بسیاری از کارشناسان معتقدند که حمایت از رسانهای مثل صداوسیما تنها به بحث مالی و بودجهای ختم نمیشود. گرچه بحث بودجه هم اهمیت بسیاری دارد اما مسأله توجه و سیاستگذاری در این حوزه، چیزی است که نباید آن را فراموش کرد. نکته دیگری که باید در این میان اشاره کرد، مسأله تاثیرگذاری مشکلات فرهنگی بر مسائل اقتصادی و لزوم سیاستگذاری درست برای حمایت از نهادهای فرهنگی است. ناگفته پیداست که رسانهملی یکی از برجستهترین نهادهای فرهنگی و فرهنگساز است که توجه به آن میتواند یک محتوای درست و غنی را مقابل مخاطب قرار دهد. در عین حال، آنطور که بسیاری از فعالان حوزه فرهنگ میگویند، برخی سیاستگذاران به اشتباه احساس میکنند که مسائل فرهنگی اولویت دوم مسائل کشور است. در حالی که اگر قدری به مسائل فرهنگی توجه کنند، شاهد رفع یا تسهیل و بهبود مشکلات اقتصادی خواهند بود. امیرحسین بانکیپور، عضو کمیسیون تلفیق از جمله افرادی است که بر لزوم توجه به مسائل فرهنگی و تاثیر آن بر مسائل اقتصادی تاکید میکند. او معتقد است که اگر صداوسیما را تقویت نکنیم، فرهنگ جامعه دست کشورهایی مثل کره و ترکیه میافتد که محتواسازی بهتری در غیاب صداوسیما برای ایران میکنند و در نهایت به برخی سیاستگذاریهای اشتباه منجر میشود که خواست هیچکدام از مسئولان نیست. به بهانه بررسی و لزوم توجه به نهادهای فرهنگی کشور، با امیرحسین بانکیپور، عضو کمیسیون تلفیق مجلس گفتوگو کردیم.
امیرحسین بانکیپور، عضو کمیسیون تلفیق مجلس درخصوص لزوم حمایت از نهادهای فرهنگی همچون سازمان صداوسیما، به جامجم میگوید: بیتردید در بین تمام نهادهای فرهنگی، صداوسیما نقش برجستهای را بهعنوان رسانهملی دارد که میتواند در تغییر رفتار فرهنگی جامعه تاثیر شگرفی داشته باشد. این مسأله را بهراحتی میتوان ثابت کرد. کما اینکه بسیاری از چهرههای اثرگذار در جامعه ــ در هنر یا حوزههای دیگر ــ از قاب صداوسیما ظهور و بروز کردهاند. حتی گاهی اسمی که در یک سریال محور قرار میگیرد، مورد توجه مردم قرار گرفته و حتی در ثبت احوال جزو اسمهای پرطرفدار میشود. این تغییر رفتار را میتوان دید که صداوسیما چه در جهت مثبت و چه منفی، در جامعه ایجاد میکند.
وی همچنین به مسأله لزوم تقویت رسانهملی اشاره و عنوان میکند: اگر صداوسیما را تقویت نکنیم، فرهنگ جامعه دست کشورهایی مثل کره و ترکیه میافتد که محتواسازی بهتری در غیاب صداوسیما برای ایران میکنند. در واقع اگر توجه کافی به صداوسیما نشود، جوانان ما از آنها تغذیه میکنند.
لزوم همراهی سازمان برنامه
اما پرسشی که در این میان مطرح میشود این است که چه باید کرد و چطور میتوان نهادهایی تاثیرگذار مثل صداوسیما را تقویت کرد و چقدر این مسأله اهمیت دارد؟ بانکیپور در این رابطه تصریح میکند: برای پیشگیری از به حاشیه رفتن نهادهای مهمی مثل صداوسیما باید به سمت تقویت امورات فرهنگی خاص صداوسیما و مسائل رسانهای آن حرکت کرد. این فکر باید در سازمان برنامه و بودجه باشد که آنطور باید و شاید الان شکل نگرفته است.
این عضو کمیسیون تلفیق مجلس در این میان به نکتهای اشاره میکند که شاید کمتر به آن توجه شده است؛ مسأله تاثیر مشکلات فرهنگی بر حوزه اقتصاد که شاید این روزها مورد غفلت سازمان برنامه و بودجه هم قرار گرفته است. بانکیپور عنوان میکند: توجه نکردن این سازمان به مسائل فرهنگی شاید به این دلیل است که سازمان فوق خیلی درگیر مسائل اقتصادی شده و کمتر به ارگانهای فرهنگی میپردازد. البته نباید فراموش کرد که این جزء خطاهای استراتژیک است چون با اینکه مسائل معیشتی مسائل مهمی هستند اما باید این مسأله را در نظر داشت که حل مشکلات اقتصادی ما، صرفا راهحل اقتصادی ندارد.
تاثیرات تضیعف رسانهای را جدی بگیریم
وی با اشاره به لزوم توجه به مسائل فرهنگی، عنوان میکند: اگر ما فرهنگ و رسانه را تقویت نکنیم، مشکلات اقتصادیمان قابل حل نخواهد بود. در حقیقت مشکلات فرهنگی در دیگر بخشها هم خودش را نشان میدهد. در چند سال گذشته هم شاهد بودیم که وقتی رسانه ضعیف شود، زحمت و فعالیتهای مثبت اقتصادی هم تاثیرگذاری خوبی نخواهد داشت.
اما بخشی از مشکلات فرهنگی در زمانی روی میدهد که محتوای فاخر از یک رسانه روی آنتن نرود. آنچه که بسیاری از کارشناسان هم به آن تاکید میکنند، توجه به آثاری مثل سریال سلمان فارسی از جمله مواردی است که میتواند مصداق محتوای فاخر باشد و باید بیشتر از قبل به آن تاکید کرد.
بانکیپور تصریح میکند: متاسفانه بیش از ۱۰سال است که هنوز سریال فاخر جدید تولید نکردیم که این مسأله برمیگردد به کمبود بودجههای فیلم که تاثیر خودش را در این حوزه گذاشته است. اگر ما بخواهیم صداوسیما کارهای اساسی کند، باید فراتر از بودجههای معمولی از این حوزه حمایت کنیم. در واقع باید برای سریالهای فاخر بودجههای کلان بگذاریم. کمیسیون فرهنگی مجلس هم به این مسأله معتقد است و امیدواریم که سازمان برنامه هم برای کمک به این حوزه وارد شود.
راز محتوای جذاب
آنچه در جذب مخاطب برخی شبکههای خارجی بهخوبی شاهد آن هستیم، مسأله محتوای غنی و جذاب برای مخاطب است. سیاستگذاریهایی که عامدانه و با بودجههای کلان صورت میگیرد، به گونهای است که مخاطب به مرور درگیر محتوای این شبکهها میشود و چارهای جز دنبال کردن آن ندارد. درست مثل یک بازی باطل که هر بار یک دور جدید برای مخاطب رقم میخورد. این مسأله درست همان چیزی است که سیاستگذاران رسانهملی بهدنبال آن هستند تا بتوانند با تولید یک محتوای جذاب، مخاطب را از دور باطل شبکههای خارجی بیرون بیاورند. البته آنطور که بسیاری از کارشناسان به آن تاکید میکنند، مسأله لزوم توجه به نهادهای فرهنگی مثل سازمان صداوسیماست. چرا که این نهادهای فرهنگی در راس مبارزه با محتوای اشتباه قرار دارند و دستشان در نبرد رسانهای با دیگر رسانههای خارجی خالی است. در چنین شرایطی، حمایت مالی از رسانهملی میتواند فضایی را فراهم کند تا محتوای غنی و فاخر تولید شود و مخاطب بیشتر از قبل به سمت آن کشیده شود.
روزنامه جام جم
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد