چگونه شایعه بر واقعیت سوار می‌شود

البته جهت دادن افکار مردم همیشه اتفاق ناخوشایندی نیست. در فرآیند جهت‌دهی‌های رسانه‌ای اما شایعه نقش پررنگی دارد. در تعریف شایعه، توماس لاسول آن را از طبیعی‌ترین پدیده‌های اجتماعی و یکی از رایج‌ترین شیوه‌های کنش متقابل می‌داند که تاکنون کمتر شناخته شده است. شایعه یک مقوله اجتماعی و روانی با ابعادی گسترده است که ابعاد مختلف آن به‌ویژه در زمان‌های بحرانی(مثل زمان جنگ) حالتی به‌مراتب حادتر به خود می‌گیرد.
هر چند کارکردهای اجتماعی شایعه، کاملا شناخته نیست اما بیشتر در وضعیت‌های بی‌نظمی در جامعه ساخته می‌شود. درواقع شایعه گزارش تایید نشده‌ای از وقایع است که به تعریف و تبیین وضعیت‌های مهمی که به‌صورت دو پهلو ظاهر می‌شوند، کمک می‌کند.
به عبارتی دیگر، شایعه عبارت است از انتقال پیام یا خبری از طریق شفاهی که در اندک زمان محدودی می‌تواند در سطح وسیعی از جامعه انتشار یابد، بدون آن‌که منبع آن شناخته یا معلوم شود که از کجا سر چشمه گرفته است.
بنابراین می‌توان شایعه را گزارش تایید نشده‌ای درباره حادثه‌ای دانست که اساسا انتقال آن از طریق گفت‌وگوی جمعی و شبکه‌های مجازی صورت می‌گیرد.
ممکن است قسمتی یا بخشی از شایعه صحت داشته باشد ولی امکان تشخیص درستی یا نادرستی آن وجود ندارد، زیرا در جریان انتقال خبر تغییر شکل‌های گوناگونی در اصل آن پدید می‌آید.
انواع شایعه معمول در فضای رسانه را می‌توان برای بدبین سازی مردم، تفرقه‏افکنی، فریب و همچنین برای زیر سوال بردن ارزش‌ها و هنجارها تقسیم کرد.
در همه فرآیندهای شایعه، دروغ حرف اول را می‌زند. به عنوان مثال در فرآیندی که هدف از شایعه پراکنی زیر سوال بردن هنجارهای اخلاقی باشد، رسانه‌ها با طراحی دروغ‌های باور نکردنی به مصاف عقلانیت و منطق رفته و عناصری همچون هیجان یا انفعال را جایگزین آن می‌کنند.
براساس دسته‌بندی‌ها بخشى از شایعات به منظور ایجاد ترس، وحشت و نگرانى در جامعه تولید و پخش مى‏شوند. مثلا در سال ۱۳۷۰ شایع‌ه‏اى در شهرها و روستاهاى دورافتاده هند رواج یافت که باندهاى خاصى براى ربودن بچه‏‌ها از خیابان‌ها به وجود آمده است.‏ با این اوصاف اهمیت شایعه در فهم خبرها و رسانه خود را بیش از پیش به ما نشان می‌دهد.