کوتاه از حوادث
مدتی است با کوچ ساقیان موادمخدر به این فضا، فروشندگان مشروبات الکلی هم تصمیم به گسترش کسب و کار مجرمانه خود در این فضا گرفته‌اند و با راه‌اندازی صفحه‌های اینستاگرام و کانال‌های تلگرام مشتریان جدید خود را شناسایی می‌کنند. فعالیت این مجرمان در فضای مجازی و در دسترس قرار دادن مشروبات الکلی باعث نگرانی خانواده‌ها شده و خواستار برخورد با این مجرمان هستند. مجرمانی که حتی به نوجوانان هم رحم نمی‌کنند و فقط به دنبال منفعت خود هستند.
با چرخی در اینستاگرام و تلگرام با صفحه‌هاو کانال‌هایی روبهرو می‌شوید که مشروبات الکلی خارجی قاچاق را تبلیغ می‌کنند و می‌فروشند. در یکی از این صفحه‌ها جدیدترین مدل‌های مشروب برای فروش قرار داده شده که قیمت برخی از آنها از ۱۰میلیون تومان هم فراتر می‌رود. وقتی با ادمین این صفحه برای خرید وارد گفت‌وگو می‌شویم، تضمین می‌دهد که مشروبات اصل هستند و با پیک ارسال میشود. البته شرط ارسال، پرداخت ۵۰درصد پول به صورت اینترنتی و مابقی هنگام تحویل کالاست. ادمین این صفحه که شش ماه از فعالیتش می‌گذرد برای این‌که شناسایی نشود، هر ماه نام کاربری (آی‌دی) خود را تغییر می‌دهد و دو صفحه دیگر هم به عنوان پشتیبان فعال کرده است. صفحه‌اش خصوصی است و اول باید درخواست داده و بعد از این‌که ادمین شما را بی‌خطر تشخیص داد، عضو می‌شوید.
تولید جای خرید
با افزایش قیمت مشروبات الکلی عده‌ای دیگر برای کاسبی در این حوزه با راه‌اندازی صفحه‌هایی شروع به آموزش تولید مشروبات الکلی کرده‌اند. این صفحه‌ها از گرانی مشروبات الکلی نهایت استفاده را برده و در کنار آموزش تجهیزات تهیه مشروبات الکلی را به راحتی تبلیغ کرده و می‌فروشند. آنها مدعی هستند که فروش تجهیزات تولید مشروب قانونی است. ادمین این صفحات ادعا می‌کنند قیمت هر بطری ۱.۵لیتری مشروب ۳۰۰هزار تومان است و مصرف‌کنندگان با خرید دستگاه‌ها می‌توانند با نصف این قیمت برای خود مشروب تولید کنند. برخی از گردانندگان این صفحات در خارج از کشور حضور داشته و دنبال افزایش مصرف مشروبات الکلی در بازار داخلی بوده و عده‌ای دیگر با تبلیغات اغواگرایانه به دنبال فروش تجهیزات برای درآمد چند صد میلیونی هستند.
اینجا مرگ می‌فروشند
مشروبات الکلی با وعده تضمینی در شبکه‌های اجتماعی تبلیغ میشود که چندسالی است از گوشه و کنار کشور اخباری از توزیع مشروبات الکلی تقلبی منتشر می شود که باعث مرگ،کوری و دیالیزی شدن دهها زن و مرد نوجوان،جوان و حتی سالخورده شده که بیشترین انها در بندرعباس،کرمان و رشت رخ داده است. برخی ساقیان و سودجویان با تبلیغ مشروب ارزان‌قیمت دست‌ساز، متاسفانه مشروبات تقلبی تولید می‌کنندو باعث مرگ مصرف‌کننده می‌شوند. این افراد برای سود زیاد از قرص و الکل‌های صنعتی و مواد شیمیایی استفاده می‌کنند و بعد از انتشار خبر عوارض مشروبات دست‌سازشان برای مصرف کننده، صفحه اینستاگرامی خود را می‌بندند و هیچ ردی از خود باقی نمی‌گذارند.
رضایت مشتری شرط است!
سراغ یکی از ساقی‌های مجازی می‌رویم. او می‌گوید: برخی فقط به فکر سود هستند. این افراد صفحاتی در اینستاگرام و تلگرام درست کرده و بعد از جذب مخاطب، جنس تقلبی به آنها می‌دهند و بعد از کسب سود کلان متواری می‌شوند. شاید شنیده باشید که می‌گویند مشروبی آب قرص است، این افراد همگی از قرص و الکل صنعتی استفاده و با قاطی کردن آن با آب و مقداری عرق کشمش، معجون مرگباری تولید می‌کنند و به نصف قیمت می‌فروشند. این افراد باعث کشته شدن دهها نفر شده‌اند. این ساقی ادامه داد: «ما خودمان مشروب‌مان را اصل تهیه می‌کنیم. برای این‌که مطمئن شوید اصل است، هایلایتی به نام رضایت مشتری در پیج داریم. »
وقتی وارد هایلایت صفحه رضایت مشتری می‌شویم میزهای مشروب خوری را می‌بینیم که در آن عده‌ای نام ساقی را فریاد زده و از او به واسطه مشروب خوبش تشکر می‌کنند.
از او می‌پرسیم نمی‌ترسی دستگیر شوی؟ که در پاسخ می‌گوید: «این‌که فکر کنی هیچ وقت گیر نمی‌افتی، خیالی محال هست. فقط اگر حرفهای باشی دیرتر گرفتار می‌شوی و اگر گرفتار هم شوی پلیس تو را با مشروب کمی می‌گیرد. این‌که چطور مشروب را به دست مشتری برسانی نکته‌ای است که حرفه‌ای‌ها خوب بلد هستند. ناشی باشی لو می‌روی و دستگیر می‌شوی. من به پیشنهادهای وسوسه‌کننده و افراد مشکوک سرویس نمی‌دهم. از روش‌های نخ‌نما هم استفاده نمی‌کنم. »
منظورت چه روشی است؟
«قرار نیست روش‌ها را لو بدهم. اما اگر بخواهم مثال بزنم روش باکس آب معدنی. بعضی تازه کارها دستگاه وکیوم می‌خرند و بطری‌های مشروب را در میان بطری‌های آب معدنی یا دلستر قرار می‌دهند و وکیوم می‌کنند تا پلیس فکر کند، او توزیع‌کننده آب معدنی و دلستر است.»
کلاهبرداری راحت
در این میان با حضور ساقیان در فضای مجازی عده‌ای سودجو هم به فکر کلاهبرداری با این روش افتاده‌اند. پسر جوانی که قربانی این کلاهبرداران شده است، به جام‌جم می‌گوید:« با یکی از پیج‌های فروش مشروبات الکلی در فضای مجازی روبهرو شدم که مشروبات را ارزانتر می‌فروخت. وقتی با ادمین این صفحه وارد گفت‌وگو شدم، خواهان ۱۵۰هزار تومان پیش پرداخت برای ارسال شد. سریع پول را واریز و رسیدش را ارسال کردم اما بعد مرا بلاک کرد.
این جوان ادامه داد: «وقتی با آی‌دی دیگری پیغام دادم و تهدید به شکایت کردم آن فرد در کمال ناباوری مدعی شد کارت متعلق به یک معتاد کارتن خواب است که با دو میلیون تومان از او خریده‌اند و قابل ردیابی نیست. »
ذکر این نکته ضروری است که در سال‌های اخیر بحث کارت‌های بانکی اجاره‌ای به معضلی برای کشف پرونده‌ها تبدیل شده و ماموران با ردیابی گردش مالی در نهایت به معتادی کارتن خواب یا فردی ساده‌لوح می‌رسند که برای ماهی ۲۰۰ هزار تومان کارت بانکی یا سیمکارت‌شان را اجاره می‌دهند. در ابتدا کلاهبرداران از این کارت و سیمکارت‌ها استفاده می‌کنند اما حالا به روشی برای پولشویی مجرمان هر صنف و جرم تبدیل شده است. فروشندگان مشروبات الکلی هم به این مسیر آمده‌اند. در صورت پیگیری این پرونده‌ها فروشندگان کارت‌ها با مشکل روبهرو شده و به همین دلیل پلیس بارها هشدار داده کارت بانکی و سیمکارت خود را به افراد دیگر ندهید.
به نظر می‌رسد در صورتی که فکری به حال این فضا نشود و برخوردی جدی با فروشندگان مشروب نشود، مافیای خارجی آن و سودجویان‌شان به زودی تعداد زیادی از جوانان را در دام خود انداخته و علاوه بر ترویج فرهنگ غربی مشروب‌خواری، کلاهبرداری‌های گسترده را رقم بزنند. به نظر می‌رسد قبل از این‌که فضای مجازی جولانگاه مافیای مشروبات الکلی شود، باید جلوی آن را گرفت .
برخورد با تبلیغ‌کنندگان مشروبات الکلی در فضای مجازی
سرهنگ رامین پاشایی - معاون فرهنگی و اجتماعی پلیس فتای فراجا: درخصوص فروش مشروبات الکلی در فضای مجازی آنچه مهم است این که قاچاقچیان و فروشندگان از تمامی بسترهای فضای مجازی برای فروش و ترویج این فرهنگ غلط استفاده می‌کنند. هرگونه فروش یا سرو مشروبات الکلی طبق قانون جرم بوده و پلیس وظیفه برخورد با آن را دارد. پلیس فتا هم همزمان با کوچ این مجرمان به فضای مجازی براساس وظیفه با گردانندگان این صفحات و فروشندگان آن برخورد می‌کند. برخی صفحات اقدام به تبلیغ مصرف مشروبات الکلی کرده که این اقدام مصداق ترویج مفاسد اجتماعی بوده و جرم تلقی میشود. همچنین عده‌ای اقدام به فروش یا کلاهبرداری از این طریق می‌کنند. در مقوله فروش، پلیس فتا با رصد شبانه‌روزی فضای مجازی در گام اول اقدام به مسدودسازی صفحات کرده و با تشکیل پرونده برای گردانندگان صفحه، موضوع شناسایی، دستگیری و معرفی این افراد به دستگاه قضایی را در دستور کار دارد. موضوع دیگر شناسایی سرپل‌ها و فروشندگان مشروبات الکلی است که کارشناسان و افسران پلیس صفحات را شناسایی و با بهره‌گیری از روش‌های نوین پس از مستندسازی جرم، این افراد را دستگیر و تحویل مقامات قضایی می‌دهد. کار رصد فضای مجازی از سوی پلیس فتا شبانه‌روزی انجام شده و در صورت برخورد با صفحات افراد مجرم با آنها برخورد میشود. متاسفانه اخیرا افراد سودجو از فضای به وجود آمده استفاده کرده و با راه‌اندازی صفحات فروش مشروبات الکلی اقدام به کلاهبرداری می‌کنند. این مجرمان سایبری به بهانه فروش مشروبات الکلی مبالغی را از شهروندان دریافت و بلافاصله آنها را بلاک می‌کنند. معمولا این دسته از مجرمان پس از کلاهبرداری‌های میلیونی صفحات خود را بسته و با اسمی جدید و تبلیغات اغواگرایانه دوباره دست به کلاهبرداری زده و به دلیل این‌که افراد می‌ترسند برای شکایت به پلیس مراجعه کنند، به کلاهبرداری‌های خود ادامه می‌دهند. موضوع دیگر تبلیغ در بستر سایت‌های فروش کالاست. در این مورد مدیران سایت‌ها باید بدانند در مورد آگهی منتشر شده مسئول هستند و به دلیل این‌که در بستر ارائه خدمات آنها جرم رخ داده، مسئول هستند. این افراد باید روی آگهی‌های منتشر شده در پلتفرم و سایت خود نظارت کافی داشته و اجازه ندهند اینگونه تبلیغات منتشر شود. نکته مهمی که جوانان باید بدانند این است که عمده آگهی‌های فروش مشروبات الکلی در فضای مجازی یا کلاهبرداری است یا مشروبات تقلبی به آنها داده میشود که مهمترین تهدید برای جان و سلامتی آنهاست. خوشبختانه تاکنون پلیس فتا تعداد زیادی از این صفحات را مسدود و افرادی را در این رابطه شناسایی،دستگیر و مشروبات الکلی کشف شد. مقادیر زیادی از مشروبات دست‌ساز کشف شده تقلبی بود که می‌توانست جان جوانان را به خطر انداخته و سلامتی را از آنها بگیرد.
مجازی بخر، هوایی بگیر
همزمان با فروش مشروبات الکلی در فضای مجازی، ساقی‌ها روش‌های جدیدی برای فروش محصولات خود انتخاب کرده‌اند و دیگر مانند گذشته خودشان بار را تحویل مشتری نمی‌دهند . برخی ساقی‌های مشروبات الکلی که مشتری‌های لاکچری دارند و مشروبات گران‌قیمت به آنها می‌فروشند مانند فیلمی که چندی قبل در فضای مجازی منتشر شد از کواد‌کوپتر برای ارسال بار استفاده کرده و از طریق این ریز پرنده‌ها بار را در بالکن یا پشت پنجره به افراد تحویل می‌دهند. این روش بیشتر در شمال شهر تهران استفاده میشود. در روشی دیگر ساقی‌های مجازی از تاکسی و موتورهای اینترنتی برای جا‌به‌جایی بار استفاده می‌کنند. آنها هزینه ارسال را از مشتری گرفته و بار را در بسته‌های شیک از طریق تاکسی و موتورهای اینترنتی و بدون اطلاع راننده تحویل می‌دهند. البته پلیس بارها به رانندگان اینترنتی هشدار داده و از آنها خواسته بسته‌های مشکوک را قبول نکنند یا در صورت مشاهده بار مشکوک، موضوع را به شرکت و پلیس اطلاع دهند. برخی نیز با اصطلاحاتی که میان مصرف‌کنندگان وجود دارد، در سایت‌های خرید و فروش اقدام به فروش مشروبات می‌کنند.
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
