بنابراین، وقتی بستر فراهم نباشد، ممکن است مخاطب هم از خیر فیلم دیدن بگذرد. چرا که بر اساس نظر رئیس سازمان سینمایی در سطح کشور ۶۶۴ سینما با سیستم مکانیزه فروش داریم که ۲۲۲ شهر با جمعیت بالای ۵۰ هزار نفر فاقد سالن سینما هستند و با توجه به جمعیت باید در منطقیترین حالت، دو هزار و در ایدهآلترین حالت، سه هزار سالن سینما داشته باشیم. این آمار نشان میدهد زیرساختهای سینمایی در کشورمان مطلوب نیست. بر همین اساس، در سالهای اخیر مسئولان سازمان سینمایی تلاش مضاعفی برای افزایش تعداد سالنهای سینما در شهرستانها داشتهاند. براساس سیاست توسعه عدالت فرهنگی در مناطق کم برخوردار، در سه ماه اول سال جاری سازمان سینمایی ۸ مجوز ساخت سینما را با ظرفیت ۲۵۳۲ صندلی را در کل کشور صادر کرده و این سینماها در استانهای کرمان، کرمانشاه، مرکزی و گیلان ایجاد و بهرهبرداری شده است. در سه ماهه اول ۱۴۰۲ سینما فجر در شهر رشت با ۷۰۰ صندلی، بیشترین ظرفیت در بین مجوزهای صادر شده را داشته که بخش دولتی آن را بهرهبرداری خواهد کرد.
سینما به گواه آمارها
اگر نگاهی به تعداد سالنها، تعداد مخاطبان یا تماشاگران و ظرفیت صندلیهای سینما در سالهای ۹۷ تا ۱۴۰۲بیندازیم، متوجه افزایش تدریجی تعداد سالنهای سینما از ۵۰۰ سالن در سال ۹۷ به ۶۶۴ سینما در سال ۱۴۰۲ رسیده است. در سال ۹۷ تعداد ۲۵۷ سینما، ۵۰۰ سالن نمایش در کل کشور داشتند و ظرفیت صندلیهای سینما ۱۲۷ هزار و ۴۳۱ صندلی بوده و تعداد تماشاگران سینمارو در این سال ۲۸ میلیون و ۵۳۷ هزار و ۴۱۰ نفر بوده است.
افزایش تدریجی سالنهای سینما
در سال ۹۸ حدود ۵۴۱ سالن نمایش در کل کشور فعال بودند و این آمار نشان از افزایش تعداد سالنهای سینما نسبت به سال گذشته دارد. همچنین ظرفیت صندلیهای سینما در سال ۹۸ برابر با ۱۳۲،۰۰۶ صندلی بوده که باز هم این آمار نشان میدهد ظرفیت صندلیهای سینما حدود پنج هزار و ۱۶۳صندلی افزایش داشته است. نسبت جمعیت به تعداد صندلی برابر با ۴۹۲ است که به معنای وجود یک صندلی برای این تعداد از جمعیت است که حتما باید تمهیدی برای اختصاص صندلی بیشتر به مخاطبان در نظر گرفته شود. تعداد کل تماشاگران سینمارو در این سال برابر با ۲۶ میلیون و ۳۱۰ هزار و ۳۸۴ نفر بوده است.
کرونا و کاهش مخاطب
سال ۹۹ به دلیل آغاز شیوع کرونا، تعداد مخاطبان سینما در ایران و جهان کاهش محسوسی داشته و سینماها تا چهارم تیر تعطیل بودند. بنابراین، به تناسب آن با وجود افزایش سالنهای نمایش، تعداد سینماهای نمایش دهنده فیلم و حتی ظرفیت صندلیها کم شده است. در این سال حدود ۱۹۵ سینما حدود ۵۷۰ سالن نمایش فعال داشتند و ظرفیت صندلیهای سینما در سال ۹۹ برابر با ۱۱۳ هزار و ۶۸۲ بوده است. تعداد مخاطبان سینما در این سال کاهش بسیار محسوسی داشته و از تماشاگران میلیونی سالهای قبل به ۶۵۹ هزار و ۱۸۴ مخاطب رسیده است.
سال ۱۴۰۰ همچنان تبعات کرونا از ما دور نبود، اما آمار مخاطبان سینما با توجه به افزایش در تعداد سالنهای نمایش فیلم نسبت به سالهای قبل که به عدد ۶۳۹ رسیده، با اندکی صعود روبهرو بوده و برابر با ۷میلیون و ۱۹۷هزار و ۱۸۴ نفر بوده است. همچنین، ظرفیت سالنهای سینما در این سال نیز ۱۱۳ هزار و ۲۹ بوده است.
بازگشت مخاطبان به سینما در۱۴۰۱
در سال۱۴۰۱ تعداد مخاطبان سینما به ۱۴میلیون و ۲۲۰ هزار و ۳۵۰ نفر رسیده است که پس از دوسال شیوع کرونا، رکورد خوبی به نظر میرسد. ساخت و توسعه ۳۱ سینما در سال ۱۴۰۱ از نکات مثبتی است که میتوان به آن اشاره کرد . این موضوع در جهت رعایت عدالت در حمایت و توزیع امکانات در بخشهای دولتی و خصوصی در داخل و خارج از مرکز و تشویق مراکز مختلف به افزایش و تقویت زیرساختهای سینمایی کشور موثر بوده است. با ارزیابی وضعیت ساخت سینما و ارزیابی آنها در مییابیم که در این سال ۱۱۳ سالن به سالنهای نمایش اضافه شده و ۱۸ سالن جدید در مناطق کم برخوردار ساخته و ۱۳سینما نیز توسعه یافته است. بنابراین، در این دوره شاهد اضافه شدن ۹۴۲۶ صندلی به ناوگان نمایش بودیم. اما همانگونه که قبلا هم اشاره کردیم، تعداد سالنهای سینمای ما تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله زیادی دارد.
آشتی مخاطبان با سینما با اختصاص سالن و صندلی
اگر تنها بخواهیم وضعیت سینما را با توجه به تعداد سالن و صندلی و حتی فروش در اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ بررسی کنیم، میبینیم که بیشترین حجم فروش در سینما مربوط به استان تهران است چرا که میزان اختصاص سالنهای سینمایی در پایتخت ارتباط مستقیمی با استقبال مخاطبان و افزایش صندلی و تماشاگر دارد.
علاوه براین، وقتی تعداد سالنها و پردیسهای سینمایی مدرن بیشتر باشد، به نسبت میل و رغبت مخاطبان نیز برای دیدن فیلم در این سالنها افزایش پیدا میکند. به طوری که تهران در اردیبهشت ماه با در اختیار داشتن ۳۷ درصد سالنهایی سینمایی کشور، ۴۶ درصد از کل فروش کشور را به خود اختصاص داده و پس از آن با فاصلهای قابل توجه، استانهای خراسان رضوی (با ۱۱درصد) و اصفهان (با ۹ درصد) قرار دارند.
کمترین فروش هم مربوط به ایلام (با ۰.۰۲) بود که قطعا یکی از استانهای کمبرخوردار از لحاظ سالن سینماست. این موضوع یکی از عواملی است که موجب رشد مخاطب در سال جاری شده است. رابطه مستقیم توسعه زیرساختی با افزایش مخاطبان یکی از راهکارهایی است که باید در عرصه سینما به صورت جدی دنبال شود؛ زیرا سینما به عنوان بازوی توسعه فرهنگی می تواند تاثیر قابل توجهی در استانها و دیگر شهرهای کشور داشته باشد.
بازگشت سینما به روزهای خوب
بررسیها نشان میدهد؛ تعداد کل مخاطبان سینمارو در سه ماهه فصل بهار ۱۴۰۲ بیش از ۶ میلیون و ۲۱۳ هزار و ۶۴۵ نفر بوده است که این آمار نسبت به سه ماهه فصل بهار ۱۴۰۱ که ۳ میلیون و ۹۷۲ هزار و ۸۴ نفر بوده، رشد دوبرابری داشته است. افزایش آمار مخاطبان سینما رو نسبت به قبل از همه گیری کرونا، نوید خوبی است که نشان میدهد سینما به شرایط آرمانی خود رسیده، این در حالی است که در چند ماه گذشته ناآرامیهای اجتماعی را نیز تجربه کردیم که تاثیر محسوسی بر استقبال از سینما داشت، اما با آرامش اجتماعی به وجود آمده در فصل بهار، وضعیت سینما به سالهای قبل از کرونا بازگشته است. این موضوع درحالی است که تغییر محسوسی در اختصاص تعداد صندلی به سینماها نسبت به زمان مشابه سالهای قبل مشاهده نمیشود؛ چرا که در سه ماه فصل بهار سال گذشته ۳۳۲ هزار و ۲۳ صندلی به جماعت سینمارو اختصاص یافته و به طور تقریبی تعداد صندلیهای اختصاص یافته به مخاطبان در سه ماهه اول سال ۱۴۰۲ برابر با ۳۳۲ هزار و ۱۰۷صندلی میشود. این آمار نشان میدهد که ما هنوز با نقطه اوج بسترسازی و ساخت تجهیزات برای سینما فاصله داریم. اگر نگاهی به تعداد سالنها، تعداد مخاطبان یا تماشاگران و ظرفیت صندلیهای سینما در سالهای ۹۷ تا ۱۴۰۲بیندازیم، متوجه افزایش تدریجی تعداد سالنهای سینما از ۵۰۰ سالن در سال ۹۷ به ۶۶۴ سینما در سال ۱۴۰۲ میشویم.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد