فرصت نکرد به قافله پیام بدهد که نیایند و خبری از بیعت نیست. خورجین نامه‌های مردم کوفی با قافله جلو آمد و امام را به کوفه رساند. عاشورا درست از همینجا و همین سفر بود که رقم خورد. از تمام نشدن یک حج برای حفظ حرمت مکه و عزیمت به کربلا. سریال «عشق کوفی» قرار است روایتگر همین دوران باشد. ماجرای عشق هلال پسر کماندار به نائله دختری نازپرورده اما تنها. قصه‌ای در دل تاریخ و در زمانی که واقعه کربلا در حال وقوع بود. هرچند که کلیت این قصه واقعی نیست و برگرفته از تخیل نویسنده است اما باز هم، برخی چهره‌های واقعی تاریخی برای نشان دادن تاریخ آن دوران، به تصویر کشیده شده‌اند. مجموعه عشق کوفی تدارک ویژه تلویزیون برای محرم امسال است که یک روایت عاشقانه را در دل تاریخ به تصویر کشانده است. به بهانه پخش این مجموعه تلویزیونی با حسن آخوندپور کارگردان، فائزه یارمحمدی و یزدان محمدکاظمی نویسنده، نادر سلیمانی و سیدجواد هاشمی بازیگران گفتوگو کردیم.
به گزارش جام‌جم، سریال تلویزیونی عشق کوفی جدیدترین محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج به کارگردانی حسن آخوندپور و تهیه‌کنندگی سعید سعدی است که از پنحشنبه هفته جاری روی آنتن شبکه سه سیما می‌رود. عشق کوفی به نویسندگی فائزه یارمحمدی و یزدان محمدکاظمی قرار است روایتگر یک عشق در سال ۶۱ هجری قمری باشد که اتفاقات کوفه و کربلا، آن را دستخوش تغییراتی می‌کند.
لعیا زنگنه، نادر سلیمانی، سعید شریف، شبنم قربانی، حسین سلیمانی، نادر فلاح، سوگل طهماسبی، مریم کاویانی، مهسا مهجور، محمد اشکان‌فر، مژگان اخلاقی، جمال‌الدین بیات، معصومه زینتی‌صافی، احسان محسنی‌کیاسری، عمار تفتی، سیدجواد هاشمی و ثریا قاسمی بازیگران اصلی این سریال هستند. عشق کوفی روزهای پنجشنبه و جمعه ساعت ۲0 و 30 دقیقه از شبکه سه روی آنتن می‌رود.
عشق کوفی با داستانی متفاوت
حسن آخوندپور، کارگردان سریال در پاسخ به این سؤال که در چند سال اخیر شاهد بودیم تلویزیون برای کارهای مناسبتی محرم، بیشتر به سمت درام اجتماعی با حال و هوای معنوی می‌رفت، به نظر می‌رسد که عشق کوفی متفاوت‌تر از آن بوده و بازگشت به کارهای مناسبتی و تاریخی تلویزیون است. قدری در این رابطه توضیح دهید؟ به جام جم می‌گوید: شاید یکی از مهم‌ترین دلایلی که می‌شود در این مورد بیان کرد، میزان هزینه تولید آثار مشابه سریال عشق کوفی یا همان سریالهای تاریخی مذهبی است. غالبا سریالهای تاریخی، سریالهای پرهزینه، سنگین، زمانبر و دارای فرسودگی‌هایی از جنس تولید است که گونه‌های دیگر سریال‌سازی این خاصیت را ندارند. صاحبان اثر و حتی تهیهکنندگان و کارگردانان با این پیشفرض یعنی پرهزینه و زمانبر بودن در این چند سال اخیر به‌دلیل تورم پی‌در‌پی کمتر به سراغ سریالهای تاریخی مذهبی رفته‌اند و ترجیح داده‌اند سریال های تاریخی مذهبی را تبدیل به سریالهای روز با مضامین مذهبی کنند و در اتمسفر زمان حال تولید کنند.
وی ادامه می‌دهد: شاید هم انگیزه برای شروع کارهای تاریخی سنگین وجود نداشته باشد و دلیلش هم به‌دلیل طولانی بودن زمان تولید این‌گونه کارها و به نتیجه نرسیدن پروژه در زمان دوران مدیریتی مدیران بوده است. حالا اگر سیستم هوشمندی بتواند به پشتوانه تحقیق چند‌ساله و پشتیبانی به‌موقع از یک گروه توانمند و با‌انگیزه و با کمترین هزینه البته در قیاس با آثار مشابه ریسک کند و پروژه‌ای استارت بزند و به سطحی از استاندارد سریال‌سازی برای سرگرم کردن، تاثیر گذاشتن و مدل ارائه دادن برسد، قطعا از این دست پروژه‌ها شروع خواهد شد و تلویزیون با مشارکت دیگر متولیان و همراهی هنرمندان می‌تواند سالی چند سریال تاریخی داشته باشد. همواره سریالهای تاریخی در سراسر دنیا مخاطب داشته‌اند. یکی از نیاز‌های امروز تلویزیون ما ساختن سریالهای تاریخی با داستان‌ها و افسانه‌های ایرانی است که خوشبختانه تولیدات موفقی صورت گرفته است و سریال موفق مستوران هم در همین مدل می‌گنجد. وقتی تولیدات زیاد شود فرصت پرداختن به داستان‌های دراماتیک و بی‌نقص اسطوره‌ای و تاریخی ایرانی هم فراهم خواهد شد. سریالهای تاریخی ایرانی مخاطب‌های بین‌المللی دارد و قطعا می‌تواند درآمد‌های ارزی داشته باشد.
این کارگردان درباره این‌که این کار مربوط به سال 60 هجری است و به‌نظر می‌رسد که برای ساخت آن نیاز به یک پژوهش عمیق بوده؛ قدری درباره مطالعات صورت گرفته برای تولید این اثر بگویید، بیان می‌کند: به‌دلیل جنس سریال عشق کوفی نیاز به تحقیق آن با موارد مشابه کمتر حس می‌شود ولی درباره شناخت فضای کوفه آن دوران، مردمانش، توقعات سیاسی و اجتماعی اقوام و طوایف مختلف و همچنین حضور برخی از اشخاص حقیقی آن دوران تاریخی، تحقیقات مکفی صورت پذیرفت و در این مورد حساسیت‌های ویژه‌ای وجود داشت. این حساسیت‌ها هم در گفتار و دیالوگ‌های بازیگران و هم در بازسازی برخی از صحنه‌های واقعی آن دوران بود.
آخوندپور درباره این‌که نکته مهم در آثار مرتبط با قیام حسینی این است که از زاویه تازه و با یک قصه جدید به آن پرداخته شود. عشق کوفی چقدر این معیارها را داشته است؟ عنوان می‌کند: در این‌خصوص به‌شدت سعی شده متفاوت عمل شود و داستان و شخصیت‌های تخیلی این امکان را تا حدودی تسهیل کرده‌اند. امیدوارم مخاطب ارتباط خوبی برقرار کند. هرچی فکر می‌کنم در سریال‌ها تاریخی-مذهبی از حیث پرداخت درام نمونه مشابهی با عشق کوفی پیدا نمی‌کنم، مگر در آثار سینمایی که روز واقعه را می‌توان نام برد.
وی در پاسخ به این سئوال که در حوزه کارهای تاریخی محرم، سریال مختارنامه بسیار شاخص شد و برای مخاطبان جذابیت داشت. از ویژگی‌های مهم این سریال و بسیاری از سریالهای تاریخی موفق، روایت ماجراهای واقعی در دل تاریخ است. عشق کوفی چقدر تلاش کرده به واقعیت نزدیک شود و آیا شخصیت‌های واقعی و تاریخی را در این سریال می‌بینیم؟ توضیح می‌دهد: به هیچ وجه نمی‌توان اثر بی‌نظیر جناب آقای میرباقری را با این سریال مقایسه کرد، چون به‌شدت در جزئیات و در همه عناصر فنی، هنری و اعتباری با هم تفاوت دارد، پس قابل مقایسه نیست. ولی قصه اصلی سریال که همان قصه شخصیت‌های اصلی است، تماما تخیلی است و ذهن طراحان و نویسندگان محترم روایت شده است اما در بستر این قصه تخیلی نقش‌های اصلی که همگی تخیلی هستند با برخی از شخصیت‌های واقعی آن دوران مانند میثم تمار، حبیب بن مظاهر، امه سلمه و ... دیدار می‌کنند و تلفیقی از تخیل وسیع با واقعیت بسیار محدود است.
این کارگردان در توضیح بیشتر قصه اصلی و نقش‌های محوری را تاکید می‌کند: قصه در مورد عشق میان پسر کمانداری به نام هلال (سعید شریف) از خاندان علوی است که عاشق دختری نازپرورده اما تنها به نام نائله (شبنم قربانی) از خاندان عثمانی شده و این عشق دستخوش فضای سیاسی و اجتماعی آن دوران می‌شود.
آخوندپور درباره این‌که با توجه به فهرست بازیگران، به نظر می‌رسد به یک ترکیب از بازیگران چهره و پیشکسوت با هنرمندان کمتر دیده‌شده رسیده‌اید. دلیل انتخاب و رسیدن به این ترکیب چه بوده و چقدر به حضور چهره‌های تازه باور دارید؟ می‌افزاید: همواره عوامل مختلفی بر پروسه کستینگ اثر دارد ولی اگر بخواهم در مورد شیوه انتخاب بازیگر از منظر خودم توضیح بدهم، باید بگویم که اساسا بعد از این‌که چندین بار فیلمنامه را خواندم و از لحاظ فنی بر فیلمنامه مسلط شدم، بازیگران را کاملا حسی انتخاب می‌کنم. خیلی به دنبال بالانس کردن موضوعی یا ترکیبی از بازیگران چهره و غیر چهره نیستم.
وی درباره این‌که لوکیشن‌های کار کجا بوده؟ توضیح می‌دهد: حدود 70 درصد فیلمبرداری در شهرک سینمایی غزالی، حدود 10 درصد در شهرک نور و 20 درصد هم در آبادان.
این کارگردان در پاسخ به این سئوال که سریال عشق کوفی را در کارنامه کاری خودتان چطور ارزیابی می‌کنید؟ بیان می‌کند: در تمام دوران کاری سعی کردم کارم را به درست‌ترین شکل انجام بدهم و تا اینجا در هر ژانر و قالبی که کاری تولید کرده‌ام، مخاطب راضی بوده است. امیدوارم عشق کوفی هم مخاطب را راضی کند، چون مهم‌ترین بخش، رضایت مخاطب است نه ارزیابی خودم از کار.
آخوندپور درباره تجربه کار جدی در حوزه تاریخ می‌گوید: شاید بیشترین رضایت از خودم قبول این پروژه بود، چون فارغ از ارزیابی‌ها، وجه غیرقابل اشتراک با بقیه کارهایم، ژانر اثر بود که برایم بسیار تجربه‌های نو به ارمغان آورد.
وی در پاسخ به این سؤال که به نظر خودتان برگ برنده و مهم‌ترین ویژگی اثر که می‌تواند مخاطب را جذب کند، چیست؟ تاکید می‌کند: مهم‌ترین ویژگی کار، ژانر آن است. یک تراژدی عشق و مذهب که به نظرم هم می‌تواند مخاطب‌های مذهبی و وفادار به سریالهای تاریخی عاشورایی را درگیر خودش کند و هم نسل‌های جدید را همراه کند. به عنوان کارگردان سعی کردم ضمن وفاداری به دکوپاژ کلاسیک در جزئیات و عناصر دیگر، اتمسفری متفاوت‌تر از نمونه‌های مشابه خلق کنم که امیدوارم مورد پسند مخصوصا نسل نوجوان و جوان واقع شود.
این کارگردان درباره تجربه کار با آقای سعدی در قامت تهیه‌کننده می‌افزاید: تمام انرژی گروه و حال خوب روزهای ضبط به خاطر جناب آقای سعدی عزیز و گروه محترم‌شان بود. بسیار خدا را شاکرم به خاطر این همکاری.
نقش متفاوت پدری عاشق
نادر سلیمانی، ایفاگر نقش اوحد در سریال عشق کوفی است. به گفته خودش، این نقش در حین منفی بودن، ظرافت‌هایی دارد که او را در بازی، به‌وجد می‌آورد. سلیمانی در پاسخ به این پرسش که در نقش‌های متفاوت طنز و جدی بازی کرده اما در این مجموعه یک نقش چالشی را در یک سریال تاریخی بازی کرده که قرار است در مناسبت محرم روی آنتن برود، چالش‌های این نقش برای او چه بوده و چطور با آن روبه‌رو شده، به جام‌جم بیان می‌کند: وقتی متن را از طرف تهیه‌کننده به من دادند، خواندم و دیدم چه شخصیت جالبی است. از این نظر که اگر در اعراب گذشته دقت کنیم، می‌بینیم که دختران‌شان را زنده به گور می‌کردند و به پسران‌شان خیلی اهمیت می‌دادند. در این سریال، شخصیت من کاملا متفاوت است. شخصیت اوحد به دخترش بسیار اهمیت می‌دهد؛ به نوعی که خودش را در دخترش می‌بیند و دخترش را مثل خودش نگاه می‌کند. اوحد یک فرد دانا، زیرک، باهوش و کاسب است. دخترش هم یک جنگجوست. وقتی دیدم بازی او خیلی متفاوت از بازی فیلم‌هایی است که قبل‌تر تولید شده بود، برایم جذاب بود که بازی کنم.
درواقع یکی از علت‌هایی که این نقش را پذیرفتم، متفاوت‌بودن نقش بود. وقتی پدرانگی اوحد را می‌بینیم، شخصیت عجیب‌وغریبی دارد. آن‌قدر عجیب که به پای معاویه می‌افتد که دخترش را نجات دهد. حتی به فکر پسرش نیست. این یکی از خصوصیت‌های عجیبی بود که می‌توانست یک عرب در آن زمان را متفاوت نشان دهد. زیرکی شخصیت، برای من جای بازی بسیار داشت و برای همین پذیرفتم.
وی در پاسخ به این پرسش که تاکنون در چنین فضایی بازی نکرده و چطور توانسته با چالش‌های این نقش خاص کنار بیاید، می‌افزاید: من تابه‌حال در فضای این‌چنینی کار نکرده بودم. سریال‌هایی مثل «معمای‌شاه» یا قدیمی‌ها را زیاد بازی کردم اما تابه‌حال در سریالهای تاریخی مربوط به زمان پیامبر(ص) و تاریخ اسلام بازی نکرده بودم. دیالوگ‌ها متفاوت‌تر از دیالوگ‌های معمولی بود که در آثار تاریخی می‌دیدیم. یک جا‌هایی نوع نگارش متفاوت بود. سختی‌های خودش را برای من به‌عنوان بازیگر داشت اما بازیگر را به چالش می‌کشید. امیدوارم با نمایش‌دادن سریال، مورد پسند مردم قرار گیرد. البته اوحد، نقش منفی قصه است اما به نظر من منفی نیست، چراکه پدری است که از جان و دل خودش را برای دخترش فدا می‌کند ولی در آخر می‌بینیم آن‌قدر سیاست رویش غالب شده که دخترش را هم به بازی می‌گیرد. اینجا یک بازی خاص نیاز داشت و کار سختی بود که بتوانم دوجانبه بازی کنم. یعنی یک پدری که دخترش را بسیار دوست دارد اما برای تجارت، دخترش را هم به بازی می‌گیرد. البته این مسأله در آن زمان بوده و با دختران درست مثل کالا برخورد می‌شده است. حتی در زمان جنگ هم، زنان را به بردگی می‌گرفتند.
سلیمانی درباره یکی از صحنه‌های سریال که او را تحت تاثیر قرار داده، به صحنه‌ای اشاره می‌کند که چالشی جدی برای او بوده اما با همراهی کارگردان توانسته آن را به‌خوبی اجرا کند. او تاکید می‌کند: صحنه‌ای که اوحد از مرگ پسر برادرش استفاده ابزاری می‌کند، برای من چالش ایجاد کرده بود. در همان زمان، یک منولوگ پنج دقیقه‌ای اضافه شد و همان لحظه آن را گفتم. شخصیت اوحد، مرگ را بازی و گریه می‌کند. به گونه‌ای که همه را به گریه می‌اندازد. آن صحنه که نمایش اوحد است، برای من خیلی سخت بود. شخصیت من اینطور نیست که نقش بازی کنم اما اوحد من را وادار کرد این بازی را مقابل دوربین انجام دهم.
وی در پاسخ به این پرسش که شاید برخی کارگردان‌ها اجازه دخل‌وتصرف در نقش را ندهند و بازیگر امکان ارائه خلاقیت نداشته باشد، از تجربه کار با حسن آخوندپور گفته و ادامه می‌دهد: کارگردان به من لطف داشت. شاید بگویم ۹۰ درصد نظر من را قبول می‌کرد. می‌دانست اگر یک صحنه را قرار باشد بازی کنم، آن‌قدر با خودم کلنجار می‌روم که نقش را درآورم و به این سادگی آن را انجام نمی‌دهم. گاهی او می‌گفت خوب است اما هنوز به دل من نمی‌نشست. می‌دانست وقتی به چیزی اصرار دارم دلیل دارد. آقای آخوندپور کاملا می‌دانست که بی‌دلیل روی یک صحنه اصرار ندارم.
این بازیگر در خصوص پیش‌بینی خود از استقبال مخاطب با توجه به تاریخی و مناسبتی بودن این کار و پخش آن در دوران محرم، عنوان می‌کند: اول این‌که سلیقه مخاطب خیلی مهم است. نوع نگاه این مخاطب هم اهمیت دارد اما نکته مهم این است که از نظر خودم شخصیتی که بازی کردم، اگر در زمان بیشتری تولید می‌شد و ریزبین‌تر می‌شدیم، کامل‌تر هم می‌شد. البته به نظرم هیچ‌کسی صددرصد نیست. من و حسین سلیمانی یک جا‌هایی خوب بده‌بستان داشتیم اما همان لحظه، آن را دورخوانی می‌کردیم. به‌هرحال نتیجه کار خوب بود. گاهی نکته‌ای درباره یک کاراکتر وجود داشت که با همفکری با دیگران، آن را جلو می‌بردیم. برای تولید چنین کار تاریخی‌ای زمان زیادی لازم است. من از آقای سعدی خیلی ممنونم چون چیزی از کارش کم نگذاشت. در برنامه‌ریزی هم آقای حسن لباف خیلی زحمت کشید. گروه لباس و گریم هم خیلی برای این کار زحمت کشید.
مشورت در کنار تحقیقات
فائزه یارمحمدی، از نویسندگان سریال عشق کوفی است. وی در پاسخ به این سؤال که در طول نگارش کارگردان و تهیه‌کننده تا چه میزان به شما کمک می‌کردند و ایده می‌دادند؟ به جام‌جم عنوان می‌کند: زمانی کارگردان و تهیه‌کننده محترم به ما اضافه شدند که طراحی کلی قصه تمام شده و حجم زیادی از فیلمنامه‌ها کامل بود اما طبیعتا هر عضو گروه تخصص خودش را به اشتراک می‌گذارد و نظرات غالبا پیشبرنده و مفید هستند. آقای سعدی و به‌خصوص آقای آخوندپور به‌صورت مدام و مستمر بعد از خواندن هر قسمت اگر نکته‌ای داشتند با گروه فیلمنامه مطرح می‌کردند و باهم به جمع‌بندی می‌رسیدیم.
وی درباره این‌که نگارش آثار تاریخی نیازمند پشتوانه تحقیق است، شما چقدر درباره این مقطع تاریخی برای نگارش سریال استفاده کردید؟ می‌گوید: از آنجا که بستر قصه عشق کوفی کاملا مستند و تاریخی بود و همان‌طور که اشاره کردید، واقعا احتیاج به تحقیق و مطالعه داشت. اگرچه فیلمها و سریالهای زیادی قبل از ما ساخته شده که در همان مقطع تاریخی هستند اما دل‌مان می‌خواست اگر حرفی می‌زنیم یا فضاسازی‌ای طراحی می‌کنیم استدلالی هم برایش وجود داشته باشد. به‌همین‌دلیل از حجت‌الاسلام حامد کاشانی و منابع و کتاب‌هایی که معرفی کردند خیلی استفاده کردیم و سعی داشتیم اگر راجع به موضوعی دچار تردید می‌شویم حتما مشورت داشته باشیم.
این نویسنده در پاسخ به این سؤال که در خلاصه داستان سریال آمده عشقی در سال ۶۱ هجری. از چه زاویه‌ای به این موضوع نگاه کردید که برای مخاطبان جذابیت داشته باشد؟ بیان می‌کند: درست است که «یک قصه بیش نیست غم عشق» اما خب، «وین، عجب ... کز هر زبان که می‌شنوم نامکرر است». خواسته یا ناخواسته همیشه وصف و تعریف یک ماجرای عاشقانه به‌دلیل قدرت جادویی عشق این احساس را در مخاطب ایجاد می‌کند که انگار خودش آن تجربه را زیست می‌کند و همین هم باعث لذت می‌شود اما در سریال عشق کوفی، سعی شده تا سوای از چالشی که طرفین یک رابطه با آن سر و کار دارند به تاثیر مسائل سیاسی، مذهبی، اجتماعی و خانوادگی هم پرداخته شود. ما نمی‌توانیم جدای از مسلکی که در زندگی پیش گرفتیم عاشق شویم و به وصال فکر کنیم، و اگر عاشق شدیم باید هزینه تفاوت‌ها را پرداخت کنیم و مشخصا هرقدر عیار عشق بالاتر، هزینه هم بیشتر ... .
وی در پایان درباره این‌که چقدر نگارش زمان برد، اظهار می‌کند: ده ماه طول کشید. از دی ماه سال 1400 تا آبان 1401.
قضاوت به عهده مردم
یزدان محمدکاظمی یکی از نویسندگان سریال عشق کوفی است. وی در پاسخ به این سؤال که در چند سال اخیر شاهد بودیم تلویزیون برای کارهای مناسبتی محرم، کارهای مختلفی ساخته است اما عشق کوفی به لحاظ فضای قصه متفاوت است. قدری در این رابطه توضیح دهید که شکل‌گیری داستان به چه شکلی بوده و از چه زاویه‌ای به برهه تاریخی پرداختید، به جام‌جم می‌گوید: کارهای تاریخی معمولا هم هزینه بسیار بالایی دارد هم زمان زیادی برای تولید آن صرف می‌شود اما به همان میزان مخاطب بیشتری را هم با خود درگیر می‌کند. گروه عشق کوفی که حقیر هم عضو کوچکی از آن هستم با تمام توان و تلاش سعی کردم تا اثری در خور شان مردم تولید کند. این‌که چه میزان موفق بودیم هم قضاوت پس از پخش بر عهده مردم است اما به یقین می‌گویم کل گروه واقعا هر آنچه بلد بود را به کار گرفت.
وی ادامه می‌دهد: ما از ابتدا می‌دانستیم قرار نیست روایتگر آدم‌های حقیقی آن برهه باشیم چرا که کارهای تاریخی پیش از ما، به تفضیل و خیلی حرفهای این مهم رو رقم زدند. آثاری مثل مختارنامه و... لذا در گام اول بسیار چالش داشتیم بر سر این‌که چگونه اثری بدیع داشته باشیم. پس سعی کردیم آنچه که امروز جامعه با دیدن آن دچار غلیان احساسات، و تامل و اندیشه می‌شود را استفاده کنیم. در واقع درست است که ما کوفه سال ۶٠ هجری را برای قصه‌گویی انتخاب کردیم اما دغدغه کاراکترها دغدغه‌های ایران ١۴٠١ است. در این سریال چند شخصیت تاریخی واقعی به نام‌های میثم تمار، حبیب بن مظاهر، امه سلمه و عمر بن حریث را داریم و در مجموع داستان زاییده ذهن خودمان است.
این نویسنده درباره این‌که داستان این سریال تلویزیونی مربوط به سال 60 هجری است و به نظر می‌رسد برای ساخت سریال نیاز به یک پژوهش عمیق بوده. قدری درباره مطالعات صورت گرفته برای تولید این اثر بگویید که به چه منابعی مراجعه کردید، توضیح می‌دهد: پژوهش این کار به دلیل تعدد منابع بسیار، امری وقت گیر و در عین حال حساس بود که در حین تولید اثر هم ادامه داشت اما حضور افراد صاحب علمی چون حجت‌الاسلام حامد کاشانی بسیار در این مهم برای گروه ما (نویسنده‌ها) کمک کننده بود.
محمدکاظمی درباره این‌که این سریال نویسنده دیگری هم حضور داشته، تقسیم کار شما به چه بود؟ بیان می‌کند: من و خانم یارمحمدی در سریال مستوران هم تجربه نوشتن مشترک را داشتیم و با کار گروهی بیگانه نبودیم اما در خصوص چگونه کار کردن هم باید بگویم خلق کردن عملا پروسه تفکیک‌پذیری نیست و همه‌چیز بحث از بحث‌های طولانی به گونه گروهی اتفاق می‌افتد.
گفتوگوی جام‌جم با سیدجواد هاشمی، بازیگر: چهار ساعت گریم برای نقش حبیب بن مظاهر
حبیب بن مظاهر از کوفیانی بود که پس از مرگ معاویه، برای آمدن امام حسین (ع) به کوفه نامه نوشت. او هنگامی که بیعت‌شکنی کوفیان را دید، مخفیانه از کوفه خارج شد و خود را به امام حسین رساند و در روز عاشورا در کربلا به شهادت رسید. حالا این نقش در سریال عشق کوفی، دستمایه پیش بردن قصه شده است. سیدجواد هاشمی بازیگر نقش حبیب بن مظاهر در سریال عشق کوفی است. خودش می‌گوید این سی و سومین بار است که در سریال یا فیلم شهید می‌شود که با حساب این سریال، تنها سه بار نقش شخصیت واقعی شهید را بازی کرده است. کارنامه او پر است از نقش‌های مثبت که بخش زیادی‌شان در زمره آثار دفاع‌مقدس بوده. او در سریال عشق کوفی، یک نقش متفاوت با گریم سنگین را بازی کرده است. هاشمی در گفتوگوی خود به این نکته هم اشاره می‌کند که ساعت‌ها زیر گریم بوده و نزدیک ۱۲ ساعت در روز با این گریم بازی می‌کرده است. به بهانه بررسی نقش سیدجواد هاشمی در سریال عشق کوفی، با او گفتوگو کردیم.
عشق کوفی یک کار تاریخی است که با کار‌هایی که تا الان داشتید به دلیل فضای قصه و نقش متفاوت است. در عین حال گریم سنگینی هم در این کار دارید که ممکن است هر بازیگری به آن راضی نشود. وقتی کار به شما پیشنهاد شد چه ویژگی‌هایی در نقش دیدید که برای پذیرفتن آن ترغیب شدید؟
این‌که بازی در نقش حبیب بن مظاهر به من پیشنهاد شد، برایم جذاب بود و خوشحال شدم. تا قبل از این هم دنبال این بودم که یک روزی در یک کار تاریخی نقشی واقعی را بازی کنم. کوتاهی یا بلندی آن برایم مطرح نبود. وقتی نقش پیشنهاد شد، دیدم این نقش در سناریو خیلی پررنگ نیست اما بدون شک می‌تواند به عنوان یک نقطه مثبت، در رزومه و کارنامه هنری من باقی بماند. پرس و جو کردم و فهمیدم که کار تا زمانی که من وارد شدم، از نظر هنری و فنی، کار خوبی شده. به همین دلیل قبول کردم که یک گریم خیلی سنگین و متفاوت روی صورتم اجرا شود. فکر می‌کنم جواب خوبی هم گرفتم. البته باز هم به این بستگی دارد که چقدر مخاطب با آن ارتباط برقرار کند و آن را بپسندند. من قبلا هم نقش‌های کوتاهی را امتحان کرده بودم که ماندگار شده بود. امیدوارم نقش حبیب بن مظاهر در این سریال هم از این دست باشد. حبیب بن مظاهر یک شخصیت واقعی از دل تاریخ است.
شما به این نکته اشاره کردید که کارهای تاریخی را دوست دارید و برای همین این نقش را با وجود کوتاه بودن، پذیرفتید. سؤالم این است قبل از این‌که جلوی دوربین بروید، درباره آن مطالعات جانبی داشتید که برخی ویژگی‌های نقش‌تان را پررنگ کنید؟
تلاش کردم اینطور باشد. البته کارگردان اصرار داشت که دیالوگ‌ها طبق متن باشد. خب طبیعی هم بود چون درباره نوشته تحقیق شده بود و باید همان گفته می‌شد. در عین حال از این خوشحال بودم که خیلی دیالوگ‌های سنگینی انتخاب نشده بود. حس می‌کردم شخصیتی است که مردم می‌توانند با آن ارتباط برقرار کنند. به همین علت به همان نقشی که در فیلمنامه بود و دیالوگ‌های مطرح شده، اکتفا کردم. فقط چند مورد بود که تغییراتی در دیالوگ دادم و تلاش کردم از روایت استفاده کنم. برای این کار هم از نویسنده و هم از کارگردان اجازه گرفتم تا رنگ و لعاب بهتری به نقش بدهم. در عین حال می‌خواستم یک نقش امروزی و ساده بازی کنم. تلاشم این بود که نقش دیده شود.
به گریم سنگین نقش‌تان اشاره کردید. شاید خیلی از بازیگران چنین گریم سنگینی را قبول نکنند. در عین حال این گریم سنگین می‌تواند به بازیگر کمک کند تا ویژگی‌های درستی از نقش را به دست آورد. چالشی در این حوزه و این گریم سنگینی که برای نقش‌تان داشتید، پیش نیامد؟
من هر بار چهار ساعت زیر گریم بودم، چون خیلی سنگین بود. در عین حال برایم لذت بخش بود، زیرا در درجه اول مخاطب تنها از صدایم می‌تواند تشخیص دهد که بازیگر نقش هستم. البته ابتدا از انتخاب کارگردان برای نقشم متعجب شدم. چهره من ربطی به حبیب بن مظاهر نداشت اما روزی که نقش شهید رجایی به من پیشنهاد شد گفته بودم که چهره‌ام چه ربطی به این شخصیت دارد اما بعد دیدم با گریم چهره‌ام نزدیک شد و سه بار در سه سریال مختلف نقش این شخصیت را بازی کردم. این بار هم مطمئن بودم که سید جلال موسوی هم که از بهترین‌های حوزه گریم است، کارش را خوب می‌داند. البته او قبلا مجری نقش پیراستاد در فیلم سینمایی پیشونی سفید بود و طراح گریم آقای خلج بود. در واقع با او کار کرده بودم. آن‌قدر آن شخصیت را خوب کار کرده بود که هیچ وقت از یادم نمی‌رود. احساس کردم اینجا هم این توانایی را دارد. خودم را به او سپردم و جواب گرفتم. صورتم خیلی متفاوت شد.
بازیگران خیلی وقت‌ها زیر بار گریم‌های سنگین این شکلی نمی‌روند. هر روز حدود ۱۲ساعت این گریم روی صورتم می‌ماند. وقتی گریم را پاک می‌کردم، صورتم مچاله شده بود. بعد از این کار، زیر نظر یک پزشک پوست قرار گرفتم تا ترمیم شود. خیلی‌ها زیر بار این کار نمی‌روند. من با خودم به نوعی عهد کرده‌ام که اگر شخصیت شهیدی به من پیشنهاد شود، آن را حتما بازی کنم. حبیب بن مظاهر، سی و سومین نقشی است که در آن شهید می‌شوم. این نقش را با وجود همه سختی‌هایی که داشت، با کمال افتخار و میل پذیرفتم. از بین نقش‌های شهید که بازی کردم، شهید کشوری، شهید رجایی و شهید کربلا حبیب بن مظاهر واقعی بوده است.
اشاره کردید که دوست داشتید در کارنامه‌تان، کارهای تاریخی هم داشته باشید. حالا که در این مجموعه بازی کردید، ارزیابی‌تان از کار چطور است و با توجه به نکاتی که به آن اشاره کردید که احتمالا مخاطب را غافلگیر خواهد کرد، فکر می‌کنید چه جایی در کارنامه شما دارد؟
به نظرم اتفاق خوبی است و‌امیدوارم سریال را مردم ببینند. فیلم‌های تاریخی علاقه‌مندان خودش را دارد. به‌خصوص وقتی فیلم از تاریخ سیدالشهدا باشد. این کار قصه خوبی داشت و خیلی جذبش شدم. به نظرم می‌تواند جزو کار‌هایی باشد که مورد اقبال مخاطبان قرار گیرد. دعوت می‌کنم از مخاطبان که این کار را ببینند. البته من پیش از این به آقای میرباقری هم گفته بودم که اگر نقش منفی تاریخی با گریم متفاوت به من بدهی، بازی می‌کنم. مردم خیلی دوست ندارند من نقش منفی بازی کنم اما احساس می‌کنم نقش حبیب‌بن‌مظاهر متفاوت از دیگر نقش‌هاست و مردم با آن ارتباط برقرار می‌کنند.
مرور نقش‌ها
در سریال تاریخی عشق کوفی، هنرمندان ایفاگر نقش‌های متفاوت هستند به‌همین‌دلیل مروری برای نقش‌های آنها داشتیم
لعیا زنگنه: در این سریال شخصیت سامیه را بازی می‌کند که درگیر ماجراهایی می‌شود. البته باید به انتظار نشست که این بار او چطور مخاطب را غافلگیر می‌کند.
نادر سلیمانی: ایفاگر نقش اوحد در این مجموعه تلویزیونی است. او نقش پدری را به عهده دارد که با فراز و نشیب‌های زیادی رو به رو می‌شود.
سعید شریف: این هنرمند در این سریال نقش کمانداری به نام هلال را بازی می‌کند که از خاندان علوی است و عاشق یک دختر می‌شود.
شبنم قربانی: او نقش دختری نازپرورده به نام نائله را بازی می‌کند که از خاندان عثمانی است و عاشق پسری می‌شود که ماجراهایی شکل می‌گیرد.
حسین سلیمانی: این بازیگر هم در این سریال نقش نعیم را بازی می‌کند که با مباحثی رو در رو می‌شود و همین زندگی‌اش را دستخوش ماجراهایی می‌کند.
سیدجواد هاشمی: نقش حبیب بن مظاهر را بازی می‌کند که جزو شخصیت‌های واقعی در تاریخ است و این هنرمند را با چالش‌هایی همراه کرد.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد
