این موضوع وقتی مناقشهبرانگیز شد که ماه گذشته، وزارت خارجه کشورمان سفیر روسیه در تهران را برای اعتراض به بیانیه مشترک مسکو با شورای همکاری خلیجفارس که حقوق ایران در مورد جزایر را به چالش میکشد، احضار کرد. البته چین هم اقدام مشابهی را در دسامبر انجام داد و شی جین پینگ، بیانیه مشترکی را با شورای همکاری خلیجفارس امضا کرد که از حق امارات متحده عربی برای پیگیری مالکیت جزایر در سطح بینالمللی حمایت میکرد. حالا از هفته گذشته سپاهپاسداران انقلاب اسلامی مجموعهای از هواپیماها، شناورها، موشکها و خودروها را برای نشان دادن آمادگی خود برای بسیج در جزایر مستقر کرده است.
نیروی دریایی سپاهپاسداران در رزمایش جزیره برای اولین بار از یک شناور جدید مجهز به موشک با برد ۶۰۰کیلومتر، موشکهای بالستیک فتح با برد ۱۲۰کیلومتر و موشکهای کروز غدیر با برد بیش از ۶۰۰کیلومتر رونمایی کرده است و در این رزمایش سردار سلامی فرمانده کل سپاه پاسداران، دریادار تنگسیری فرمانده نیروی دریایی سپاه و جمعی از فرماندهان و مسئولان نیروهای مسلح و مقامات محلی هم در جزیره بوموسی حضور داشتند. این رزمایش با نام «سردار شهید اسحاق دارا» و هدف «نمایش اقتدار و آمادگیهای دفاعی رزمی نیروی دریایی سپاه در صیانت از امنیت خلیجفارس و جزایر ایرانی» و اجرای تمرینات و وضعیتهای متنوع توسط یگانهای رزمی عملیاتی، شناوری، موشکی، پهپادی، هوا دریا، جنگال، واکنش سریع، گردانهای امامحسین(ع) استان هرمزگان و بسیج دریایی با پشتیبانی هوایی نیروی هوافضای سپاه برگزار شده است.
رونمایی از شناور «شهید حججی»
رزمایش «اقتدار نیروی دریایی سپاهپاسداران انقلاب اسلامی» در حوزه عملیاتی جزایر سهگانه با تمرکز بر بوموسی برگزار شد و در این رزمایش از شناور «شهید حججی»، عضو جدید خانواده یگانهای ویژه ندسا مجهز به موشکهایی با بُرد ۶۰۰ کیلومتر رونمایی شد. همچنین سردار عضمایی، فرمانده قرارگاه عملیاتی اماممحمدباقر(ع) با اعلام این خبر گفت: در رزمایش عملیات واکنش سریع، دفاع از جزیره در سه سطح هوایی، زمینی و دریایی اجرا و ارزیابی شد.
جزایر خلیج فارس، ناموس ایران است
در این رزمایش دریادار پاسدار علیرضا تنگسیری، فرمانده نیروی دریایی سپاهپاسداران تأکید کرد: جزایر خلیج فارس ناموس ملت بزرگ ایران اسلامی است و ما فرزندان این ملت غیور، موظف هستیم از نوامیس خود دفاع کنیم. البته همزمانی برگزاری این رزمایش با افزایش حضور نیروی دریایی-هوایی آمریکا در خلیجفارس حامل پیام مشخصی برای ناوگان پنجم دریایی آمریکا در بحرین و کشورهای همپیمان واشنگتن در منطقه غرب آسیا هم بود چراکه ماه گذشته میلادی وزارت دفاع آمریکا با اتهامزنی به ایران برای ناامن کردن آزادی کشتیرانی و امنیت نفتکشها در آبهای خلیجفارس و دریای عمان، از اعزام جنگندههای اف-۱۶ برای پشتیبانی از عملیات جنگندههای تهاجمی «ای-۱۰» خبر داد و به فاصله چند روز پنتاگون اعلام کرد، ناو «یو.اس.اس توماس هادتر» به همراه چند فروند جنگنده اف-۳۵ از دریای سرخ به مقصد آبهای خلیجفارس در حرکت است. علاوه بر این، ناوهای «یو.اس.اس باتان» و «یو.اس.اس کارتر هال» هم قرار است وارد منطقه شوند و افزایش حضور نظامی آمریکا در حالی انجام میشود که پس از توافق صلح ایران و عربستان سطح تنش و اختلافات منطقه به حداقل رسیده و حتی سطح همکاریهای نظامی- امنیتی میان ایران و شورای همکاری خلیجفارس هم افزایشی بود تا جایی که ابوظبی از ائتلاف دریایی آمریکا انصراف داد و رسانههای قطری هم از احتمال شکلگیری نیروی دریایی مشترک در شمال اقیانوس هند با محوریت ایران، عربستان و امارات خبر دادند. اما درست هنگامی که ایران و دولتهای عربی در حال امکانسنجی توسعه همکاریهای دفاعی- امنیتی در خلیجفارس و دریای عمان بودند آمریکا با ایجاد بحران مصنوعی به دنبال احیای جایگاه خود میان شیخنشینهای حاشیه جنوبی خلیجفارس آمد؛ هرچند در واکنش به اقدامات تحریککننده سنتکام، نیروی دریایی سپاه در رزمایشی از پیش اعلام نشده، اقدام به برگزاری تمرین نظامی در منطقه نازعات کرد.یکی از نقاط عطف رزمایش، رونمایی سپاه از انواع پهپاد و شناورهای بدون سرنشین مبتنی بر هوش مصنوعی بود و پیش از این هم ناوگان پنجم دریایی آمریکا و نیروی دریایی رژیم صهیونیستی در تبلیغاتی سیاسی-رسانهای از حضور بیش از صد پهپاد پیشرفته در آبهای دریای عمان و خلیجفارس خبر داده بودند. بنابراین میتوان رونمایی سپاه از پهپادها و شناورهای مدرن را نشاندهنده برنامهریزی قوای مسلح کشورمان برای مقابله با انواع تهدیدها در منطقه ایندوپاسیفیک دانست و از سوی دیگر این رزمایش پیام آشکار اقتدار نیروی دریایی سپاه در واکنش به اقدامات اخیر آمریکا تلقی میشود.در دوران گذار بینالمللی، قدرتهای منطقهای و بینالمللی سعی میکنند با ایجاد ائتلافهای کوتاهمدت و موقت وزن ژئوپلتیکی ــ ژئواکونومی خود را افزایش دهند اما در این دوران قدرتهای بزرگی مانند ایران باید چشم به حداکثرسازی توان بازدارندگی و محافظت از تمامیتارضیشان داشته باشند.
تنش مصنوعی در خلیج فارس
بنابراین میتوان اینطور تحلیل کرد که تنشزایی در خلیجفارس نتیجه راهبرد جدید واشنگتن برای برهمزدن نظم جدید منطقه است؛ نظمی که به دنبال بهبود روابط ایران و کشورهای عربی برقرار شده است. آمریکا که پیش از این با ورود جنگندههایش به منطقه، نشان داده بود همچنان پروژه امنیتیسازی خلیجفارس و بحرانآفرینی را دنبال میکند، حالا از افزایش نیروهای نظامیاش در خلیجفارس هم خبر داد و به نظر میرسد بهانه واشنگتن از نظامی کردن منطقه، موضوع عبور نفتکشها از تنگه هرمز است اما اگر این اقدام تحریکآمیز را در کنار تکرار مداوم ادعای امارات درباره جزایر سهگانه ایران و حمایت برخی کشورها ازجمله روسیه و چین قرار دهیم، متوجه میشویم برخی بازیگران منطقهای و فرامنطقهای، خواب جدیدی برای تنگههرمز و جزایر ایرانیاش دیدهاند.
میدان گازی آرش، حق بلامنازع
البته باید به این موارد ادعای کویت در نقض مالکیت ایران بر میدان گازی آرش را هم اضافه کرد؛ اقدامی که ریاض هم بهنوعی آن را تایید کرده است اما پاسخ ایران به این فشار منطقهای، پاسخهای آرام دیپلماتیک و درعینحال قدرتنمایی نظامی بوده است. حتی در این زمینه جواد اوجی، وزیر نفت هم در حاشیه هیات دولت درخصوص میدان گازی آرش گفت: ما میادین مشترکی در خلیجفارس با کشورهای همسایه داریم. الحمدلله در همه هم با تفاهم بهرهبرداری داریم. در رابطه با میدان آرش نیز به کشور همسایه کویت اعلام کردیم که آماده هستیم مانند سایر میادین مشترک کار را شروع کنیم، حتی بهصورت یکپارچه و مشترک نیز حاضر هستیم کار را پیش ببریم. این را حق خود میدانیم. اگر کشور همسایه نیز دوست ندارد در این زمینه همکاری کند ما تکلیف خود را میدانیم و ذرهای نیز از حق خود کوتاه نخواهیم آمد.
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
حسن فضلا...، نماینده پارلمان لبنان در گفتوگو با «جامجم» مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد