عبور شناورهای ایرانی از تحریم

این افتخارآفرینی از جنبه‌های مختلف حائز اهمیت است که یکی از آن جنبه‌ها اهمیت اقتصادی این سفر است. نقش ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی در توسعه اقتصاد دریانوردی را در ادامه مورد بررسی قرار داده‌ایم.

افزایش تاب‌‏آوری علیه تحریم‌‏ها

اولین نقش ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی در مباحث اقتصادی، بحث توانمندی کشور برای مقابله با تحریم‌ها یا به عبارت دیگر افزایش تاب‌آوری در برابر تحریم‌های آمریکاست. در خصوص اثرگذاری تحریم‌های اقتصادی مباحث و دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد.

برخی با نگاه به بیرون، بر این باورند که باید ریشه مشکلات اقتصادی را در چگونگی ارتباط با دنیا دید و برای بهبود وضعیت معیشت باید سطح تنش‌ها را با واضع تحریم‌ها کم کرد؛ اما حضور مقتدرانه ناوگروه ۸۶ از دو جنبه نشان داد که تحریم‌ها عامل تعیین‌کننده در معادلات نبوده بلکه تکیه ‌بر توانمندی داخلی در این زمینه مؤثر خواهد بود. اول این‌که ناو تمام ایرانی دنا با بهره‌مندی از توان داخلی و در شرایط تحریمی ساخته شد و مورد بهره‌برداری قرار گرفت که نشان می‌دهد در صورت تکیه‌ بر ظرفیت داخلی، می‌توان از میزان اثرگذاری تحریم‌ها کاست و دوم این‌که ناوگروه ۸۶ با تحریم آمریکا مواجه شد اما با مقاومت توانست مأموریت خود را به سرانجام برساند. این مساله نیز گویای این است که مقاومت در برابر تحریم‌ها و اتخاذ تصمیم‌های منطقی می‌تواند اهداف موردنظر را محقق کند.

اثرگذاری دیگر ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی در مباحث اقتصادی را باید در افزایش امنیت تجارت دریانوردی برای کشتی‌های ایرانی دانست. از جمله مباحث مهم در اقتصاد دریانوردی، تأمین امنیت کشتی‌های کشورهاست. اعزام ناوگروه ۸۶ و تحقق مأموریت بین‌المللی آن نشان داد که قدرت بازدارندگی ایران در حیطه دریا به سطح بالایی ارتقا یافته و این بازدارندگی باعث خواهد شد تا کشتی‌هایی که با پرچم کشورمان در آب‌های بین‌المللی در حال تردد هستند با امنیت بالایی تردد کنند. همچنین عمده تردد کشتی‌ها در مثلث تنگه هرمز، مالاکا و باب‌المندب است و بیشترین میزان دزدی دریایی نیز در همین منطقه‌ شکل می‌گیرد که حضور ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی در مناطق پرخطر زمینه‌ای را برای امنیت بیشتر فراهم خواهد کرد و همین مساله باعث می‌شود اقتصاد دریانوردی کشور با امنیت بالاتری محقق شود.

تأکید بر مؤلفه‌‏های اقتصادی دریایی

عامل بعدی اثرگذاری اعزام ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی بر اقتصاد را می‌توان بر تثبیت اقتصاد دریا محور بیان کرد. جمهوری اسلامی ایران با برخورداری از ۱۹۰هزار کیلومتر مربع گستره دریایی و حدود ۵۸۰۰کیلومتر نوار ساحلی(حدود ۴۰درصد از مرزهای ایران)، کشوری دریایی محسوب می‌شود و از دو سوی شمال و جنوب به دریا دسترسی دارد. دسترسی به آب‌های آزاد (اقیانوس هند)، مجاورت با منطقه راهبردی خلیج‌فارس و تنگه هرمز و قرار گرفتن در کریدورهای ترانزیتی بین‌المللی بایستی به دنبال توسعه پایدار با رویکرد دریایی باشد، تعبیری که تحت عنوان «توسعه دریامحور» به آن اشاره می‌شود.

حرکت ناوگروه۸۶ نیروی دریایی نیز که با بهره‌مندی از ظرفیت‌های بومی ایجاد شده می‌تواند به تقویت گفتمان دریا محور ارتش جمهوری اسلامی ایران کمک کند زیرا ظرفیت‌های جدید اقتصادی به‌خصوص ایجاد مسیرهای ترانزیتی و شرکای تجاری را برای کشور ایجاد خواهد کرد.سطح اثرگذاری دیگر اعزام ناوگروه۸۶ نیروی دریایی را می‌توان در تقویت روحیه خودباوری اقتصادی بیان کرد.

روحیه خودباوری اقتصادی از این مبحث نشات می‌گیرد که یک کشور با استفاده از توانمندی‌های داخلی بتواند پیشرفت‌های اقتصادی را محقق کند. از طرفی باید به این نکته توجه داشت که از جمله فناوری‌های پیشرفته که نیاز به سطح بالایی از دانش دارد، ساخت کشتی و صنایع فراساحلی است. ساخت صنایع مربوط به تجارت دریایی در هر کشوری نشانه توانمندی بالای آن کشور در توسعه اقتصاد بومی و استفاده از ظرفیت‌هاست. جمهوری اسلامی ایران در زمینه ساخت کشتی‌های كانتینری و سكوی حفاری كه از آخرین فناوری طراحی، ساخت و عملیات دریایی برخوردار است به دستاوردهای قابل‌توجهی دست یافته و اکنون نیز در زمینه نظامی، نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به پیشرفت‌های غیرقابل انکاری دست ‌یافته‌اند که ساخت ناو رزمی دنا و حضور در مأموریت ناو گروه ۸۶ و سفر به نقاط مختلف دنیا با استفاده از توان و ظرفیت بومی نشانه‌ای از این توانمندی است. این دستاوردها نشان می‌دهد جمهوری اسلامی ایران در زمینه ساخت تجهیزات نظامی و اقتصادی از توانمندی بالایی برخوردار است که در صورت به فعلیت رسیدن، می‌تواند دستاوردهای قابل‌توجهی برای کشور به همراه داشته باشد.

تحقق اهداف برنامه‏‌های اقتصادی

نکته دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد، اثرگذاری اعزام ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی بر تحقق برنامه‌های مختلف توسعه‌ای و به‌صورت مشخص برنامه هفتم توسعه است. برنامه هفتم توسعه، شهریور۱۴۰۱ از سوی رهبر معظم انقلاب برای اجرا به دستگاه‌های مربوط ابلاغ شد. بند ۱۱ آن تأکید دارد: «تحقق سیاست‌های کلی آمایش سرزمین با توجه به مزیت‌های بالفعل و بالقوه و اجرایی ساختن موارد برجسته آن با توجه ویژه‌ بر دریا، سواحل، بنادر و آب‌های مرزی». بر اساس بند مذکور استفاده حداکثری از ظرفیت‌های دریا باید در برنامه‌ها و اولویت‏های کلان کشور قرار گیرد.

حرکت ناوگروه ۸۶ دریایی ارتش نیز حامی پیام استفاده از توان و ظرفیت دریایی برای تحقق اهداف مختلف از جمله اهداف اقتصادی است. در واقع حضور ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی نشان می‌دهد استفاده از ظرفیت دریا، محدودیتی ندارد و کشور از این ظرفیت برخوردار است تا منافع خود را در هر نقطه‏ای تأمین کند. در مجموع می‌توان بیان کرد اعزام ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی در زمینه امنیت کشتیرانی و شناورهای متعلق به جمهوری اسلامی ایران نقش مهم و سازنده‌ای داشته است.