که جنگ اوکراین صرفا معلول تجاوز روسیه به این کشور بوده و ریشه و دلیل دیگری ندارد. نظر شما در این خصوص چیست؟
قطعا این یک روایت ناقص و تحریف شده از جنگ اوکراین است. قبل از وقوع جنگ، آمریکا از سیاستهای تحریکآمیز خود در قبال روسیه راضی نبود، زیرا از سال ۱۹۹۹ میلادی، آمریکا و متحدان اروپایی آن تلاش کردند تا به مرزهای روسیه برسند و برای این اقدام، گسترش ناتو را در دستورکار قرار دادند. گسترش ناتو به شرق (هممرزی ناتو و روسیه) در چنین فضایی کلید خورد. در سال ۱۹۹۹، ناتو شامل ۱۶ کشور بود اما بهتدریج شاهد افزایش اعضای آن بودیم. اکنون تعداد اعضای ناتو به ۳۰ کشور رسیده که نشاندهنده سیاست امنیتی خطرناک غرب در نظام بینالملل است اما بازیگران ناتو به این مسأله نیز راضی نبودند! آنها با اعمال محدودیتها و برخی تحریمهای اقتصادی علیه مسکو تلاش کردند تا ابزارهای فشار علیه روسیه را متتنوعتر و سختتر کنند. جنگ اوکراین در واکنش به چنین مواردی رخ داد.
با توجه به سخنان شما، اوکراین نیز در این معادله به صورت خودخواسته تبدیل به ابزار بازی غرب علیه روسیه شد. چرا اوکراین چنین تصمیمی را اتخاذ کرد؟
در اینجا من به سیاستمداران بیفکری مانند زلنسکی اشاره میکنم. کسانی که به جای تحقق منافع ملی خود، ترجیح دادند به ابزار تحقق هژمونی غرب در جهان شوند. بازیگران غربی، اوکراین را به مدار بازی خود کشاندند تا با آغاز جنگی فرسایشی، انحصار تصمیمسازی در معادلات بینالمللی را به سود خود تقویت کنند. در این میان، بازیگران اروپایی نیز از آمریکا بازی خوردند، زیرا عملا ناتو و اتحادیه اروپا وارد جنگی غیرمستقیم با روسیه شدهاند که نتیجه آن قطعا به سود منافع غرب نیست. کشورهای اروپایی و اوکراین، جملگی تا چند دهه هزینههای تسلیمپذیری کورکورانه خود در برابر آمریکا را پرداخت خواهند کرد.
واکنش روسیه در قبال تمایل علنی غرب مبنی بر محاصره راهبردی مسکو و گسترش ناتو به شرق را چگونه تحلیل و ارزیابی میکنید؟
در توضیح این مسأله باید بگویم که واشنگتن و اتحادیه اروپا دست به نوعی قمار زدند که توسط اقتصاددانان غربی و برخی مشاوران امنیتی طراحی شده بود. روسیه قطعا از تصمیم خود مبنی بر جلوگیری از گسترش ناتو به شرق عقبنشینی نخواهد کرد، زیرا آن را نوعی خط قرمز راهبردی قلمداد میکند. حتی اگر روسیه در جنگ اوکراین هزینه دهد، زیر بار همسایگی ناتو با خود از طریق کشورهایی مانند اوکراین، گرجستان و مولداوی نخواهد رفت، بنابراین ما شاهد عقبنشینی روسیه در برابر غرب نخواهیم بود.
به نقش سیاستمدارانی مانند زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین در وقوع و استمرار جنگ اشاره کردید. در این مورد بیشتر توضیح دهید؟
دقیقا همینطور است. من از نقش زلنسکی به عنوان رئیسجمهوری یاد میکنم که به فکر منافع کشور و مردم خود نیست. سیاستمداری که با اطاعت از دستورات و استراتژیهای آمریکا و برخی متحدان اروپایی واشنگتن، به مرگ دهها هزار نفر و عقبگرد کشورش منجر شد. من زلنسکی را عامل اصلی ویرانی اوکراین میدانم. آمریکا با ویران کردن اوکراین و تبدیل آن به زمینی از آتش، درصدد آن است که به اهداف و منافع خود دست یابد. در این میان، برای آمریکا کمترین اهمیتی ندارد که شهروندان اوکراینی یا دیگران در این میدان قربانی شوند. حتی باید بگویم که آمریکا در میدان جنگ اوکراین نیز کمترین اهمیتی برای دغدغههای اقتصادی اروپاییان نیز قائل نیست. در چنین شرایطی بازی کشورهای اروپایی و اوکراین در زمین آمریکا، صرفا حماقتی خطرناک محسوب میشود که آثار و تبعات آن در کوتاهمدت و درازمدت واقعا قابل پیشبینی نیست. برای آمریکا، صلح و جنگ در اوکراین نه براساس خواستهها و منافع اروپاییان و اوکراینیها، بلکه براساس منافع و خواستههای خود شکل میگیرد. در این میان، ادامه بازی اتحادیه اروپا و کییف و سیاستمدارانی مانند زلنسکی در مداری که واشنگتن برای آنها ترسیم کرده است، معنایی جز شکست و ضرر همهجانبه نخواهد داشت. فراتر از آن، آمریکا از جنگ اوکراین بهعنوان حربهای علیه اعضای اروپایی ناتو استفاده کرده است. ایالات متحده به کشورهای ناتو فشار آورده است تا بودجه نظامی خود را افزایش دهند، به طوری که هشت کشور عضو این ائتلاف ۲درصد یا بیشتر از تولید ناخالص داخلی خود را به هزینههای نظامی اختصاص دادند.
روزنامه جام جم
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد