کلاف سردرگم آلودگی

این سرگیجه و این عطش را مسئولان به جان مردم انداخته‌اند، از یک‌سو یک منبع مطلع به ما می‌گوید که در نقطه‌ای در شهرستان فیروزکوه، کارخانه‌های سیمان که البته فیلترهای قوی دارند هروقت که لازم باشد مازوت می‌سوزانند و از سوی دیگر مهدی پیرهادی، رئیس کمیسیون سلامت و محیط‌زیست شورای شهر، مطمئن و با دلی قرص به جلسه اخیر در استانداری تهران اشاره می‌کند که در آن نماینده شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، مازوت‌سوزی در دو نیروگاه را تایید کرده‌است. اما در جبهه مقابل این افراد، از پایان مازوت‌سوزی و جمع شدن بساط تولید این دود و دم صحبت می‌شود که به ذهن آشفته ما دامن می‌زند.
ساناز جعفرزاده، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و بهره‌برداری تولید شرکت برق حرارتی کسی است که به تسنیم می‌گوید: «از اول سال تا امروز، هیچ‌یک از نیروگاه‌های استان تهران و استان البرز، به‌هیچ‌وجه مازوت مصرف نکرده‌اند و اگر کسی ادعا می‌کند آلودگی این روزهای تهران به‌علت مازوت‌سوزی نیروگاه‌هاست، مستندات خود را ارائه دهد.» او در مورد نیروگاه ری که یک نیروگاه گازی است نیز توضیح می‌دهد: «این قبیل نیروگاه‌ها از نظر فنی امکان استفاده از مازوت را ندارند، ضمن این که نیروگاه‌های بخاری تهران نیز ۱۰سال است که اصلا مازوت دریافت نکرده‌اند.»
پشت‌بند اظهارات او مصطفی رجبی‌مشهدی، سخنگوی صنعت برق هم نقش داشتن مصرف مازوت توسط نیروگاه‌ها در آلودگی این روزهای هوای تهران را رد کرده و گفته است: «مخازن مازوت در نیروگاه‌های تهران سال‌هاست که پلمب شده‌اند و هم‌اکنون هیچ نیروگاهی در تهران از مازوت استفاده نمی‌کند.»
آمارهایی که وی ارائه می‌دهد نیز قابل‌توجه است؛ این‌که «کمتر از ۱۰‌درصد نیروگاه‌های کشور امکان استفاده از سوخت مازوت را دارند یا از ۱۴۰ نیروگاه بزرگ کشور فقط ۱۶ نیروگاه‌ بخاری قابلیت مصرف مازوت را دارند و بقیه آنها نیروگاه‌های گازی و سیکل ترکیبی هستند که چنین امکانی ندارند.»اما آیا همه این اظهارات و اعداد و ارقام صادقانه است و این اطلاعات که رسانه‌ای می‌شود همان‌هایی است که در جلسات محرمانه و خصوصی نیز مطرح می‌شود؟یا این‌که مازوت‌سوزی اساسا فقط یک بحث انحرافی است که عده‌ای آن را راه انداخته‌اند تا حواس افکار عمومی از سمت کم‌کاری‌ها در سایر بخش‌ها منحرف شود و به سمت مازوت‌سوزی برود؟
     
صادقانه می‌گویم مازوت‌سوزی نداریم
دیروز ما با مسئولان زیادی تماس گرفتیم تا ماجرای مازوت‌سوزی را صادقانه برای‌مان شرح دهد، از فرماندار تهران تا معاون محیط‌زیست انسانی اداره‌کل محیط‌زیست استان تهران گرفته تا مدیرگروه محیط‌زیست در مرکز پژوهش‌های مجلس که اینها را باید اضافه کرد به تماس‌ها و پیام‌های مکرر ما به چند عضو شورای شهر تهران از ابتدای هفته تا شاید ادله و استدلال خود را برای‌مان شرح دهند. اما حاصل همه این تلاش‌ها هیچ شد. روز گذشته اما داریوش گلعلیزاده، رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست در پاسخ به تماس ما اطمینان داد که اطلاعاتش کاملا مستند و صادقانه است. او توضیحاتش را این‌گونه آغاز کرد: «در تهران، کرج، اصفهان و اراک هیچ مازوت‌سوزی‌ای اتفاق نمی‌افتد و من این را صادقانه می‌گویم.» و سپس درباره مازوت‌سوزی بیشتر توضیح داد: «وقتی مازوت سوخته می‌شود دودی به رنگ خاکستری در فضا پخش می‌شود که برای همه قابل رویت است. پس نمی‌توان مازوت‌ سوزاند اما مردم از آن مطلع نشوند.»
گلعلیزاده همچنین گفت: «مخازن مازوت در نیروگاه بعثت پلمب است، نیروگاه شازند و دو نیروگاه در اصفهان هم با گاز کار می‌کنند و نیروگاه شهید رجایی که میان قزوین و کرج واقع شده نیز با ۵۰‌درصد ظرفیت کار می‌کند، چون ۵۰‌درصد آن در حال اورهال شدن است.»
ما از او پرسیدیم که ۵۰‌درصد فعال این نیروگاه با چه سوختی کار می‌کند که وی صادقانه گفت: «با مخلوطی از گاز و مازوت.»بنابراین مازوت‌سوزی در نیروگاه‌ها وجود دارد اما همان‌طور که احد وظیفه، رئیس مرکز اقلیم در سازمان هواشناسی چند روز پیش به ما توضیح داده بود که مشکل اصلی آلودگی هوا در تهران افزایش خودروها و حجم ترددهاست. گلعلیزاده نیز علت آلودگی خفقان‌آور این روزها را همان مشکلات سنتی همیشگی یعنی افزایش خودروها، روند کند اسقاط خودروهای فرسوده، ترافیک شهرها و مصرف میلیونی روزانه سوخت  عنوان کرد.با این حال مازوت در کشورمان در سال‌های اخیر چنان در ماجرای آلودگی هوا بدنام شده که استفاده از آن هرچقدر هم تکذیب شود مجدد ذهن‌ها به سمت مازوت می‌رود، در حالی که باید روی سایر منابع آلاینده هوای شهرهای بزرگ تمرکز کرد و آنها را از میان برداشت.

اظهارات مسئولان درباره مازوت‌سوزی

پیرهادی، رئیس کمیسیون محیط‌زیست شورای شهر تهران: در جلسه اخیر استانداری تهران، نماینده پخش و پالایش رسما اعلام کرد که دو نیروگاه از مازوت استفاده می‌کنند

جعفرزاده، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و بهره‌برداری تولید شرکت برق حرارتی: امسال هیچ یک از نیروگاه‌های استان تهران و البرز مازوت مصرف نکرده‌اند 

رجبی‌مشهدی، سخنگوی صنعت برق کشور: مخازن مازوت در نیروگاه‌های تهران سال‌هاست پلمب شده و هم‌اکنون هیچ نیروگاهی از مازوت استفاده نمی‌کند

گلعلیزاده، رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست: در تهران، کرج، اصفهان و اراک مازوت‌سوزی اتفاق نمی‌افتد اما در نیروگاه شهید رجایی، ترکیب گاز و مازوت ‌سوزانده می‌شود

مریم خباز - گروه جامعه