جزایر سهگانه ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک در ورودی غربی تنگه هرمز واقع شده و میان ایران و امارات قرار دارد. تورقی سطحی در منابع تاریخی و جغرافیایی نشان میدهد که این جزایر از قرنها پیش بخشی از خاک ایران بوده؛ موضوعی که اسناد حقوقی، تاریخی و ژئوپلیتیکی هم بر آن صحه میگذارد و علاوهبر جمهوری اسلامی ایران، کشورهای دیگری هم وجود دارند که این گزاره را تایید کنند. با تضعیف حکومت قاجار و توسعه امپریالیستی بریتانیا در منطقه خلیجفارس، جزایر سهگانه نیز به کنترل نیروهای انگلیسی درآمد. ابتدا ابوموسی در سال ۱۹۰۴ و سپس تنب بزرگ و تنب کوچک در سال ۱۹۲۱ توسط انگلیسیها اشغال شد و لندن اداره جزایر مذکور را طی ۵۰ سال به شیوخ شارجه و راسالخیمه که توسط انگلیسیها منصوب شده بود واگذار کرد.
«روسها» در زمین «بایر»
ایران و انگلیس بارها در خصوص مسأله جزایر سهگانه با یکدیگر مذاکره و مناقشه داشتند اما هیچکدام نمیتوانست طرف دیگر را متقاعد کند تا اینکه ۳۰ نوامبر سال ۱۹۷۱ یک روز پس از ترک منطقه توسط نیروهای بریتانیایی و دو روز قبل از آنکه امارات به یک فدراسیون رسمی تبدیل شود، حاکمیت ایران بر جزایر مذکور به نحوی مشروع اعاده و با یک یادداشت تفاهم مبنی بر حق ایران در زمینه مالکیت بر جزایر سهگانه تاکید شد.شرایط به همین منوال ادامه داشت تا اینکه ماجرای مالکیت این سه جزیره دوباره نقل محافل خبری شد و در فصل جدید مالکیت این جزایر به موضوع مناقشهبرانگیز میان امارات متحده عربی و جمهوری اسلامی ایران تبدیل گردید اما این موضوع زمانی حادتر شد که مقامات روسی که جزو همپیمانان استراتژیک جمهوری اسلامی ایران بهشمار میروند در اقدامی عجیب، بیانیه ضدایرانی که حق قانونی حاکمیت ایران بر جزایر سهگانه را مخدوش میکرد امضا و بهطور رسمی مالکیت ایران بر جزایر سهگانه را نقض نمود و این اقدام با انتقاد وزارت خارجه و مسئولان ایرانی مواجه شد. انتظار میرفت که مسکو دیگر وارد این بازیها نشود اما این اتفاق مجددا تکرار شد و روسیه بر مناقشات فیمابین ایران و امارات دامن زد.
ورود به دریای خون
شاید جالب باشد بدانید که موضع جمهوری اسلامی از گذشته تاکنون یک خط و حرف بود که آنهم در حفظ تمامیتارضی ایران خلاصه میشد تا جایی که مرحوم هاشمیرفسنجانی، رئیسجمهور وقت در خطبههای نمازجمعه ۲۵ دسامبر سال ۱۹۹۲ میلادی ــ ۳ مهرماه سال ۱۳۷۱ ــ در پاسخ به شیطنتهای صورتگرفته و ادعای کذب امارات گفت که ایران از همه شما قویتر است و برای گرفتن این جزایر باید از دریای خون بگذرید!
منطقه ژئوپلیتیک
اما در باب چرایی و اهمیت این جزایر که در تنگه هرمز واقع شده باید گفت مسأله اصلی قدرتی است که این جزایر از نظر ژئوپلیتیک در منطقه خلیجفارس ایجاد میکند، چراکه بهدلیل تأمین بیش از نیمی از انرژی جهان در این منطقه، این جزایر دارای اهمیت استراتژیک فراوانی است. هچنین قرارگرفتن این جزایر در زنجیره قوسی دفاعی ایران و مسیر رفتوآمد کشتیهای تجاری و نفتکشها در تنگه هرمز، باعث افزایش اهمیت امنیتی و اقتصادی این جزایر برای ایران شده است. به همین دلیل تبیین حاکمیت ایران بر این جزایر از دیدگاه تاریخی و حقوق بینالملل دریاها در مقابل ادعاهای سیاسی و تبلیغاتی امارات متحده و متحدانش امری ضروری و پراهمیت بود که شاید بتوان گفت متاسفانه اقدامات کافی و جامعی صورت نگرفته است. شاید بتوان گفت متاسفانه اقدامات کافی و جامعی صورت نگرفته است، چرا که امروز شاهد همراهی برخی جریانات عربی با این توهم امارات برای تعرض به تمامیتارضی جمهوری اسلامی هستیم
چند سند برای اشتباه روسیه
در اسناد دولت بریتانیا شامل گزارشها و انتشارات رسمی و نیمهرسمی که از سوی وزارتخانههای جنگ، نیروی دریایی، وزارت خارجه، دولت انگلیسی هند و کمپانی هند شرقی تا سال ۱۹۰۴ میلادی تهیه شده، تعلق جزایر تنب و بوموسی به ایران مورد تأیید و تأکید قرار گرفته است. یک سند بسیار جالبتوجه، چاپ کتاب وزارت دریاداری انگلستان تحت عنوان «راهنمای دریایی خلیجفارس» است که در آن هر سه جزیره مورد نظر بهصورت بخشی از قلمرو ایران نشان داده شده است. گزارشهای اداری و یادداشتهای وزارت امور خارجه و دفتر امور هندوستان در انگلستان نیز در تأیید حاکمیت ایران بر جزایر سهگانه در خلال قرون ۱۷و۱۸ و بخش اعظم قرن ۱۹ یکی دیگر از اسنادی است که نشان میدهد مقامات روسی گرفتار بازیهای غربیها در خلیجفارس شدهاند. جزایر سهگانه ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک در «نقشه وزارت جنگ» انگلستان که در سال ۱۸۸۷ میلادی تهیه شده، نقشه «لرد کرزن» از ایران مورخ ۱۸۹۲ میلادی و نقشه مساحتی هند مورخ ۱۸۹۷ میلادی، با یک رنگ مشخص بهعنوان جزایر ایرانی در قلمرو ایران قرار گرفتهاند.
ایران با هیچ طرفی تعارف ندارد
در جریان تماس تلفنی روز گذشته سرگئی لاوروف، وزیر خارجه فدراسیون روسیه با امیرعبداللهیان، وزیر خارجه کشورمان در واکنش به بخشی از بیانیه ششمین نشست مجمع همکاری عرب و روسیه در مراکش، جزایر سهگانه ایرانی را جزو لاینفک تمامیت ارضی ایران دانست و اشاره کرد: جمهوری اسلامی ایران هر ادعایی از سوی هر طرفی در این خصوص را کاملا مردود میداند. وی با اشاره به مناسبات مثبت و رو به رشد مسکو و تهران یادآوری کرد: احترام به حاکمیت و تمامیتارضی کشورها از اصول بنیادین در مناسبات کشورهاست و تهران در موضوع احترام به تمامیتارضی و مباحث حاکمیتی ایران با هیچ طرفی تعارف ندارد. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه نیز در پاسخ ضمن تاکید بر راهبردی بودن روابط مسکو و تهران گفت: حاکمیت و تمامیتارضی جمهوری اسلامی ایران همواره مورد احترام روسیه بوده است و این سیاست رسمی مسکو هیچگاه نباید مورد تردید قرارگیرد. ما در مذاکرات تنظیم بیانیه پایانی نشست مراکش به صراحت، احترام به حاکمیت و تمامیتارضی ایران را مورد توجه قرار دادیم.
ایران صاحب اصلی جزایر سهگانه است
علیاکبر ولایتی، مشاور مقام معظم رهبری در امور بینالملل در واکنش به بیانیه نشست مراکش تاکید کرد: این اجلاس با حضور بعضی از عربهای بیاعتنا به سرنوشت فلسطینیان و کارشناسان روسی در مراکش برگزار شد و بیانیهای را صادر کرد که دارای اشکالات متعددی است که مهمترین آن دخالت در امور ایران تلقی میشود که این اقدام را محکوم میکنیم.
وی تاکید کرد: روابط استراتژیک و دوستانه ایران و روسیه بهآسانی بهدست نیامده است و در این خصوص باید منافع دوجانبهای و منطقهای در نظر گرفته شود و در شرایطی که روسیه در شرایط پیچیده بینالمللی قرار دارد، اتخاذ بعضی از موضعگیریهای وزارت خارجه روسیه باعث تأسف است، هرچند که برخی فشارهای سیاسی بر روسیه در شرایط پیچیده فعلی موجب میشود که برای بهدستآوردن امتیازی کمارزش و دستنایافتنی نیز به اعتبار خود لطمه وارد کند. مشاور رهبر معظم انقلاب در امور بینالملل همچنین ضمن محکوم کردن مواضع امارات در خصوص جزایر سهگانه متعلق به ایران گفت: امارات که متأسفانه در ارتباط با فلسطینیان و حمایت از کشتار مردم مظلوم غزه و حمایت از اسرائیل مواضع تأسفباری را اتخاذ کرده، بهجای اقدام عملی برای توقف این کشتار، پرونده کهنه و مختومه این مدعای بیاساس را تکرار میکند. وی اضافه کرد: باید تصریح و تاکید کنم که ایران بهعنوان صاحب اصلی جزایر سهگانه با دقت تحرکات بدخواهان منافع ملی و منطقهای را رصد کرده و پاسخ لازم را خواهد داد و قطعیت این تعلق با چنین نشستهای سستپایه خدشهدار نخواهدشد.