وجود معادن متنوع و نیاز صنایع دنیا به آنها، میتواند خط بطلانی روی بحث بیکاری سیستانوبلوچستان باشد و با ورود سرمایهگذاران به بخش معادن و فعال شدن ظرفیتهای این منطقه، حتما چهرهای دگرگون شده از آن ترسیم خواهد شد.
بسیاری از ظرفیتهای معدنی سیستان و بلوچستان هنوز ناشناخته مانده و نیاز است با بهرهبرداری از این ظرفیتها زمینه ایجاد اشتغال و توسعه اقتصادی استان فراهم شود.
طبیعت بکر یکی از مهمترین مزیتهای گردشگری و کشاورزی این منطقه است و در کنار آن، وجود معادن طلا، مس و منیزیت بسیار اهمیت دارد که میتواند باعث توسعه و ایجاد اشغال پایدار برای جوانان جویای کار شود.
اما فقط توضیح دادن در مورد پتانسیلها کارساز نیست و مسئولان باید نگاه ویژهای به توانمندیهای این استان در راستای شکوفایی صنایع و ایجاد مشاغل پایدار داشته باشند زیرا این یک تکلیف ملی است تا شاخصهای توسعهای افزایش یابد.
گنجینه بزرگ معدنی
سیستان و بلوچستان با داشتن 400 معدن، گنجینه بزرگی از مواد معدنی بهشمار میآید که سرمایهگذاران بهویژه بنگاههای بزرگ اقتصادی میتوانند با نگاه ویژه به این منطقه از ظرفیتهای فراوان آن استفاده کنند.
تا چند سال پیش، اکتشاف محدود و دانش فنی اندک بود و در استخراج بعضی از مواد معدنی هیچ موفقیتی حاصل نشده بود اما امروز و با وجود دانش و مهارتهای لازم، راه بهرهبرداری از معادن باز شده و با ورود تکنولوژی روز دنیا به ایران میتوان در کمترین زمان ممکن بیشترین بهره را از این منابع برد.
از ظرفیتهای سیستان و بلوچستان همین بس که بدانیم تا عمق یک هزار متری زمین در این منطقه ذخیره معدنی وجود دارد. به همین دلیل بهرهبرداری از آنها نیازمند نگاه ویژه ملی است و شرکتهای مستقر در پارکهای علم و فناوری که ظرفیت لازم برای تامین دانش فنی بهرهبرداری از معادن را دارند، میتوانند به این موضوع ورود پیدا کنند.
سال گذشته بود که اعلام شد 30 میلیون تن ماده معدنی طلا در این منطقه شناسایی شده و هم اکنون چهار معدن طلا در سیستان و بلوچستان وجود دارد که در سه معدن سرمایهگذاری شده است.
فراموش نکنیم در این منطقه ذخایر آهن زیادی وجود دارد که در این حوزه هنوز کار خاصی صورت نگرفته و همه منتظر سرمایهگذار هستند تا اکتشاف آغاز شود.
*عزم دولت برای اکتشافات
اختصاص اعتبار بهمنظور ایجاد و تکمیل زیرساختهای بخش معدن و صنایع مرتبط بهویژه ایجاد راههای دسترسی به واحدها و صنایع معدنی یک ضرورت مهم برای به فعلیت رساندن این حوزه محسوب میشود که دولت سیزدهم قصد دارد آن را پیگیری کند و در حال حاضر در دستور کار قرار دارد.
بر همین اساس از اقدامات صورت گرفته تا نیمه نخست سالجاری میتوان به انجام مطالعات اکتشافی در سطح استان با مساحتی بالغ بر ۱۸۰۰ کیلومترمربع توسط بخش خصوصی با پیشبینی سرمایهگذاری ۴۰۰ میلیارد ریال و اشتغال ۲۰۵ نفر، تهیه نقشههای زمینشناسی از شهرستانهای زاهدان، میرجاوه، تفتان، خاش و ایرانشهر در مساحتی بالغ بر 22 هزار و 400 کیلومتر مربع توسط سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، شناسایی و کشف ذخایر جدید به میزان ۲/۷ میلیون تن شامل منیزیت، مرمریت و مخلوط کوهی در سطح استان اشاره کرد که گوشهای از برنامههای دولت در حوزه معدن است.
گزارشها نشان میدهد میزان تولید مواد معدنی استان در نیمه نخست سالجاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته دو برابر رشد داشته و در این مدت پنج معدن کوچکمقیاس احیا و به چرخه تولید بازگشته است.
یکی از ملاکهای مهم واگذاری معدن، داشتن کارخانه صنایع فرآوری و تولید از سوی سرمایهگذاران است که میتواند اشتغالزایی را به همراه داشته باشد و بر همین اساس تاکنون بیش از 8000 نفر در پروژههای معدنی سیستان و بلوچستان مشغول به فعالیت شدهاند.
معادن مس، آنتیموان، منیزیت، تیتانیوم، کانسنگ طلا، کرومیت و سایر معادن کوچک و بزرگمقیاس از ظرفیتهای مهم سیستان و بلوچستان محسوب میشود که دولت تلاش فراوانی برای فعال کردن آنها و استفاده از این ظرفیتها دارد.
شناخت مزیتهای سرمایهگذاری در بخش معدن میتواند علاوه بر هدایت سرمایهها و منابع به سمت بهرهبرداری، توان رقابتی در بازارهای بینالمللی ایجاد کند که این امر در سیستان و بلوچستان بهعنوان رنگینکمانی از معادن، دور از انتظار نیست.
*جلوگیری از خامفروشی
به گفته رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت سیستان و بلوچستان در حال حاضر ۲۵ شرکت بزرگ تخصصی معدنی و صنایع معدنی برای شناسایی و پیجویی و اکتشاف در سطح استان مشغول به فعالیت است.
ایرج حسنپور با بیان اینکه از ابتدای سال ۹۲ و با توجه به بررسیهای علمی کارشناسان صمت استان و اثبات ظرفیتهای مناسب معدنی و در ادامه پیگیری مسئولان، شرایط لازم بهمنظور ورود و سرمایهگذاری شرکتها و سازمانهای مادر تخصصی بخش معدن کشور و وابسته به وزارت متبوع در استان فراهم شده به جامجم میگوید: میزان استخراج و تولید واحدهای معدنی استان ۳۱ میلیون تن معادل 6/5 درصد از تولید کشور است که بهعنوان مواد اولیه صنعت مورد استفاده قرار میگیرد.
وی ادامه میدهد: در زمینه خامفروشی مواد معدنی در استان و صنایع تبدیلی هم مواد معدنی عمده واحدهای معدنی این منطقه ازجمله مصالح ساختمانی بهصورت خودمصرفی در واحدهای صنایع معدنی از قبیل کارخانههای سیمان، آجر، تولید شن، ماسه و... مورد استفاده قرار میگیرد و سایر مواد معدنی فلزی نیز که قابلیت و ظرفیت احداث صنایع معدنی را دارند بهصورت فرآوری شده یا در حال اجرا هستند.
این مسئول میگوید: مواد معدنی برخی از معادن استان که در مقیاس کوچک و ذخایر کمتری دارد بهدلیل عدم توجیه احداث واحد صنایع معدنی به صورت کلوخه به سایر استانهای همجوار که دارای واحد فرآوری هستند، ارسال میشود.
حسنپور تاکید میکند که از سال ۹۲ و با عنایت به دستورالعمل واگذاری پهنههای اکتشافی، به سرمایهگذاران معدنی بخش دولتی و غیردولتی تعداد ۱۲ پهنه اکتشافی با هدف شناسایی و دستیابی به ذخایر جدید معدنی به سرمایهگذاران واگذار شده که نتایج آنها منجر به شناسایی ۱۴۰ محدوده امیدبخش شده است؛ ضمن اینکه در حال حاضر حدود ۱۰ هزار و 200 نفر در هر سه بخش اکتشاف، استخراج و فرآوری معدن مشغول به فعالیت هستند.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد