مسئولیت‌پذیر کردن بچه‌ها با خانه‌تکانی

ظاهر ماجرا شاید کار پردردسری به‌شمار بیاید اما اگر کمی عمیق‌تر نگاه کنیم درمی‌یابیم این بخش استقبال از بهار شاید شیرین‌ترین و همچنین مفیدترین بخش آن باشد، چراکه علاوه بر تمیزی خانه اثرات روحی و روانی مثبتی هم دارد و موجب می‌شود تا با ایجاد فضایی تر و تمیز در خانه و دور ریختن وسایل اضافی، ‌حس و حال بهتری پیدا کنیم. این اما همه ماجرا نیست. خانه‌تکانی بخش‌های مفید دیگری هم دارد. یکی از این بخش‌ها ایجاد حس همدلی و همراهی در میان اعضای خانواده و همچنین ایجاد احساس مسئولیت در میان اعضا و به‌خصوص فرزندان است.

اگر شما هم در این ایام از سال مشغول خانه‌تکانی هستید، یادتان باشد از ظرفیت این بخش از استقبال بهاری برای نکات تربیتی غافل نشوید. خانه‌تکانی بخشی از کارهای نوروزی است که به همه اعضای خانواده مرتبط می‌شود و حضور بچه‌ها هم می‌تواند نقش مؤثر و مفیدی داشته باشد. این مسأله در کنار این‌که به شما در انجام کارهای مرتبط با خانه‌تکانی کمک می‌کند، می‌تواند در پرورش فرزندانی فعال‌تر و مسئولیت‌پذیرتر هم موثر باشد. پس تحت هیچ عنوان همه وظایف خانه‌تکانی را به تنهایی به عهده نگیرید و حتما به دنبال تقسیم کار با سایر اعضای خانواده و به خصوص فرزندان باشید. همکاری فرزندان در انجام کارهای خانه حس مسئولیت‌پذیری و نظم و ترتیب را در آنها تقویت می‌کند. چگونه می‌توانیم از کودکان در خانه‌تکانی کمک بگیریم و این مسأله چه نکات و آدابی دارد.

بازی خانه‌تکانی!

بچه‌ها عاشق بازی هستند و اگر خانه‌تکانی و کار در خانه را برای آنها به بازی تبدیل کنید نه فقط می‌توانید روی کمک‌شان حساب باز کنید، بلکه حتی موجب سرگرم شدن و لذت آنها خواهید شد. شما با کمی تلاش و خلاقیت می‌توانید تمیز کاری را به یک بازی سرگرم‌کننده و هیجان‌انگیز تبدیل کنید. مثلا اگر قرار است کودک لباس و اسباب‌بازی‌های خود را جمع کند مسابقه بگذارید که چه کسی می‌تواند زودتر جعبه‌اش را پر کند‌. در این صورت می‌توانید لذت و هیجان بچه‌ها را از رقابت در این مسابقه به چشم خود ببینید.

وظایفی متناسب با سن و توانایی

در خانه‌تکانی بهتر است کارهای سبک و آسان را به کودک بسپارید. بچه‌ها باید کاری متناسب با سن، توانایی و وقت خودشان انجام دهند تا هم از پس آن بر بیایند و هم کار شما را زیاد نکنند!به‌طور مثال تمیز کردن اتاق کودک را به خودش بسپارید‌. بهتر است از کودک خود بخواهید وسایل خود را جمع کند و کارهای خطرناک مانند کار با مواد شیمیایی را به او نسپارید، زیرا این‌گونه سلامتی کودک به خطر خواهد افتاد. جمع کردن لباس‌های زمستانی، جمع کردن اسباب‌بازی‌ها، گردگیری قفسه‌ها از کارهای مناسب برای کودکان است.

کار خانه‌تکانی را پیچیده نکنید

پس قبل از خانه‌تکانی از تمام کارهایی که باید انجام شود، فهرستی تهیه کنید و بعد زمانی را برای انجام هر کار در نظر گرفته و به طور منظم اجرا کنید و کارهای راحت و آسان را به کودک خود بسپارید.برای تمیز کردن خانه باید برنامه داشته باشید‌. اگر شما بدون برنامه یکباره همه وسایل اتاق‌ها، آشپزخانه، کابینت‌ها، کمدها و... را بیرون بریزید، خانه نامرتب و ناامن می‌شود و این بی‌نظمی بچه‌ها را گیج و نگران می‌کند. کارهای ساده را به بچه‌ها بسپارید و خانه‌تکانی را برای‌شان پیچیده و پردردسر نکنید.

کارهایی را به کودک محول کنید که بتواند به اتمام رساند

به کودک خود مسئولیتی متناسب با سن او بدهید و به کودکان کار‌هایی را محول کنید که می‌توانند تا انتها انجام دهند، زیرا از عهده یک کار برآمدن به آنها عزت نفس می‌دهد. اما اگر کاری که به آنها واگذار می‌کنید سخت و پیچیده باشد احتمال آن‌که کار را نیمه‌کاره رها کنند زیاد است و این مسأله موجب می‌شود آنها بی‌خیال و بی‌مسئولیت شوند.

استراحت و تفریح در بین کار

اگر زمان زیادی را صرف تمیز کاری کنید، کودکان خسته می‌شوند. پس بهتر است هم به آنها استراحت بدهید و هم در بین کار برای‌شان تفریحی کوتاه در نظر بگیرید‌. مثلا اگر از کودک خواسته‌اید جا‌هایی که قدش می‌رسد را گردگیری کند، بعد از تمام شدن کارش مسئولیت جدیدی به او ندهید و بگذارید کمی استراحت کند یا برایش یک تفریح مثل کمی بازی متنوع یا حتی جایزه‌ای کوچک مثل یک شکلات یا بستنی در نظر بگیرید تا خاطره‌ای خوش از خانه‌تکانی در ذهنش نقش ببندد.

بچه‌ها را شرطی نکنید

کودکان باید بدانند تمیز کردن اتاق‌شان یک وظیفه است و باید مسئولیتش را بپذیرند. پس اگر او عنوان کرد به شرطی خانه را تمیز می‌کنم که پاداش بگیرم هرگز این کار را نکنید و برای انجام وظایف، به بچه‌ها جایزه یا پول ندهید، چون این کار باعث می‌شود آنها از شما انتظار داشته باشند به‌ازای هرکاری که در خانه انجام می‌دهند جایزه دریافت کنند. تنها برای تشویق فرزندتان می‌توانید برای او غذای مورد علاقه یا خوراکی محبوبش را تهیه کنید.خب به همین سادگی خانه‌تکانی هم تمام شد! خانه‌تکانی‌ای که این‌بار با مشارکت همه اعضای خانواده و حتی کودکان همراه بود و هر‌کدام از اعضا با مشارکتی که در انجام کارها داشتند باعث شد تا هم روند خانه‌تکانی سریع‌تر و ساده‌تر طی شود و هم همه اعضای خانواده با هم مزه یک کار گروهی را بچشند و در نهایت هم از نتیجه کار لذت ببرند.

روزنامه جام جم