«رصتا» جلوه حکمرانی هم‌افزا

به‌گفته سعید مقیسه، مدیر ساترا در گفت‌وگویی که با «جام‌جم» داشت همگرایی و هم‌افزایی بین فعالان، ذی‌نفعان و حمایت‌کنندگان رسانه‌های صوت‌و‌تصویر‌فراگیر از جمله اهدافی است که این دوره رصتا در پی آن بود. افزون بر این فرصتی برای توسعه رسانه‌ها فراهم کرد. فرصت برای کسانی که از ساترا مجوز دارند، فعالان صنعت، مسئولان مرتبط و سرمایه‌گذارانی که می‌خواهند روی این صنعت سرمایه‌گذاری کنند، دعوت شدند. ارتباط مستقیم مخاطبان با مسئولان رسانه‌ها و پاسخگویی بی‌واسطه به پرسش‌های کاربران یکی دیگر از اهداف این نمایشگاه بود. درباره بخش‌های مختلف این نمایشگاه و نتایج آن با مدیر ساترا و تعدادی از معاونانش به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید.

نمایشگاه رصتا فرصت‌های گسترده‌ای را ایجاد کرد. اهداف، فرصت‌ها و چشم‌انداز این رویداد را چطور ارزیابی می‌کنید؟
این نمایشگاه فرصتی است برای جلب حمایت‌های دولتی و رسانه‌ملی به سود رسانه‌های صوت‌و‌تصویر ‌فراگیر فضای مجازی، البته این رسانه‌ها از حمایت‌هایی برخوردارند و این نمایشگاه می‌تواند آن را بیشتر و متناسب‌تر کند. از دیگر اهداف نمایشگاه ارتباط با متخصصان حوزه رسانه است. تعدادی برای داشتن غرفه دعوت شدند و چند برابرش افرادی به‌عنوان بازدیدکننده هستند. همچنین خبره‌های این صنعت دعوت شدند و رصتا فرصت رودررویی خبرگان صنعت رسانه با فعالان سکوهای نمایش است. ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل سکوها شناسایی و فعالان زنجیره ارزش‌آفرینی رسانه‌ها مشخص شد. در یک رسانه از وقتی که فیلمنامه تولید می‌شود تا زمانی که به تولید می‌رسد و منتشر می‌شود عده‌ای در نهادهای مختلفی درگیرند که اینها در این نمایشگاه همدیگر را پیدا می‌کنند و زنجیره ارزش‌آفرینی برای تولید کنار همدیگر قرار می‌گیرد. ضمنا فرصتی برای انتقال تجربه است و از آخرین دستاوردهای حوزه مطلع می‌شوند. جریان‌سازی و بسترسازی برای تولید و توسعه محتوای سالم و تاثیرگذار جزو اهداف این نمایشگاه است. حمایت‌های مادی و معنوی از رسانه‌های صوت‌و‌تصویر‌فراگیر که شامل بخش‌های گوناگونی است شکل می‌گیرد از جمله این که از همه رسانه‌ها گزارش صوتی‌و‌تصویری تهیه می‌شود و در شبکه‌های رادیو‌و‌تلویزیونی پخش می‌شود. ایجاد فضای رقابت رسانه‌ای بین تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان خدمات و محتوای رسانه‌ای برای ارتقای کیفی رخ می‌دهد. از دیگر اهداف نمایشگاه تبیین افکار عمومی نسبت به حقوق کاربران و خانواده‌هاست. در ادامه فرصتی است برای بازاریابی و بازارسازی و عرضه اقتصادی تولیدات که به نفع تولیدکنندگان و مشاغل مربوط به نمایش خانگی است. حدود ۱۰۰غرفه حضور داشتند که بخشی از اینها واحدهای صداوسیما هستند؛ مثلا صداوسیما در بخش صدا یک نرم‌افزار بزرگ به نام ایرانصدا دارد و در بخش تلویزیون یک نرم‌افزار بزرگ به نام تلوبیون دارد که هر دو در نمایشگاه حضور دارند. بیش از ۷۰غرفه از این ۱۰۰غرفه رسانه‌های دارای مجوز از ساترا هستند. ساترا به حدود ۳۷۰رسانه مجوز داده که برخی از آنها در شهرستان‌ها هستند و با توجه به مشکلات آخر سال امکان حضور پیدا نکردند. بخشی از غرفه‌ها مربوط به فعالان صنعت صوت‌و‌تصویر‌فراگیر است و برخی هم سرمایه‌گذار و نهادهای حاکمیتی یا دولتی هستند. در کنار برگزاری چهار روز نمایشگاه که مردم و مسئولان حضور داشتند، یک‌سری نشست‌های علمی هم برگزار شد و مباحث مربوط به سواد رسانه‌ای، حقوق مخاطب، هدایت مصرف و فناوری‌های نوین از جمله مباحثی است که در نشست‌های علمی به زبان ساده برای مردم ارائه شد. غیر از این یک‌سری میزگرد تخصصی داشتیم که بین دست‌اندرکاران این صنعت برگزار شد و فرصتی برای همگرایی و هم‌افزایی فراهم کرد. از دیگر برنامه‌های جانبی، مراسم اختتامیه خواهد بود که با حضور مسئولان شکل می‌گیرد و فرصتی برای بهره‌مندی از حمایت‌های دولتی یا رفع مشکلات اجتماعی است. از دیگر اتفاقات جانبی که در نمایشگاه رخ داد، ارزیابی و رتبه‌بندی شرکت‌های حاضر در مجموعه نوآوری ساترا است. مجموعه‌ای داریم که وظیفه‌اش کمک به رشد صنعت رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر است که در مرکز نوآوری شریف مستقر هستند؛ شش شرکت که هر کدام تعدادی پروژه را هدایت و همراهی می‌کنند. این شش شرکت گزارش سال گذشته‌شان را در نمایشگاه اعلام کردند و متقاضیان حضور در این زیست‌بوم توانمندی‌های‌شان را اعلام و انتخاب شدند. علاوه‌بر این از همه رسانه‌های شرکت‌کننده در رستا گزارش تهیه شد و تلاش کردیم از این گزارش‌ها برای ترویج آنها در دیگر رسانه‌های پرمخاطب استفاده کنیم و به این ترتیب فرصتی برای تبلیغ و ترویج رسانه‌ها فراهم شد. اینها بخشی از فعالیت‌ها و اهداف بود. در واقع رصتا جلوه حکمرانی هم‌افزاست.

در هر بخش چه تعداد پلتفرم حاضر شدند؟
نقشه بازار در رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر بسیار گسترده است. تاکید بیشتر این نمایشگاه روی وی‌اودی‌ها یا شبکه‌های نمایش خانگی است، اگرچه بخش‌های دیگر هم حضور دارند. طبق آنچه که ما رصد کردیم، در این زیست‌بوم بیش از ۵۰۰رسانه وجود دارد که حدود ۳۷۰رسانه مجوز گرفته و بقیه در حال طی مراحل و گرفتن مجوز هستند. این یک صنعت در حال رشد است و هر روز آمار متفاوت خواهد بود.

چقدر به وجه بین‌المللی فکر می‌کنید؟ برنامه‌ای دارید که در سال آینده یا سال‌های آتی بازار را در این نمایشگاه گسترده‌تر کنید و از حضور کشورهای همسایه و دیگر کشورها را بهره ببرید؟
شاید سال آینده به این سمت پیش برویم، ولی چون محدوده تنظیم‌گری ما رسانه‌های داخل کشور است، ممکن است در سال‌های آینده شرکت‌های دیگر در حد فعالان این صنعت پا به نمایشگاه بگذارند؛ اما موضوع اصلی نمایشگاه، همچنان مجوزگیرندگان از ساترا خواهد بود که همگی داخلی هستند.

جذب سرمایه‌گذار هم صورت می‌گیرد؟
این بخش جزو کار فعالان صنعت است که از بخش‌های جانبی نمایشگاه است. نمایشگاه‌های مشابهی برای چنین رویدادی برگزار می‌شود و لذا تصمیم‌گیری آن را باید به سال آینده موکول ‌کنیم و از تجربیات امسال برای تصمیم‌گیری میزان حضور شرکت‌های بین‌المللی استفاده خواهیم کرد.

خبرهایی درباره جشنواره رصتا شنیده‌ایم. چه زمانی برگزار می‌شود؟
امسال نه اما سال آینده سعی می‌کنیم آثار برگزیده را اضافه کنیم. رتبه‌بندی دو بخش است، یکی رتبه‌بندی رسانه که شاخص‌های متکثری دارد، این‌که بهترین رسانه برای مردم و حرفه‌ای‌ترین رسانه کدام بوده و دیگری آثار برگزیده منتشر شده در این رسانه‌هاست. نتایج ارزیابی‌های انجام‌شده را به رسانه‌های شرکت‌کننده اعلام می‌کنیم. در حضور خودشان جلسه می‌گذاریم، طرح موضوع می‌شود و سال آینده مبتنی بر شاخص‌هایی که تدوین و نظرسنجی‌شده، جشنواره نیز به نمایشگاه اضافه خواهد شد.

پوشش برنامه اختتامیه به چه شکل خواهد بود؟
اختتامیه یک جشن تلویزیونی خواهد بود که روز یکشنبه برگزار و از شبکه پنج پخش خواهد شد. در خلال این برنامه تلویزیونی، مراسم اختتامیه هم در محل نمایشگاه انجام می‌شود.

در گفت‌وگو با مدیرکل توسعه کسب و کار و تسهیل‌گری ساترا عنوان شد

جزئیات فعالیت‌های مرکز آومیک

یکی از رسالت‌های ساترا در حوزه ارتباط با رسانه‌های حوزه صوت و تصویر، حمایت‌هایی است که این مجموعه به شکل‌های مختلف ارائه می‌کند. مرکز آومیک یکی از همین حمایت‌هاست که قرار است در ارتباط با مراکزی باشد که می‌توانند به رسانه‌های تحت تنظیم‌گری ساترا، خدمات بدهند. به همین بهانه، با مدیرکل توسعه کسب و کار و تسهیل‌گری ساترا گفت‌وگو کردیم.

سالار شفائی، مدیر کل توسعه کسب و کار و تسهیل‌گری ساترا در این رابطه به جام‌جم می‌گوید: ساترا برای این‌که بتواند رشد و رقابت‌پذیری را برای رسانه‌های کوچک فراهم کند، دنبال ایجاد یک مرکز خدمات برای رسانه‌ها بود. این مرکز تحت عنوان مرکز خدمات رشد و توسعه زیست‌بوم رسانه‌ها قرار است راه‌اندازی شود. مرکز فوق فراخوانی را در شش دسته کلی ارائه و به شکل فراخوان منتشر کرد. شش دسته فوق شامل ارائه خدمات محتوا و سرویس آفلاین، خدمات نظارت هوشمند(شامل نظارت بر تبلیغات، مدل‌های کسب و کار و محتوای سروی‌‌ها و سکوها)، خدمات مشاوره آموزش‌های کاربردی و پژوهشی، تسهیلات راه‌اندازی سرویس، رصد بازار و تحلیل داده و تولید گزارش‌های تخصصی و در نهایت، شبکه گسترده ممیزان مردمی می‌شدند. فراخوان از اواخر بهمن تا اوایل اسفند ارائه شد که شرکت‌هایی که آمادگی دارند، اقدام به ثبت نام کرده و مشخصات خود را بارگذاری کردند.

وی درخصوص ارزیابی خود از مشارکت شرکت‌ها عنوان می‌کند: امسال نسبت به سال گذشته رشد خوبی در شرکت‌کنندگان داشتیم. در مرحله بعد آنها را بررسی کردیم و در نمایشگاه، مرحله نخست این شرکت‌ها را داشتیم که در واقع دفاع آنها از طرح‌های‌شان بود. به دنبال این هستیم که در نهایت فضایی را برای استقرار شرکت‌های منتخب در مجموعه مرکز خدمات رشد و توسعه زیست بوم رسانه‌های ساترا در ایستگاه نوآوری شریف فراهم کنیم.

شفائی تصریح می‌کند: امسال برخی شاخص‌ها طراحی شده تا مطابق آنها ارزیابی‌ها را انجام بدهیم. به همین علت مرحله اول صرف این شد که شاخص‌های بیان شده و انطباق آنها با شرایط شرکت‌ها را مورد بررسی قرار دهیم. در مرحله بعد، دفاع از شرکت‌ها از طرح‌های‌شان بود. به این روش توانستیم به مجموعه شرکت‌های واجد شرایط و ذی‌صلاح برای ارائه خدمات به رسانه‌های تحت نظرساترا، برسیم.

در گفت‌وگو با معاون تدوین مقررات و امور حقوقی ساترا مطرح شد

تعامل میان رسانه‌ها و نهاد تنظیم‌گر

مسأله فعالیت معاونت حقوقی ساترا از این جهت اهمیت دارد که می‌تواند به تبیین فعالیت این نهاد تنظیم‌گر کمک بسیاری کند. ناگفته پیداست که ریشه برخی از چالش‌ها در این است که برداشت درستی از قوانین صورت نمی‌گیرد و در نهایت باعث عملکردهای پر از چالش می‌شود. معاون تدوین مقررات و امور حقوقی ساترا در این رابطه معتقد است که نمایشگاه فرصت خوبی است تا افراد فعال در معاونت حقوقی به سوالات و چالش‌های حقوقی مردم و مخاطبان پاسخ دهند. به منظور بررسی برنامه‌های معاونت حقوقی ساترا برای نمایشگاه رصتا با حامد معینی، معاون تدوین مقررات و امور حقوقی ساترا گفت‌وگو کردیم.

حامد معینی، معاون تدوین مقررات و امور حقوقی ساترا در همین رابطه به جام‌جم می‌گوید: گردهمایی تمام فعالان و زنجیره ارزش رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر، فرصت بسیار خوبی است برای شکل‌گیری تعامل میان رسانه‌ها و نهاد تنظیم‌گر. طببیعتا مواجهه رودررو و خارج از چارچوب‌های اداری، می‌تواند به درک اقتضائات، مفاهمه و ایجاد زبان مشترک کمک وثیقی کند تا از این طریق بتوان بخشی از چالش‌های موجود را که ناشی از نارسایی‌هایی حقوقی است، مرتفع کنیم یا حداقل برای آن چاره اندیشی کرد. بخشی از مشکلات رسانه‌ها ریشه حقوقی دارد و می‌توان از طریق حضور در این نمایشگاه به رفع آنها پرداخت. از سوی دیگر معاونت تدوین مقررات و امور حقوقی نیز در این نمایشگاه غرفه اختصاصی داشته که مراجعه‌کنندگان می‌توانند از خدمات مشاوره‌ای و معاضدت حقوقی بهره‌مند شوند.

تلاش برای کنار زدن چالش‌ها

وی ادامه می‌دهد: ریشه برخی از چالش‌ها در عدم برداشت صحیح از قوانین و مقررات دارد و همین برداشت نادرست موجب عملکردهایی می‌شود که چالش‌ها را به‌دنبال دارد. تمام تلاش ما این است که از طریق ارتباط و تعامل صحیح با رسانه‌ها، پیش از بروز مشکل و رسیدن به مراحل حقوقی و قضایی رفع شود. معینی عنوان می‌کند: تمرکز معاونت حقوقی در نمایشگاه رصتا بر تبیین امور حقوقی برای مخاطبان و مراجعان، ارائه معاضدت حقوقی و مشاوره به کاربران و رسانه‌هاست. از این رو همکاران ما در معاونت حقوقی در نمایشگاه حضور دارند تا به سوالات و چالش‌های حقوقی پاسخ دهند و راهنمایی کنند. همچنین جزواتی از قوانین و مقررات مرتبط با حوزه صوت و تصویر تهیه شده که در نمایشگاه در اختیار مراجعه‌کنندگان قرار خواهد گرفت.
وی درخصوص برنامه معاونت حقوقی برای نمایشگاه رصتا، می‌گوید: برای برگزاری نشست‌ها و کارگاه‌های مختلف مرتبط با موضوعات حقوقی رسانه‌ای از قبیل مالکیت فکری در رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر، حقوق کودکان در رسانه و... که با ارائه استادان دانشگاه‌ها صورت می‌گیرد، برنامه‌ریزی کردیم.

مدیر دفتر مطالعات ساترا در گفت‌وگو با «جام‌جم» بیان کرد

فرصتی برای همه

یکی از اتفاقات خوبی که معمولا در جشنواره‌ها رخ داد، برگزاری نشست‌های تخصصی است؛ زیرا پنل‌های این چنینی برای شرکت‌کنندگان جنبه کاربردی دارد و به افزایش اطلاعات منجر می‌شود. بنابراین برپایی چنین محفل‌هایی جزو ضرورت‌های کار یک جشنواره محسوب می‌شود و مسئولان جشنواره رصتا با شناخت به این موضوع، کارگاه‌های آموزشی را برپا کردند تا شرکت‌کنندگان در این جشنواره در صورت نیاز به مباحث در این کارگاه‌ها شرکت کنند. در این دوره از جشنواره دفتر مطالعات ساترا متولی برگزاری نشست‌ها و کارگاه‌های آموزشی بود که به شکلی گسترده برگزار کرد که بدون تردید این موضوع جزو بخش‌های مهم این نمایشگاه است. آرین ابراهیمی‌نژاد، مدیر دفتر مطالعات ساترا و دبیر نشست‌هایی است که در این نمایشگاه برگزار می‌شود. او در گفت‌وگو با «جام‌جم» به نکاتی در این باره اشاره کرد که در ذیل می‌خوانید.

وی درباره کارگاه‌های آموزشی که در نخستین نمایشگاه رصتا برگزار می‌شود، می‌گوید: از آنجا که یکی از ماموریت‌های اصلی ساترا به عنوان نهاد تنظیم‌گر حوزه صوت و تصویر فراگیر، بحث تولید و تبادل دانش و ترویج ادبیات این حوزه بوده، یکی از محورهای در نظر گرفته شده در نمایشگاه رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر ایران (رصتا) برگزاری نشست‌های تخصصی با حضور نخبگان و فعالان این حوزه است. بر همین اساس این سلسله نشست‌ها با حضور رسانه‌ها، صاحب‌نظران و عموم مردم برگزار می‌شود.

وی درباره محورهای اصلی این کارگاه‌ها و نشست‌ها هم توضیح می‌دهد: در این نشست‌ها تلاش شد به ابعاد مختلف تنظیم‌گری حوزه صوت و تصویر از جمله ابعاد حقوقی، اقتصادی و اجتماعی پرداخته شود. از سویی دیگر، بخش دوم نشست‌های تخصصی نمایشگاه به گفت‌وگوهای تخصصی با فعالان صنعت صوت و تصویر فراگیر اختصاص داشت که در خلال آنها مسائلی همچون خودتنظیم‌گری، ارزیابی و رتبه‌بندی و... به گفت‌وگو گذاشته شد. بخش سوم نشست‌ها نیز به شتاب‌دهنده‌های مستقر در مرکز نوآوری صوت و تصویر (آومیک) اختصاص یافت که هریک از شتاب‌دهنده‌های مستقر نشست‌های تخصصی متناسب با حوزه کاری خود برگزار کردند.
وی در پاسخ به این پرسش که دفتر مطالعات ساترا در کنار برگزاری این نشست‌ها و کارگاه‌ها چه فعالیت‌های دیگری در نمایشگاه رصتا داشت، بیان می‌کند: در حوزه پژوهشی، ساترا در طول سه چهار سال اخیر دستاوردهای خود را برای عموم بازدیدکنندگان به نمایش گذاشته که از جمله ۳۰ عنوان پژوهشی است که بخشی از آنها تا به امروز به صورت عمومی منتشر نشده و بازدیدکنندگان می‌توانند از آنها استفاده کنند. علاوه بر آن، پژوهشکده سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری رسانه که به صورت مشترک توسط ساترا، دانشگاه صداوسیما و معاونت فضای مجازی رسانه‌ملی تاسیس شده و درحال حاضر مشغول فعالیت است نیز فراخوان‌های پژوهشی خود را به‌صورت عمومی اعلام کرد که در نهایت نیز گزارشی از عملکرد حوزه پژوهشی ساترا در نمایشگاه ارائه خواهدشد. ابراهیمی‌نژاد برای نخستین نمایشگاه رصتا چه چشم‌اندازی متصور هستید، می‌افزاید: این نمایشگاه فرصت خوب و بی‌نظیری را برای ذی‌نفعان مختلف زیست‌بوم صوت و تصویر فراگیر فراهم آورده تا به گفت‌وگو، هم‌افزایی و همگرایی دست یابند. چرا که برای نخستین بار ذی‌نفعان این زیست بوم از قبیل بخش دولتی، فعالین صنعت، نهادهای اجتماعی و مخاطبان در کنار یکدیگر جمع می‌شوند.

روزنامه جام جم