به گزارش جام جم آنلاین، نه ایران، بلکه ایالات متحده و اسرائیل هستند که تلاش کردند از قدرت خود برای تغییر شکل منطقه به شیوه ناپلئونی استفاده کنند. حمله آمریکا و اشغال فاجعه آمیز عراق، جنگهای اسرائیل در مصر (۱۹۵۶، ۱۹۶۷)، لبنان (۱۹۸۲-۲۰۰۰، ۲۰۰۶) و غزه (۲۰۰۸، ۲۰۱۲، ۲۰۱۴، ۲۰۲۴) تنها بخشی از تحرکات مداوم آنها برای عملیات نظامی در مقیاس بزرگ و بی تردید، اسرائیل با تصرف کرانه باختری فلسطین به دنبال تغییر دائمی جغرافیای سیاسی منطقه با استفاده از توان نظامی است.
به تازگی آیت الله خامنه ای، رهبر انقلاب و جمهوری اسلامی ایران در سخنرانی خود پرسیدند، چرا سران کشورهای اسلامی به طور علنی رابطه خود را با رژیم قاتل صهیونیستی قطع نمیکنند و از کمک به این رژیم دست برنمی دارند؟
ایشان با بیان آمار حیرتانگیز جان باختگان جنگ کنونی اسرائیل علیه غزه، از کشورهای عربی (بحرین، مراکش، سودان و امارات متحده عربی) که بهعنوان بخشی از توافقنامه ابراهیم، اسرائیل را به رسمیت شناختند و با آن رابطه دارند، انتقاد کردند.
با توجه به احساسات ضد اسرائیلی در خاورمیانه، اگر منطقه مملو از دموکراسی بود، موضع قاطع ایران میتوانست به طور گسترده اجرا شود، اما این واگرایی نشانه آشکار اراده نهایی مقامهای دولت بایدن است که امیدوار هستند بتوانند از بحران غزه برای تمدید قراردادهایی همچون توافق ابراهیم با عربستان سعودی استفاده کنند و با به حاشیه راندن فلسطینیان، جبهه مشترک اسرائیلی-عربی علیه ایران تشکیل دهند.
منطقه پیشتر در جهت متفاوتی حرکت میکرد. مارس گذشته ایران و عربستان سعودی با ازسرگیری روابط دیپلماتیک و تلاش برای گسترش تجارت دوجانبه، شروع به احیای روابط کردند. این رابطه با گسترش کابوس میان اسرائیلیها و جنگ غزه همراه شد. این کابوس ادامه یافت تا اینکه آیت الله سیدابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران برای نخستین بار از زمان آغاز درگیری در غزه از ریاض، پایتخت عربستان سعودی بازدید کرد و حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران نیز دو بار با همتای سعودی خود دیدار کرده است.
محمد بن سلمان، حاکم واقعی عربستان سعودی که از سیاستهای دوگانه آمریکا در منطقه ناامید شده، برای دور زدن واشنگتن و تقویت بیشتر روابط خود، به سوی پکن و تهران روی آورده است.
گرچه ایران نسبت به عربستان سعودی با اسرائیل دشمنی بیشتری دارد، اما رهبران آن اتفاق نظر دارند روزهای به حاشیه راندن فلسطینیان پایان یافته است. سعودیها حتی از پیوستن به ائتلاف دریایی به سرکردگی ایالات متحده با هدف متوقف کردن تنش ایجاد شده در دریای سرخ خودداری کردند.
اواخر ژانویه آیت الله رئیسی دیپلماتهای منطقه را با سفر به آنکارا و گفتگو با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه در زمینه تجارت و مسائل ژئوپلیتیکی غافلگیر کرد که نشانه دیگری از تغییر نقش کشورش در منطقه است.
نزدیک شدن ناگهانی اردوغان به ایران در حالی که جنگ اسرائیل علیه غزه را نسل کشی به سبک هیتلر دانست و محکوم کرد، سیلی آشکاری به واشنگتن بود. تقریباً یک چیز واضح است و آن، اینکه «مبارزه طولانی واشنگتن برای کنترل نفوذ منطقهای ایران آشکارا شکست خورده است».
افزایش محبوبیت ایران
در اجلاس بین المللی خلیج فارس که نوامبر گذشته برگزار شد، عبدالله باعبود، یکی از دانشگاهیان برجسته عمانی گفت، محکومیت شدید اسرائیل از سوی ایران و ترکیه باعث شرمساری برخی کشورهای عربی است که از زبان مشابهی استفاده نمیکنند.
خلاصه و با هزینه بسیار کم ایران به طور غیرمنتظرهای در حال برنده شدن در نبرد کنترل افکار عمومی منطقه و جایگاهش در جهان عرب به طرز چشمگیری افزایش یافته است. در عین حال، وجهه ایالات متحده به دلیل حمایت کامل از آنچه بیشتر مردم منطقه «قتل عام بی رحمانه هزاران کودک و غیرنظامی بی گناه» میدانند، به طور غیر قابل مهاری لکه دار شده است.
ایران در ماههای اخیر از موقعیت ضعیف واشنگتن در منطقه استفاده شگفت انگیزی کرد. در حالی که وزارت امور خارجه آمریکا دوست دارد ایران و اسرائیل را با یکدیگر در صحنه تقابل بیندازد، ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران به تازگی گفت، فاجعه غزه نقاب از چهره به اصطلاح مدافعان حقوق بشر برداشت و ماهیت واقعی رژیم اسرائیل را که حامیانش از آن به عنوان نماد دموکراسی یاد میکنند، نشان داد.
محبوبیت جامعه روحانیون ایران حتی میان مخاطبان عربی و اسلامی به طرز چشمگیری افزایش یافته است. آنها روابط خود را با شیعیان عراق تقویت کردند و ممکن است در آستانه تحقق هدف خود برای پایان دادن به مأموریتهای نظامی آمریکا در عراق و سوریه باشند.
آنها همچنین به روابط نزدیکتر با ترکیه دست یافتند و در عین حال روابط با عربستان سعودی و سایر کشورهای نفت خیز عرب حوزه خلیج فارس را بهبود بخشیدند. با این کار آنها به وضوح هدف دولت بایدن را برای منزوی کردن ایران ناکام گذاشتند و کشورهای ثروتمندتر عربی را با معاملات تسلیحاتی و فناوری پیشرفته، قویتر از همیشه به مقابله با اسرائیل واداشتند.
علاوه بر این، واشنگتن با حمایت و تسلیح اسرائیل در ماههای سیاه اخیر، موارد حقوق بشری را که از مدتها پیش علیه ایران استفاده میکرد، نادیده گرفته است. در این روند، جو بایدن بیش از هر رئیس جمهور دیگری تضعیف قوانین بین المللی بشردوستانه و اصول دموکراتیک را در جهان انجام داده است.
از آنجایی که ۹۴ درصد پاسخ دهندگان عرب در نظرسنجیای سیاست ایالات متحده را در منطقه بد میدانند، یک چیز واضح و آن اینکه، «دست کم در حال حاضر ایران در خاورمیانه پیروز شده است».
منبع: راهبرد معاصر
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد