یک جامعه‌شناس در گفت‌وگو با «جام‌جم» مطرح کرد؛
در شرایط کنونی، نرخ جایگزینی جمعیت در رقم ۱.۷ به نوعی ثابت مانده است که اگر این عدد به پایین‌ترین حد خود یعنی ۱.۵ برسد به اذعان کارشناسان، کشور وارد تله جمعیتی خواهد شد. اما اخیرا صابر جباری، مدیر اداره جوانی جمعیت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از افزایش ۲.۵ درصدی فرزندآوری سوم و ۱۵درصدی فرزند چهارم و بیشتر در کشور خبر داده که این موضوع در آینده در تغییر نرخ جایگزینی جمعیت تاثیرگذار خواهد بود. اکنون بسیاری از خانواده‌ها شاید به خاطر مسائل اقتصادی و دشواری نگهداری فرزند تمایل‌شان برای داشتن فرزند کم شده است و اگر هم از خود رغبتی برای این موضوع نشان دهند، به تک‌فرزندی روی می‌آورند که این موضوع نیز آسیب‌های خاص خود را دارد. این که در طول سال‌های گذشته این روند تغییر جدی داشته و خانواده‌ها داشتن سه یا چهار فرزند را در جمع خانواده خود می‌پذیرند، جای امیدواری دارد که کشور به پدیده سالمندی وارد نشود و با این وضعیت، کشور از آنچه تله جمعیتی خوانده می‌شود، عبور کند. جباری درباره وضعیت کنونی تولد فرزندان بیشتر در کشور با توجه به کاهش نرخ موالید به ۳.۷درصد می‌گوید: «سیاست داشتن یک یا دو فرزند در جامعه تغییر کرده و روند تولد فرزندان سوم به بعد افزایشی بوده است که این نشان از تغییر روند الگوی فرزندان بیشتر در خانواده‌ها دارد.» گفته‌های او نشان می‌دهد بر خلاف پروپاگاندای شکل‌گرفته درباره عدم تمایل خانواده ایرانی به فرزندهای بیشتر این موضوع ریشه‌ای اقتصادی دارد. به این معنا که اساسا خانواده ایرانی فرزندخواه است و این عدم تمایل بر خلاف باور برخی به موضوعات فرهنگی ارتباطی ندارد بلکه بیشتر این موضوع ریشه‌های اقتصادی دارد. برای رسیدن به وضعیت مطلوب در نرخ موالید و رشد جمعیت باید مشوق‌هایی برای خانواده‌ها در نظر گرفته شود تا از این طریق آنان را به داشتن تعداد فرزندان بیش از سه یا چهار نفر ترغیب کرد که اخیرا طرحی در این زمینه به تصویب رسیده است. اما مشوق‌ها آن طور که باید برای خانواده‌ها موثر عمل نکرده است. به عنوان مثال، نمایندگان مجلس شورای اسلامی اسفند سال گذشته طرحی را تصویب کردند که براساس آن به ازای تولد هر فرزند در سال ۱۴۰۲ مبلغ ۲۲ میلیون ریال برای خرید واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری معامله در بورس به نام فرزند اختصاص می‌یابد. نهادهای مختلف دیگر هم سعی داشته‌اند با ایجاد ردیف بودجه در تشویق به فرزندآوری شهروندان کارآمد باشند. اگرچه در کنار این موضوع باید به تناقض‌هایی هم در این میان اشاره کرد، به عنوان مثال در سنگر مقابل هم برخی از افراد معتقدند اگر تنها مشوق‌های اقتصادی در روند فرزندآوری موثر بود سیستان و بلوچستان در همه این سال‌ها در صدر آمار موالید قرار نداشت. کاظم فروتن، رئیس ستاد ملی جوانی جمعیت می‌گوید: «در استان سیستان و بلوچستان با وجود محرومیت‌ها، فرزندآوری روند خوبی دارد اما در سایر استان‌های کشور، نرخ ازدواج در ۱۰ ماه گذشته و به نسبت سال قبل خود کاهش داشته است. افرادی که شرایط اقتصادی بهتری دارند تعداد فرزند کمتری دارند؛ بنابراین تنها یکی از عوامل ما در حوزه ازدواج و فرزندآوری اشتغال و مسائل رفاهی است. در دوران تنظیم خانواده که در کشور فاجعه ایجاد شد، فرزندآوری محدود شد و حتی فرزندآوری و فرزندپروری ضد ارزش جلوه داده شد. همین فرهنگ کماکان ادامه دارد و مردم اشتغال را نسبت به فرزندآوری در اولویت اول قرار می‌دهند و فرزند را به عنوان یک مزاحم تلقی می‌کنند.»
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفت‌وگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد
