هواداران شایعه زلزله

هجوم گسترده شایعات پیرامون این رخداد هم زمانی افزون می‌شود که این اتفاق در شهری در ایران یا جغرافیایی نزدیک به ایران اتفاق بیفتد. یادمان نرفته که پس از وقوع زلزله مهیب در مرز کشور ترکیه و سوریه بسیاری از منابع خبری (حتی رسمی) حرف از شایعه وقوع زلزله‌ای مهیب در کشور می‌دادند. یا سعی داشتند با استدلال‌هایی عجیب، زلزله خوی در ایران را به زلزله مهیب ترکیه ربط بدهند. حالا و با وقوع زمین‌لرزه خفیف در خراسان دوباره بحث بر سر این موضوع بالا گرفته است؛ بحثی که بیشتر از آن که شامل استدلال‌های مبتنی بر دانش باشد استوار بر شایعه و میزان باورپذیری آن شده است.

نکته مهم در این میان موضوعی است که دکتر مسعود مجرب، زلزله‌شناس به جام‌جم می‌گوید: این که اساسا با وجود پیشرفت‌های علمی و ظهور فناوری گسترده پیرامون این موضوع همچنان امکان پیش‌بینی وقوع زلزله محال است. این نکته از جایی مهم‌تر است که بدانیم بنابراین هر‌گونه پیش‌بینی در این رابطه را باید پیشگویی تلقی کنیم و بدانیم اگر هر شخص یا حتی نهادی هشدار درباره وقوع نزدیک زلزله داد این هشدار خالی از هر‌گونه استناد علمی است. ماجرای متاخر این موضوع مربوط به پیشگویی‌ های یک زلزله‌ شناس هلندی است، شخصی که اغراق نیست بگوییم رسانه‌های داخلی علاقه بیشتری به حرف‌های او نسبت به رسانه‌های کشور خود این فرد دارند. شهرت او هم از انتشار یک توییت پیش از وقوع زلزله مهیب ترکیه است.

فرانک هوگربیتس همان کسی است که به دلیل پیش‌بینی‌های زمین‌لرزه‌ بر‌اساس همترازی اجرام آسمانی شهرت پیدا کرد. ۱۴ بهمن گذشته، او در توییتی درباره وقوع زلزله احتمالی - با تعیین نقطه‌ای روی نقشه که تقریبا در همان حدود دو روز بعد زمین‌لرزه‌ای با بزرگای۷.۸ ریشتری رخ داد -در ترکیه منتشر کرد و نوشت که «دیر‌یا‌زود» زمین‌ لرزه‌ ای در این محل رخ می‌دهد. هفته گذشته هم این کارشناس، زلزله‌ای‌ را در مناطق غربی ایران طی روزهای ۹ و ۱۰ ازدیبهشت پیش‌بینی کرد که مورد توجه و نگرانی کاربران شبکه‌های اجتماعی قرار گرفت! البته این پیش‌بینی طبق آنچه تصور می‌شد به وقوع نپیوست اما هراس زمین‌لرزه با انتشار گسترده گفته‌های او همچنانوجود دارد.

تاثیرپذیری از شایعاتت درباره زلزله مربوط به این سال‌ها نیست و حتی در میانه خاطرات سیاستمداران ایران در دهه ۶۰ هم می‌توان رد این شایعات را به چشم دید.

آنها که آن سال‌ها را به یاد دارند، فراموش نمی‌کنند در سال‌های ابتدایی پس از جنگ تحمیلی شایعه زلزله تهران فضای جامعه ایران را فتح کرد و آن روز بسیاری از اهالی پایتخت رخت‌سفر بستند و از هراس زلزله از تهران خارج شدند.