گفت‌وگوی «جام‌جم» با کارگردان تهیه‌کننده و بازیگران فیلم«نوروز»
جشن نوروز در خطر است
اگر نقبی به گذشته بزنیم، می‌بینیم فیلمی که به‌طور مستقیم به آیین باستانی نوروز بپردازد، نداریم و اکثر فیلم‌ها در میانه بیان قصه اصلی، گریزی هم به نوروز زده‌اند. فیلم «نوروز» که این روزها در حال اکران است، اولین فیلم در تاریخ سینمای ایران است که با فرم و ساختار جادویی درباره نوروز، آیین و رسوم، افسانه‌ها و اساطیر نوروزی صحبت می‌کند.
در این فیلم بازیگرانی مانند علی نصیریان، شبنم مقدمی، مهدی هاشمی و...بازی می‌کنند و هریک با نقش‌هایی که به‌عهده گرفتند، می‌کوشند به نحوی منتقل کننده آیین نوروز و سنت‌های باستانی باشند. به همین بهانه با سهیل موفق کارگردان، محمدرضا نادری تهیه‌کننده، علی نصیریان، سیاوش چراغی‌پور و طاها شادیفر ازجمله بازیگران فیلم نوروز گفت‌وگو کردیم تا از ضرورت‌های کار در این فیلم صحبت کنند.
سهیل موفق، کارگردان فیلم «نوروز»: کم‌کاری درباره نوروز تعجب‌آور است
سهیل موفق، کارگردان و بازیگری است که کار حرفهای خود را از دهه ۷۰ با بازیگری در سریال‌های تلویزیونی آغاز کرد و پس از آن هم چندین فیلم سینمایی از قبیل «شکلاتی»، «پاستاریونی» و «دردسرهای شیرین» ساخته است که در آنها کودکان نقش پررنگی دارند. این کارگردان اخیرا نیز با محور قرار دادن آیین کهن و باستانی نوروز فیلمی دیگر را برای کودکان و خانواده‌ها با همین عنوان ساخته است که آن را در بخش سودای سیمرغ چهل و دومین جشنواره فیلم فجر دیدیم. از این رو، تقارن جشن نوروز و اکران این فیلم بهانه‌ای برای گفت‌وگو با سهیل موفق، کارگردان فیلم شد که در ادامه از نظر می‌گذرانید.
چه ضرورتی را احساس کردید تا فیلمی با مضمون «نوروز» بسازید؟
این فیلم اولین فیلم مناسبتی در مورد نوروز است. به نظرم همین موضوع به اندازه کافی کنجکاوی‌برانگیز است و برای تمام خانواده‌ها یک وظیفه ایجاد می‌کند تا تمام افرادی که نگران آیین‌های باستانی ایران هستند و مدام در مورد کمرنگ شدنش اظهار نگرانی می‌کنند، بتوانند در سالن‌های سینما با خانواده به همراه بچه‌ها به تماشایش بنشینند. فیلم نوروز به رغم این‌که این وظیفه ملی -تماشای فیلم- را ایجاد می‌کند، کاملا سرگرم‌کننده است و برای یک ساعت‌و‌نیم می‌تواند مخاطبش را درگیر کند و به آنها لذت تماشای یک فیلم را که محتوا و ساختار متفاوتی دارد، بدهد.خلاصه داستانی که می‌تواند مخاطبان کودک و نوجوان را به دیدن فیلم ترغیب کند، می‌تواند این باشد: نوروز در راه است، اما اهریمن در کمین است تا نوروز و بهار را از بین ببرد. عمو نوروز در مسیر کلبه ننه‌سرما و جست‌وجوی حاجی‌فیروز دچار سانحه می‌شود و توفانی بزرگ آغاز می‌شود.
چه شد که با علی نصیریان برای همکاری به توافق رسیدید؟
استاد نصیریان به‌دلیل دغدغه‌ای که همواره در مورد موضوعات ملی و فرهنگی، به‌خصوص موضوع فیلم؛ یعنی نوروز دارند، بعد از خواندن فیلمنامه قبول کردند که در این پروژه حضور داشته باشند و پس از جلسات متعدد و تبادل‌نظر، نقش را پذیرفتند.
چه دغدغه‌ای از ساخت این فیلم داشتید و چه تازگی برای شما داشت که سراغ ساخت چنین مضمونی رفتید؟
زمانی که دخترم جانا، یک سال‌و‌نیمه بود و من در تدارک ساخت فیلم «پاستاریونی» بودم، متوجه شدم که او به جشن کریسمس، بابانوئل و موضوعات پیرامون محصولات فرهنگی که در راستای آن تولید می‌شود، توجه می‌کند و علاقه‌مند به پیگیری آنهاست و سؤالات زیادی در ذهنش ایجاد شده بود. با خودم فکر کردم که پس شناخت عید نوروز و ارتباطش با نسل‌های مختلف چه می‌شود؟...بعد ازجست‌وجو و پرس‌و‌جو ازافراد درسنین مختلف متوجه شدم چقدردرباره نوروز کم‌کاری شده وبه این جشن باستانی، قصه‌ها و افسانه‌های ارزشمند که ۱۲کشور دنیا آن راجشن می‌گیرند،بی‌توجهی شده است؛ بنابراین تصمیم گرفتم موضوع فیلم جدیدم نوروز باشد.
ما فیلم‌های کمی درباره نوروز داریم و ساخت این فیلم که قرار است برای کودکان از قصه‌های قدیمی فرهنگ ایرانی صحبت کند، در جای خود بسیار قابل احترام است. به نظر شما چرا در حالی که هزاران قصه با حال‌و‌هوای کریسمس ساخته شده، به نوروز کمتر توجه شده است؟
بگذارید صریح به شما پاسخ دهم؛ ما هیچ فیلمی درباره نوروز نداریم؛ یعنی ممکن است آثاری وجود داشته باشند که در آنها گریزی به آیین نوروز زده شده باشد اما هیچ فیلمی بر اساس فلسفه نوروز ساخته نشده و اگر باشد، حداقل به خاطر ندارم. نکته دوم این‌که فیلم را تنها مربوط به مخاطبان کودک ندانید، نوروز یک فیلم صددرصد خانوادگی است؛ تکرار می‌کنم هر انسانی که دغدغه زنده نگه‌داشتن آیین‌های باستانی ما را دارد، موظف است از نوروز حمایت کند.در مورد تعدد آثار با محوریت کریسمس در جهان نیز باید خاطرنشان کنم که سازندگان این فیلم‌ها به وظیفه خود عمل می‌کنند و درک بسیار درستی از تأمین خوراک فرهنگی نسل‌های آینده سرزمین‌های خودشان دارند. این‌که ما به همراه متولیان فرهنگی در مورد نوروز و البته دیگر آیین‌های باستانی تا این اندازه کم‌توجه و کم‌لطف هستیم، جای تعجب دارد.
ساخت «نوروز» چقدر زمان برد و چه چالش‌ها و سختی‌هایی برای ساخت فیلم داشتید؟
من و حمزه صالحی از پنج سال پیش، پس از طراحی قصه نوروز، به‌دنبال شخص یا سازمانی بودیم که با درک اهمیت این داستان حاضر به سرمایه‌گذاری در فیلم نوروز شود. در تمام این پنج سال قصه را رها نکردیم و جلسات متعددی را برگزار کردیم. این‌که چنین قصه‌ای با چنین اهمیتی در سطح ملی و بین‌المللی پنج سال معطل جذب سرمایه‌گذار باشد، بیش از چالش، یک درد عمیق را برای ما به وجود آورد. به‌طور طبیعی در بخش تولید نیز دچار چالش‌هایی بودیم که دلیل اصلی‌اش به سرمایه‌گذاری صددرصدی بخش خصوصی و فقدان حمایت نهادهای متولی فرهنگ در جامعه برمی‌گردد.
فکر می‌کنید فیلم‌تان چقدر در گیشه موفق باشد؟ و آیا اصلا به گیشه فکر می‌کنید؟
جدا از گیشه؛ تماشا کردن فیلم نوروز به معنای حمایت از یکی از مهم‌ترین آیین‌های باستانی این مرز و بوم و یک مسئولیت اجتماعی است. هر سرپرست خانواده وظیفه دارد در جهت حمایت از زنده نگه داشتن آیین نوروز، اعضای خانواده را همراه خود برای تماشای این فیلم خاص به سینما بیاورد . نوروز تنها یک فیلم نیست؛ آغاز مسیری است که نسل‌های آینده برای زنده نگه داشتن آئین‌های باستانی می‌توانند قدردان نسل پیشین خود باشند. اگرچه؛ جذابیت‌های فراوان قصه و روایت بصری آن و حضور هنرمندان بی‌نظیر در جلو و پشت دوربین نوید دیدن یک فیلم بسیار با کیفیت را به مخاطبان می‌دهد. یادمان باشد تماشای فیلم نوروز یک وظیفه ملی است.
شما در آثارتان توجه خاصی به کودکان دارید.علت علاقه شما به این ژانر چیست واین روزهافیلمسازی در این ژانر چه مشکلاتی دارد؟...
باز هم تکرار می‌کنم که چیزی به‌عنوان سینمای کودک نداریم بلکه سینمایی به‌عنوان سینمای کودک و خانواده وجود دارد. در این سینما مسائلی مطرح می‌شود که با رویکرد کودک یا خانواده داستان‌هایی با تمرکز بر انسجام این نهاد اجتماعی مهم تعریف می‌شود. هدف این گونه از سینما علاوه بر تولید و سرگرمی، قرار گرفتن در کنار والدین برای تربیت نسل آینده است. این تربیت زمانی اتفاق می‌افتد که در هر اثر نکاتی برای تک تک اعضای یک خانواده وجود داشته باشد. فیلم با کیفیت در این ژانر باید بتواند از لحظه ابتدایی تا پایان فیلم کل خانواده را با خود همراه کند. در مورد مشکلات فیلمسازی در ژانر کودک و خانواده می‌توان صحبت‌های بسیاری کرد؛ از ساده انگاری نسبت به این ژانر، فقدان اقبال متولیان فرهنگی، دلسوز نبودن متولیان اکران این آثار و اختصاص سئانس‌های مرده به آنها گرفته تا سخت بودن جذب بخش سرمایه‌گذاری خصوصی و جلب اعتماد آنها. من سه فیلم در این ژانر با سرمایه‌گذار بخش خصوصی ساخته‌ام و در تمام این سال‌ها توان و موقعیت این را داشتم که در ژانرهای دیگر با آسودگی بیشتر کار کنم، اما هر بار که به چشمان دخترم نگاه می‌کنم، دلم برای تک تک کودکان این سرزمین می‌تپد. تلاش کردم به رغم همه سختی‌های معیشتی، نادیده گرفته شدن‌ها و مشکلات دیگر این مسیر را ادامه دهم. وعده‌های فراوانی شنیدم. هر بار هر کدام از فیلم‌هایم را ساختم و از آن تقدیر شد؛ آغوش‌هایی برای حمایت از فیلم‌های بعدی‌ام به رویم گشوده شد، اما چه حیف که این آغوش‌ها پس از چندی شاید بر اساس روابط به سمت دیگری چرخید و موی من در این مسیر سپید شد. امروز خوشحالم که به‌عنوان یک نفر از بیش از ۸۵ میلیون هموطنم وظیفه و رسالت خود را در قبال نسل آینده در حد امکان انجام دادم. من باز هم در این مسیر می‌مانم و چشم انتظار دلسوزانی هستم که با هم ادامه این راه را بپیماییم. هر چند؛ بر اساس اتفاقات این سال‌ها امید چندانی ندارم.(دست‌ها می‌سایم که دری بگشایم/ به عبث می‌پایم که به در کس آید)
محمدرضا نادری، تهیه‌کننده نوروز در گفت‌وگو با «جام‌جم»: نباید اجازه دهیم آیین‌ها و سنت‌ها از بین برود
فیلم «نوروز» که این روزها در حال اکران است، اولین فیلم در تاریخ سینمای ایران شناخته می‌شود که با فرم و ساختار جادویی درباره نوروز، آیین و رسوم، افسانه‌ها و اساطیر نوروزی صحبت می‌کند. انتخاب این فیلم به‌عنوان یکی از آثار سینمایی اکران نوروزی سال ۱۴۰۳ نشان‌دهنده خوش‌سلیقگی و درک درست مسئولان از ظرفیت‌های فرهنگی این فیلم است. نوروز توانسته است با بیرون کشیدن یک قصه از دل اسطوره‌ها و آیین‌های ایرانی و تبدیل کردن آن با ماجرایی قابل‌لمس و جذاب برای کودکان و نوجوانان، آنان را با ظرفیت‌های آیین‌های ایرانی و پیشینه فرهنگی آشنا کند؛ اتفاقی که تاکنون شوربختانه در سینمای ما نیفتاده است.به همین بهانه با محمدرضا نادری، تهیه‌کننده فیلم نوروز گفت‌وگو کردیم تا از ضرورت‌های تهیه این فیلم صحبت کند که در ادامه از نظر می‌گذرانید:
چه فرآیندی را پشت‌سر گذاشتید تا تهیه‌کنندگی فیلم نوروز را به‌عهده گرفتید و با سهیل موفق به‌عنوان کارگردان همکاری کنید؟
سهیل موفق ازجمله دوستان خوبم است که در این صنف با او آشنا شدم و درباره چند مورد با او صحبت کردم و قسمت شد که در این کار با او همکاری کنم. من نوروز را ارثیه‌ای می‌دانم که از نسل‌های قبل به ما رسیده و ما باید هم از آن به‌خوبی مراقبت کنیم و هم به نسل‌های آینده منتقل کنیم. با توجه به اتفاقاتی که امروز می‌افتد، آیین‌ها و سنت‌های ما به‌راحتی در حال از بین رفتن است. بالاخره باید از یکجا شروع کنیم و اجازه ندهیم این میراث معنوی از بین برود و این مسئولیت را بر گردن‌مان احساس می‌کردیم. اوایل، انجام کار خیلی سخت بود، اما خوشحالیم که بالاخره تا جایی که به‌عنوان بخش خصوصی توان داشتیم، فعالیت کردیم.
درطول این سال‌ها ما فیلم‌های خارجی متعددی درباره کریسمس دیده‌ایم اما فیلمی مختص آیین نوروز وجود نداشته و چطور این ضرورت را احساس کردید؟
اولین‌باری که با استاد نصیریان درباره این فیلم صحبت کردم، ابتدا ابراز خستگی کردند اما وقتی متوجه موضوع شد، مقداری به فکر فرو رفتند و بعد گفتند پس نگاهی می‌کنم و زمانی که دوباره پیش ایشان رفتیم، گفتند که این همه سال گذشته و این یک علامت سؤال خیلی بزرگی است که چرا فیلمی درباره نوروز نداریم؟... در خارج از کشور بابانوئل یک نفر است که مژده‌آور کریسمس است اما ما در فرهنگ ایرانی عمونوروز، حاجی‌فیروز و اهریمن داریم و به هیچ‌کدام از اینها پرداخته نمی‌شود و به جرأت می‌گویم که اگر از بیشتر خانواده‌ها فلسفه وجودی حاجی‌فیروز را بپرسیم، نمی‌دانند و فقط می‌دانند عمونوروز می‌آید و ننه‌سرما به خواب می‌رود اما علت به خواب رفتن ننه‌سرما هنگام ورودعمو‌نوروز را نمی‌دانیم وحتی خودماهم هنگام کاربه تمام این اطلاعات رسیدیم. ما برای اولین‌بار جغرافیای نوروز را نشان دادیم و امیدوارم وقتی مردم فیلم را می‌بینند، بدانند کوه قاف، زندان اهریمن و جنگل همیشه بهار کجاست.اخیرابرداشت اشتباهی درباره حاجی‌فیروزبه‌وجود آمدکه می‌گفتنداین نماد بردگی است امااین ربطی ندارد و قصه نوروز و حاجی‌فیروز به چند هزار سال قبل باز‌می‌گردد.البته به‌قدری موضوعات زیاد بود که ما به تمام اینها گریز زدیم.
آیا با توجه به جغرافیای نوروز و کشورهایی که این سنت باستانی را جشن می‌گیرند، قصد پخش بین‌المللی نوروز را هم دارید؟
نمایش جغرافیای نوروز و وجود بچه‌هایی از کشورهای همجوار که این آیین باستانی را جشن می‌گیرند به این علت بود که اشاره کنیم جشن نوروز هیچ مرزی ندارد. به همین دلیل برای نجات دادن نوروز به همکاری این بچه‌ها نیاز بود. این فیلم قطعا بعد بین‌المللی دارد، چون بخشی از فرهنگ ما درون آن می‌گنجد و به همین علت در بعضی از کشورهای همسایه مانند دبی و تاجیکستان اکران همزمان داریم و با این‌که خیلی از کشورها پیشنهاد اکران داشتند به سال آینده موکول می‌شود.
دیدگاه شما قبل و بعد از این‌که تهیه‌کنندگی این کار را به‌عهده بگیرید، چقدر تغییر کرد؟
من دغدغه این موارد را از قبل داشتم که یکی از آنها نوروز بوده، اما نوروز دریایی است که وقتی وارد آن می‌شوید، متوجه اهمیت آن خواهید شد و کمتر کسی می‌داند که چله، چهارچهار و سرمای پیرزن‌کش چه معنی می‌دهد. به مرور هر قدر در این ماجرا دقیق می‌شدم، اول این‌که ناراحت بودم، چراکه این موضوعات مغفول مانده و به آن نپرداختیم و دوم این‌که خوشحال بودم که جزو اولین نفراتی هستیم که به نوروز می‌پردازیم و شاید سنگ بنایی برای ادامه این موضوع از سوی دیگران باشد. امروز خارجی‌ها دنبال قهرمان‌های خیالی نظیر مرد عنکبوتی و آواتار می‌روند، ولی ما تمام داستان‌های افسانه‌ای را در فرهنگ‌مان داریم. به قدری برای بازی‌های رایانه‌ای و پویانمایی اسطوره و قهرمان داریم که امکان گنجاندن‌شان در قالب آثار هنری وجود دارد و می‌توانیم به تمام آنها بپردازیم. در تمام این داستان‌ها ظرفیت‌های لباس، گرافیک و داستان وجود دارد.
با توجه به این‌که بخش زیادی از نوروز، با هوش مصنوعی ساخته شده، بعضی معتقدند هوش مصنوعی به خلاقیت ضربه می‌زند و بعضی هم چنین نظری ندارند. دیدگاه شما درباره استفاده از این ابزار مدرن چیست؟
استفاده از هر شکل فناوری، یک خوبی و یک بدی دارد و نمی‌توانید بگویید که چاقو بد یا به درد نخور است، چون هم می‌توانیم استفاده خوب از آن داشته باشیم و هم بد. هوش مصنوعی نیز همین گونه است و قطعا خیلی می‌تواند کمک کند. اکثر فضاهایی که در این فیلم استفاده کردیم، وجود خارجی نداشت. به عنوان مثال، اگر دنبال فرودگاهی باشید، می‌روید کار فیلمبرداری‌تان را آنجا انجام دهید اما برای نشان دادن جوانه طراوت که روی دست پسر می‌روید، هیچ ما به ازای خارجی نداریم. برای خلق چنین فضایی، اولین راه این است که یک گروه پویانمایی روی آن کار کنند که زمانبر و هزینه‌بر است. اگر درست از هوش مصنوعی استفاده کنیم در اختیار شما قرار می‌گیرد و این موجب بالاتر رفتن سرعت و کیفیت بیشتر کار می‌شود. مشخص است هوش مصنوعی کار را انجام نمی‌دهد و قطعا تفکر نویسنده و کارگردان در آن دخیل است.
چه چالش‌هایی را برای تهیه‌کنندگی نوروز از سر گذراندید؟
کل این کار چالش محسوب می‌شود و به‌شدت به در خطر بودن نوروز اعتقاد دارم و زمانی که کار را شروع کردیم، با کرونا رو‌به‌رو بودیم. دو راه داشتیم؛ یکی توقف و دیگری ادامه کار که در نهایت تصمیم گرفتیم ادامه دهیم. موضوع بعدی این‌که به‌شدت هزینه‌های کار کمرشکن بود و از کنترل ما خارج شده بود. ما برای این کار که مربوط به فرهنگ، آداب و رسوم و سنت‌های قدیمی تاریخ کشورمان است از نهادهای متولی وام خواستیم اما به ما کمک نکردند و اگر بودجه بیشتری داشتیم، می‌توانستیم کارهای بهتری انجام دهیم. مأموریت این فیلم هم ارتباط با فرهنگ کشورهای دیگر است و متأسفانه درهای نهادهای متولی بسته بود. این برایم دردآور بود که چرا به یک دغدغه ملی که حتی مقام معظم رهبری به آن اشاره کرده، نپرداختیم و باید از آن مراقبت کنیم.
کتابی درباره «نوروز» به قلم تهیه‌کننده
همزمان با فیلم «نوروز»چاپ اول کتابی به همین نام به نویسندگی محمدرضا نادری ومریم اسلامی، نگارگری و تصویرگری فرهاد رفیعی در ۱۵۶ صفحه وهزار نسخه در بهار۱۴۰۳ با همیاری انتشارات اشجع منتشر می‌شود. محمدرضا نادری درباره این کتاب به جام‌جم گفت: برای اولین‌بار افسانه عمو نوروز راکه سفرش ازروزدرختکاری شروع می‌شودودرروز سیزده بدر به جنگل همیشه بهار می‌رسد، در این کتاب شرح داده شده است. تمام این قهرمان‌ها در واقع هفت اسطوره وهفت حلقه زندگی هستند. به عبارتی، عمو نوروز نماد شعف و آغاز جدید و ننه سرما هم نماد صبر و شکیبایی است و هر‌کدام از این هفت هم‌پیمان نماد یکی ازسین‌ها سرسفره هفت سین هستند.این کتاب درباره کل دنیای نوروز است وداخل آن تمام نشانه‌هایی که ما از کوزه‌شکنی، کوه قاف و حاجی فیروز داریم، به همراه مجموعه‌ای از نگارگری منتشر‌کردیم. در واقع تمام مواردی که به صورت کاغذی بود را برای اولین بار تصویری کردیم. شیوه چاپ کتاب به این صورت است که ابتدا توضیحاتی درباره شخصیتی مثل عمو نوروز وجود دارد و در مقابل آن تصویرش نگارگری شده است.ما درمجموعه این نگارگری‌هانشان دادیم که عمو نوروز چه شکلی داشته و چهره دختر پادشاه آفتاب‌چگونه بوده است.معتقدم کنار کتاب قرآن و حافظ در هفت سین باید یک کتاب نوروز هم باشد،چون اگر چهارشنبه سوری ونوروز اصلی شناخته شود،هم بچه‌ها و هم بزرگ‌ترها سعی می‌کنند سراغ برگزاری آیین‌های اصلی بروند.
علاقه به سنت‌های ایرانی؛ دلیل پذیرش نقش «عمو نوروز»
علی نصیریان، بازیگر پیشکسوت که نقش عمو نوروز را در فیلم «نوروز» برعهده دارد، با اشاره به اهمیت پرداختن به نوروز درباره علت پذیرش این نقش گفت: علت این‌که پذیرفتم نقش عمونوروزرا دراین فیلم بازی کنم،به دلیل علاقه‌ای است که به سنت‌های ایرانی دارم.او ادامه داد: ما دو جشن و مراسم بسیار زیبا در ایران باستان مانند نوروز داریم که هر دو با طبیعت ارتباط پیدا می‌کند و هنوز برای ما باقی مانده است. نوروز یک عید عوض شدن سال است که با تغییر فصل تقارن پیدا کرده و این نشانه هوشمندی ایرانیان بوده که چنین موضع و موقعیتی را برای تغییر سال قرار داده‌اند. نوروز یکی از ریشه‌دارترین عیدها، سنت‌های ایرانی و آریایی است و ما این سنت‌ها را همیشه چه قبل از اسلام و چه بعد از اسلام گرامی و دوست داشتیم. جشن باستانی دیگر مهرگان است که باز مربوط به تغییر فصل در طبیعت می‌شود.نصیریان در ادامه با بیان این‌که آقای موفق کارگردان را نمی‌شناختم و تا به حال با او کار نکرده بودم، افزود: وقتی با سهیل موفق کار کردم، دیدم بسیار هوشمندانه قصه‌ای را به عنوان اسکلت فیلم خود انتخاب کرده که به طور مستقیم با نوروز، سرما، تغییر فصل و...مربوط می‌شود.بازیگر پیشکسوت سینمای ایران با اشاره به این‌که نمی‌توانیم خودمان را با سینمای غرب از لحاظ تکنیک‌های بصری و سرمایه‌گذاری روی این شکل کارها مقایسه کنیم، یادآوری کرد: ما در حد وسع امکانات مالی و تهیه‌کنندگی و ابزاری فعالیت می‌کنیم و این امکانات برای ما فراهم نیست و در نوروز هم از این لحاظ دریغ نشده است.وقتی کار را با وجود جلوه‌های ویژه بصری رایانه‌ای دیدم، متوجه شدم خیلی خوب کار کردند و زحمت کشیدند.نصیریان ادامه دادم: می‌دیدم که آقای نادری-تهیه‌کننده- و آقای موفق- کارگردان- با چه دقت، علاقه و دلسوزی فیلم را می‌سازند و خیلی از این همکاری خوشحال شدم.او در پایان گفت: به نظرم فیلم شیرین و بامزه‌ای شده و امیدوارم مخاطبان فیلم هم از آن خوششان بیاید.
«نوروز»، فرصتی برای آشتی کودکان با سینما
سیاوش چراغی‌پور، یکی از بازیگران فیلم «نوروز» با اشاره به اهمیت این فیلم به خبرنگار جام‌جم گفت: جای چنین فیلم‌هایی در سینمای ایران خیلی خالی است. جا دارد به تمام سنت‌ها، آیین‌ها و بخشی از فرهنگ و هنر بومی و ملی ایران پرداخته شود و ساخت قصه‌های مختلف با موقعیت‌های درخشان از آن برای آموزش به کودکان و یادآوری به بزرگان جزو ضرورت‌هاست. او با بیان این‌که این داستان‌ها جزئی از هویت ماست و پرداختن به آنها موجب زنده‌ماندن فرهنگ و سنت‌های باستانی ما می‌شود، افزود: وظیفه هنر، سینما، تئاتر و تلویزیون است که بتوانند این اتفاقات خوب تاریخی را رقم بزنند و اجازه ندهند این سنت‌ها فراموش شود.چراغی‌پور با یادآوری این‌که فیلم نوروز از اتفاقات خوب در سینماست که می‌تواند بسیار ارزشمند باشد، درباره علت انتخاب نقش خود در این فیلم توضیح داد: اولین جذابیت نوروز برایم این بود که به موضوع فرهنگ و تاریخ ما می‌پردازد. نقشم در این فیلم کوتاه بود، اما تمام تلاشم را به کار بستم و به نظرم فیلم موفقی شده است.بازیگر فیلم «جهان با من برقص» با اشاره به حوزه کودک‌ونوجوان تشریح کرد: در حوزه کودک‌ونوجوان هم ما خیلی کم‌کاریم و سال‌هاست که از آن صف‌های طویل خانواده‌ها با بچه‌ها برای دیدن فیلم‌ها خبری نیست و انگار سینما با نوجوانان و کودکان قهر است. چراغی‌پور یادآوری کرد: فیلم نوروز به نظرم چنین موقعیتی را ایجاد می‌کند که فرصتی برای آشتی کودکان‌ونوجوانان با سینماست و از همه مهم‌تر اکران این فیلم مصادف با نوروز و سال نو شده و این خیلی ارزشمند است.این بازیگر سینما در بخش دیگری از صحبت‌هایش در رابطه با این‌که امسال برایش چگونه گذشته گفت: چندسالی است که به دلایل شرایط اقتصادی و اجتماعی حال همه مردم خوب نیست و ما هم غمگینیم، اما باید دعا کنیم اتفاقات خوب برای دل و روح مردم بیفتد. چراغی‌پور درباره این‌که در نوروز معمولا چه کارهایی انجام می‌دهد و آیا امسال مسافرت می‌رود یا خیر، گفت: متأسفانه چهارشنبه‌سوری را از دست دادم، چون سر فیلمبرداری بودم، اما ما هم در نوروز مانند بقیه مردم ایران سفره هفت‌سین می‌چینیم، سال را با خواندن قرآن و حافظ شروع می‌کنیم و برای خودم و مردم ایران آرزوهای خوب دارم. بازیگر فیلم «ملاقات‌خصوصی» با بیان این‌که بعید می‌داند به سفر برود، عنوان کرد: اگر فرصت کنم حتما به قصرشیرین ــ زادگاه خودم ــ در استان کرمانشاه می‌روم.
۷ بار برای «نوروز» تست دادم
اولین تجربه کاری‌ام در سینما سخت بود و من برای بازی در نوروز هفت بار تست دادم. یکی از آرزوهایم بود که در فیلم بلندی مانند نوروز بازی کنم، اما فکر نمی‌کردم این فرآیند این قدر زود اتفاق بیفتد. من نقش نامی را در این فیلم بازی کرده‌ام. نقش من چندان مثل آقای نصیریان به این شکل نبود که به طور کلی در پیوند با نوروز باشد و به همین دلیل برای ایفای نقشم نیاز به مطالعه زیادی نداشتم، چون این اطلاعات را از قبل داشتم. من تاکنون نمی‌دانستم که چنین افسانه‌هایی درباره عید نوروز وجود دارد و هدف این فیلم هم نشان دادن افسانه و اسطوره‌های عید نوروز ما بود.همچنین اطلاعاتم قبل از ساخت فیلم سینمایی نوروز، این بود که عید نوروز یکی بزرگ‌ترین عید‌های ما ایرانیان محسوب می‌شود و در مدرسه هم یاد گرفتیم که عید نوروز را جمشید شاه آورده است و از آن زمان عید نوروز را به طور رسمی جشن می‌گیرند و بعد از بازی در فیلم نوروز هم اطلاعاتم بیشتر شد و متوجه شدم همه قهرمانان فیلم‌های مختلف به جادو احتیاج دارند و عمو نوروز هم جادوی بهار را دارد. اگر در فیلم می‌بینیم روی دست من به عنوان قهرمان کودک قصه گیاهی سبز می‌شود، به این دلیل است که این کودک قهرمان، یکی از نوه‌های نوروز است.همبازی شدنم با آقای نصیریان در این فیلم برایم ترسناک نبود و با خیال راحت پیش رفتم و خیلی ازایشان چیزآموختم. وقتی با استاد علی نصریان دست دادم ایشان به من نصیحت کردندکه بزرگ‌تر باید به کوچک‌تردست بدهد نه برعکس.آقای نصیریان پشت دوربین همان ۸۰سال را دارد و جلوی دوربین راحت۲۰سال جوان‌تر می‌شود. من برای بازی با آقای نصیریان مجبور بودم که تک سکانس کار کنیم تا ایشان خسته نشود. در سکانسی از فیلم، برف‌ها از نمک درست شده بود و وقتی عوامل پشت صحنه راه می‌رفتند، نمک داخل چشم ما می‌رفت و چوبش را ما می‌خوردیم!...وقتی به تماشای کار نشستم، برایم جالب بود، اما بازی در این فیلم چالش‌های زیادی برایم به‌دنبال داشت که بازی درهوای سرد همدان یکی از آنها بود. پدر و مادرم برای بازیگر شدنم خیلی از من حمایت کردند. اول از همه، خداوند را شاکر هستم و سپس از کارگردان تشکر می‌کنم که این نقش را به من داد. امیدوارم بازیگر خوب و موفقی در سینمای ایران شوم.خوشحالی ما بچه‌ها درنوروز بیشتر ازهمین هدیه‌گرفتن‌هاست.همه مردم در ساعات اولیه نوروز آیین و مراسمی برای سفره هفت‌سین دارند و ما هم مستثنا از این قضیه نیستیم. معمولا ۶ ــ ۵ساعت قبل از نوروز به خانه‌ای می‌رویم و سفره هفت‌سین می‌چینیم و خوراکی و کادوها را آماده می‌کنند. بیشتر خوشحالی ما بچه‌ها درنوروز به‌خاطر همین عیدی‌هاست و هم دوست دارم اقوام را ببینم و هم کادو بگیرم؛ یعنی هم خدا، هم خرما!
بندبازی در نقش‌های کمدی و جدی
مهدی هاشمی را امسال در فیلم «نوروز» به عنوان یک فیلم فانتزی تخیلی مخصوص کودکان و نوجوانان می‌بینیم؛ او در این فیلم در موقعیتی قرارمی‌گیرد که باید حاجی‌فیروز و مژده‌دهنده بهار شود و با کمک بچه‌ها بهاررا بیاورد.هاشمی ازبازیگرانی است که استادی خودرادرایفای نقش‌های کمدی وجدی نشان داده ودر نوروزنیزهمچون بندبازی کاربلد، توأمان روی این دو طیف نقش‌آفرینی راه رفته و خودش و تماشاگر را به سلامت به پایان بند رسانده است.
اکران فیلم نوروز در۷۰سینما
در آستانه نوروز، فیلم «نوروز» به کارگردانی سهیل موفق و تهیه‌کنندگی محمدرضا نادری اکران خود رابه‌تازگی درسراسر کشور آغاز کرده و حال‌وهوایی متناسب بااین فصل برای کودکان ونوجوانانی داردکه آشنایی کمی با اسطوره‌های ایران باستان و سنت‌های نوروزی دارند. این فیلم می‌تواند مقدمه‌ای برای پرداختن بیشتر به داستان‌های کهن فارسی و بازشناسی هریک از آیین‌های نوروزی باشد. نوروز هم‌اکنون دربیش از۷۰سینمای کشور در حال اکران است.
سهیل موفق، کارگردان فیلم «نوروز»: کم‌کاری درباره نوروز تعجب‌آور است
سهیل موفق، کارگردان و بازیگری است که کار حرفهای خود را از دهه ۷۰ با بازیگری در سریال‌های تلویزیونی آغاز کرد و پس از آن هم چندین فیلم سینمایی از قبیل «شکلاتی»، «پاستاریونی» و «دردسرهای شیرین» ساخته است که در آنها کودکان نقش پررنگی دارند. این کارگردان اخیرا نیز با محور قرار دادن آیین کهن و باستانی نوروز فیلمی دیگر را برای کودکان و خانواده‌ها با همین عنوان ساخته است که آن را در بخش سودای سیمرغ چهل و دومین جشنواره فیلم فجر دیدیم. از این رو، تقارن جشن نوروز و اکران این فیلم بهانه‌ای برای گفت‌وگو با سهیل موفق، کارگردان فیلم شد که در ادامه از نظر می‌گذرانید.
چه ضرورتی را احساس کردید تا فیلمی با مضمون «نوروز» بسازید؟
این فیلم اولین فیلم مناسبتی در مورد نوروز است. به نظرم همین موضوع به اندازه کافی کنجکاوی‌برانگیز است و برای تمام خانواده‌ها یک وظیفه ایجاد می‌کند تا تمام افرادی که نگران آیین‌های باستانی ایران هستند و مدام در مورد کمرنگ شدنش اظهار نگرانی می‌کنند، بتوانند در سالن‌های سینما با خانواده به همراه بچه‌ها به تماشایش بنشینند. فیلم نوروز به رغم این‌که این وظیفه ملی -تماشای فیلم- را ایجاد می‌کند، کاملا سرگرم‌کننده است و برای یک ساعت‌و‌نیم می‌تواند مخاطبش را درگیر کند و به آنها لذت تماشای یک فیلم را که محتوا و ساختار متفاوتی دارد، بدهد.خلاصه داستانی که می‌تواند مخاطبان کودک و نوجوان را به دیدن فیلم ترغیب کند، می‌تواند این باشد: نوروز در راه است، اما اهریمن در کمین است تا نوروز و بهار را از بین ببرد. عمو نوروز در مسیر کلبه ننه‌سرما و جست‌وجوی حاجی‌فیروز دچار سانحه می‌شود و توفانی بزرگ آغاز می‌شود.
چه شد که با علی نصیریان برای همکاری به توافق رسیدید؟
استاد نصیریان به‌دلیل دغدغه‌ای که همواره در مورد موضوعات ملی و فرهنگی، به‌خصوص موضوع فیلم؛ یعنی نوروز دارند، بعد از خواندن فیلمنامه قبول کردند که در این پروژه حضور داشته باشند و پس از جلسات متعدد و تبادل‌نظر، نقش را پذیرفتند.
چه دغدغه‌ای از ساخت این فیلم داشتید و چه تازگی برای شما داشت که سراغ ساخت چنین مضمونی رفتید؟
زمانی که دخترم جانا، یک سال‌و‌نیمه بود و من در تدارک ساخت فیلم «پاستاریونی» بودم، متوجه شدم که او به جشن کریسمس، بابانوئل و موضوعات پیرامون محصولات فرهنگی که در راستای آن تولید می‌شود، توجه می‌کند و علاقه‌مند به پیگیری آنهاست و سؤالات زیادی در ذهنش ایجاد شده بود. با خودم فکر کردم که پس شناخت عید نوروز و ارتباطش با نسل‌های مختلف چه می‌شود؟...بعد ازجست‌وجو و پرس‌و‌جو ازافراد درسنین مختلف متوجه شدم چقدردرباره نوروز کم‌کاری شده وبه این جشن باستانی، قصه‌ها و افسانه‌های ارزشمند که ۱۲کشور دنیا آن راجشن می‌گیرند،بی‌توجهی شده است؛ بنابراین تصمیم گرفتم موضوع فیلم جدیدم نوروز باشد.
ما فیلم‌های کمی درباره نوروز داریم و ساخت این فیلم که قرار است برای کودکان از قصه‌های قدیمی فرهنگ ایرانی صحبت کند، در جای خود بسیار قابل احترام است. به نظر شما چرا در حالی که هزاران قصه با حال‌و‌هوای کریسمس ساخته شده، به نوروز کمتر توجه شده است؟
بگذارید صریح به شما پاسخ دهم؛ ما هیچ فیلمی درباره نوروز نداریم؛ یعنی ممکن است آثاری وجود داشته باشند که در آنها گریزی به آیین نوروز زده شده باشد اما هیچ فیلمی بر اساس فلسفه نوروز ساخته نشده و اگر باشد، حداقل به خاطر ندارم. نکته دوم این‌که فیلم را تنها مربوط به مخاطبان کودک ندانید، نوروز یک فیلم صددرصد خانوادگی است؛ تکرار می‌کنم هر انسانی که دغدغه زنده نگه‌داشتن آیین‌های باستانی ما را دارد، موظف است از نوروز حمایت کند.در مورد تعدد آثار با محوریت کریسمس در جهان نیز باید خاطرنشان کنم که سازندگان این فیلم‌ها به وظیفه خود عمل می‌کنند و درک بسیار درستی از تأمین خوراک فرهنگی نسل‌های آینده سرزمین‌های خودشان دارند. این‌که ما به همراه متولیان فرهنگی در مورد نوروز و البته دیگر آیین‌های باستانی تا این اندازه کم‌توجه و کم‌لطف هستیم، جای تعجب دارد.
ساخت «نوروز» چقدر زمان برد و چه چالش‌ها و سختی‌هایی برای ساخت فیلم داشتید؟
من و حمزه صالحی از پنج سال پیش، پس از طراحی قصه نوروز، به‌دنبال شخص یا سازمانی بودیم که با درک اهمیت این داستان حاضر به سرمایه‌گذاری در فیلم نوروز شود. در تمام این پنج سال قصه را رها نکردیم و جلسات متعددی را برگزار کردیم. این‌که چنین قصه‌ای با چنین اهمیتی در سطح ملی و بین‌المللی پنج سال معطل جذب سرمایه‌گذار باشد، بیش از چالش، یک درد عمیق را برای ما به وجود آورد. به‌طور طبیعی در بخش تولید نیز دچار چالش‌هایی بودیم که دلیل اصلی‌اش به سرمایه‌گذاری صددرصدی بخش خصوصی و فقدان حمایت نهادهای متولی فرهنگ در جامعه برمی‌گردد.
فکر می‌کنید فیلم‌تان چقدر در گیشه موفق باشد؟ و آیا اصلا به گیشه فکر می‌کنید؟
جدا از گیشه؛ تماشا کردن فیلم نوروز به معنای حمایت از یکی از مهم‌ترین آیین‌های باستانی این مرز و بوم و یک مسئولیت اجتماعی است. هر سرپرست خانواده وظیفه دارد در جهت حمایت از زنده نگه داشتن آیین نوروز، اعضای خانواده را همراه خود برای تماشای این فیلم خاص به سینما بیاورد . نوروز تنها یک فیلم نیست؛ آغاز مسیری است که نسل‌های آینده برای زنده نگه داشتن آئین‌های باستانی می‌توانند قدردان نسل پیشین خود باشند. اگرچه؛ جذابیت‌های فراوان قصه و روایت بصری آن و حضور هنرمندان بی‌نظیر در جلو و پشت دوربین نوید دیدن یک فیلم بسیار با کیفیت را به مخاطبان می‌دهد. یادمان باشد تماشای فیلم نوروز یک وظیفه ملی است.
شما در آثارتان توجه خاصی به کودکان دارید.علت علاقه شما به این ژانر چیست واین روزهافیلمسازی در این ژانر چه مشکلاتی دارد؟...
باز هم تکرار می‌کنم که چیزی به‌عنوان سینمای کودک نداریم بلکه سینمایی به‌عنوان سینمای کودک و خانواده وجود دارد. در این سینما مسائلی مطرح می‌شود که با رویکرد کودک یا خانواده داستان‌هایی با تمرکز بر انسجام این نهاد اجتماعی مهم تعریف می‌شود. هدف این گونه از سینما علاوه بر تولید و سرگرمی، قرار گرفتن در کنار والدین برای تربیت نسل آینده است. این تربیت زمانی اتفاق می‌افتد که در هر اثر نکاتی برای تک تک اعضای یک خانواده وجود داشته باشد. فیلم با کیفیت در این ژانر باید بتواند از لحظه ابتدایی تا پایان فیلم کل خانواده را با خود همراه کند. در مورد مشکلات فیلمسازی در ژانر کودک و خانواده می‌توان صحبت‌های بسیاری کرد؛ از ساده انگاری نسبت به این ژانر، فقدان اقبال متولیان فرهنگی، دلسوز نبودن متولیان اکران این آثار و اختصاص سئانس‌های مرده به آنها گرفته تا سخت بودن جذب بخش سرمایه‌گذاری خصوصی و جلب اعتماد آنها. من سه فیلم در این ژانر با سرمایه‌گذار بخش خصوصی ساخته‌ام و در تمام این سال‌ها توان و موقعیت این را داشتم که در ژانرهای دیگر با آسودگی بیشتر کار کنم، اما هر بار که به چشمان دخترم نگاه می‌کنم، دلم برای تک تک کودکان این سرزمین می‌تپد. تلاش کردم به رغم همه سختی‌های معیشتی، نادیده گرفته شدن‌ها و مشکلات دیگر این مسیر را ادامه دهم. وعده‌های فراوانی شنیدم. هر بار هر کدام از فیلم‌هایم را ساختم و از آن تقدیر شد؛ آغوش‌هایی برای حمایت از فیلم‌های بعدی‌ام به رویم گشوده شد، اما چه حیف که این آغوش‌ها پس از چندی شاید بر اساس روابط به سمت دیگری چرخید و موی من در این مسیر سپید شد. امروز خوشحالم که به‌عنوان یک نفر از بیش از ۸۵ میلیون هموطنم وظیفه و رسالت خود را در قبال نسل آینده در حد امکان انجام دادم. من باز هم در این مسیر می‌مانم و چشم انتظار دلسوزانی هستم که با هم ادامه این راه را بپیماییم. هر چند؛ بر اساس اتفاقات این سال‌ها امید چندانی ندارم.(دست‌ها می‌سایم که دری بگشایم/ به عبث می‌پایم که به در کس آید)
محمدرضا نادری، تهیه‌کننده نوروز در گفت‌وگو با «جام‌جم»: نباید اجازه دهیم آیین‌ها و سنت‌ها از بین برود
فیلم «نوروز» که این روزها در حال اکران است، اولین فیلم در تاریخ سینمای ایران شناخته می‌شود که با فرم و ساختار جادویی درباره نوروز، آیین و رسوم، افسانه‌ها و اساطیر نوروزی صحبت می‌کند. انتخاب این فیلم به‌عنوان یکی از آثار سینمایی اکران نوروزی سال ۱۴۰۳ نشان‌دهنده خوش‌سلیقگی و درک درست مسئولان از ظرفیت‌های فرهنگی این فیلم است. نوروز توانسته است با بیرون کشیدن یک قصه از دل اسطوره‌ها و آیین‌های ایرانی و تبدیل کردن آن با ماجرایی قابل‌لمس و جذاب برای کودکان و نوجوانان، آنان را با ظرفیت‌های آیین‌های ایرانی و پیشینه فرهنگی آشنا کند؛ اتفاقی که تاکنون شوربختانه در سینمای ما نیفتاده است.به همین بهانه با محمدرضا نادری، تهیه‌کننده فیلم نوروز گفت‌وگو کردیم تا از ضرورت‌های تهیه این فیلم صحبت کند که در ادامه از نظر می‌گذرانید:
چه فرآیندی را پشت‌سر گذاشتید تا تهیه‌کنندگی فیلم نوروز را به‌عهده گرفتید و با سهیل موفق به‌عنوان کارگردان همکاری کنید؟
سهیل موفق ازجمله دوستان خوبم است که در این صنف با او آشنا شدم و درباره چند مورد با او صحبت کردم و قسمت شد که در این کار با او همکاری کنم. من نوروز را ارثیه‌ای می‌دانم که از نسل‌های قبل به ما رسیده و ما باید هم از آن به‌خوبی مراقبت کنیم و هم به نسل‌های آینده منتقل کنیم. با توجه به اتفاقاتی که امروز می‌افتد، آیین‌ها و سنت‌های ما به‌راحتی در حال از بین رفتن است. بالاخره باید از یکجا شروع کنیم و اجازه ندهیم این میراث معنوی از بین برود و این مسئولیت را بر گردن‌مان احساس می‌کردیم. اوایل، انجام کار خیلی سخت بود، اما خوشحالیم که بالاخره تا جایی که به‌عنوان بخش خصوصی توان داشتیم، فعالیت کردیم.
درطول این سال‌ها ما فیلم‌های خارجی متعددی درباره کریسمس دیده‌ایم اما فیلمی مختص آیین نوروز وجود نداشته و چطور این ضرورت را احساس کردید؟
اولین‌باری که با استاد نصیریان درباره این فیلم صحبت کردم، ابتدا ابراز خستگی کردند اما وقتی متوجه موضوع شد، مقداری به فکر فرو رفتند و بعد گفتند پس نگاهی می‌کنم و زمانی که دوباره پیش ایشان رفتیم، گفتند که این همه سال گذشته و این یک علامت سؤال خیلی بزرگی است که چرا فیلمی درباره نوروز نداریم؟... در خارج از کشور بابانوئل یک نفر است که مژده‌آور کریسمس است اما ما در فرهنگ ایرانی عمونوروز، حاجی‌فیروز و اهریمن داریم و به هیچ‌کدام از اینها پرداخته نمی‌شود و به جرأت می‌گویم که اگر از بیشتر خانواده‌ها فلسفه وجودی حاجی‌فیروز را بپرسیم، نمی‌دانند و فقط می‌دانند عمونوروز می‌آید و ننه‌سرما به خواب می‌رود اما علت به خواب رفتن ننه‌سرما هنگام ورودعمو‌نوروز را نمی‌دانیم وحتی خودماهم هنگام کاربه تمام این اطلاعات رسیدیم. ما برای اولین‌بار جغرافیای نوروز را نشان دادیم و امیدوارم وقتی مردم فیلم را می‌بینند، بدانند کوه قاف، زندان اهریمن و جنگل همیشه بهار کجاست.اخیرابرداشت اشتباهی درباره حاجی‌فیروزبه‌وجود آمدکه می‌گفتنداین نماد بردگی است امااین ربطی ندارد و قصه نوروز و حاجی‌فیروز به چند هزار سال قبل باز‌می‌گردد.البته به‌قدری موضوعات زیاد بود که ما به تمام اینها گریز زدیم.
آیا با توجه به جغرافیای نوروز و کشورهایی که این سنت باستانی را جشن می‌گیرند، قصد پخش بین‌المللی نوروز را هم دارید؟
نمایش جغرافیای نوروز و وجود بچه‌هایی از کشورهای همجوار که این آیین باستانی را جشن می‌گیرند به این علت بود که اشاره کنیم جشن نوروز هیچ مرزی ندارد. به همین دلیل برای نجات دادن نوروز به همکاری این بچه‌ها نیاز بود. این فیلم قطعا بعد بین‌المللی دارد، چون بخشی از فرهنگ ما درون آن می‌گنجد و به همین علت در بعضی از کشورهای همسایه مانند دبی و تاجیکستان اکران همزمان داریم و با این‌که خیلی از کشورها پیشنهاد اکران داشتند به سال آینده موکول می‌شود.
دیدگاه شما قبل و بعد از این‌که تهیه‌کنندگی این کار را به‌عهده بگیرید، چقدر تغییر کرد؟
من دغدغه این موارد را از قبل داشتم که یکی از آنها نوروز بوده، اما نوروز دریایی است که وقتی وارد آن می‌شوید، متوجه اهمیت آن خواهید شد و کمتر کسی می‌داند که چله، چهارچهار و سرمای پیرزن‌کش چه معنی می‌دهد. به مرور هر قدر در این ماجرا دقیق می‌شدم، اول این‌که ناراحت بودم، چراکه این موضوعات مغفول مانده و به آن نپرداختیم و دوم این‌که خوشحال بودم که جزو اولین نفراتی هستیم که به نوروز می‌پردازیم و شاید سنگ بنایی برای ادامه این موضوع از سوی دیگران باشد. امروز خارجی‌ها دنبال قهرمان‌های خیالی نظیر مرد عنکبوتی و آواتار می‌روند، ولی ما تمام داستان‌های افسانه‌ای را در فرهنگ‌مان داریم. به قدری برای بازی‌های رایانه‌ای و پویانمایی اسطوره و قهرمان داریم که امکان گنجاندن‌شان در قالب آثار هنری وجود دارد و می‌توانیم به تمام آنها بپردازیم. در تمام این داستان‌ها ظرفیت‌های لباس، گرافیک و داستان وجود دارد.
با توجه به این‌که بخش زیادی از نوروز، با هوش مصنوعی ساخته شده، بعضی معتقدند هوش مصنوعی به خلاقیت ضربه می‌زند و بعضی هم چنین نظری ندارند. دیدگاه شما درباره استفاده از این ابزار مدرن چیست؟
استفاده از هر شکل فناوری، یک خوبی و یک بدی دارد و نمی‌توانید بگویید که چاقو بد یا به درد نخور است، چون هم می‌توانیم استفاده خوب از آن داشته باشیم و هم بد. هوش مصنوعی نیز همین گونه است و قطعا خیلی می‌تواند کمک کند. اکثر فضاهایی که در این فیلم استفاده کردیم، وجود خارجی نداشت. به عنوان مثال، اگر دنبال فرودگاهی باشید، می‌روید کار فیلمبرداری‌تان را آنجا انجام دهید اما برای نشان دادن جوانه طراوت که روی دست پسر می‌روید، هیچ ما به ازای خارجی نداریم. برای خلق چنین فضایی، اولین راه این است که یک گروه پویانمایی روی آن کار کنند که زمانبر و هزینه‌بر است. اگر درست از هوش مصنوعی استفاده کنیم در اختیار شما قرار می‌گیرد و این موجب بالاتر رفتن سرعت و کیفیت بیشتر کار می‌شود. مشخص است هوش مصنوعی کار را انجام نمی‌دهد و قطعا تفکر نویسنده و کارگردان در آن دخیل است.
چه چالش‌هایی را برای تهیه‌کنندگی نوروز از سر گذراندید؟
کل این کار چالش محسوب می‌شود و به‌شدت به در خطر بودن نوروز اعتقاد دارم و زمانی که کار را شروع کردیم، با کرونا رو‌به‌رو بودیم. دو راه داشتیم؛ یکی توقف و دیگری ادامه کار که در نهایت تصمیم گرفتیم ادامه دهیم. موضوع بعدی این‌که به‌شدت هزینه‌های کار کمرشکن بود و از کنترل ما خارج شده بود. ما برای این کار که مربوط به فرهنگ، آداب و رسوم و سنت‌های قدیمی تاریخ کشورمان است از نهادهای متولی وام خواستیم اما به ما کمک نکردند و اگر بودجه بیشتری داشتیم، می‌توانستیم کارهای بهتری انجام دهیم. مأموریت این فیلم هم ارتباط با فرهنگ کشورهای دیگر است و متأسفانه درهای نهادهای متولی بسته بود. این برایم دردآور بود که چرا به یک دغدغه ملی که حتی مقام معظم رهبری به آن اشاره کرده، نپرداختیم و باید از آن مراقبت کنیم.
کتابی درباره «نوروز» به قلم تهیه‌کننده
همزمان با فیلم «نوروز»چاپ اول کتابی به همین نام به نویسندگی محمدرضا نادری ومریم اسلامی، نگارگری و تصویرگری فرهاد رفیعی در ۱۵۶ صفحه وهزار نسخه در بهار۱۴۰۳ با همیاری انتشارات اشجع منتشر می‌شود. محمدرضا نادری درباره این کتاب به جام‌جم گفت: برای اولین‌بار افسانه عمو نوروز راکه سفرش ازروزدرختکاری شروع می‌شودودرروز سیزده بدر به جنگل همیشه بهار می‌رسد، در این کتاب شرح داده شده است. تمام این قهرمان‌ها در واقع هفت اسطوره وهفت حلقه زندگی هستند. به عبارتی، عمو نوروز نماد شعف و آغاز جدید و ننه سرما هم نماد صبر و شکیبایی است و هر‌کدام از این هفت هم‌پیمان نماد یکی ازسین‌ها سرسفره هفت سین هستند.این کتاب درباره کل دنیای نوروز است وداخل آن تمام نشانه‌هایی که ما از کوزه‌شکنی، کوه قاف و حاجی فیروز داریم، به همراه مجموعه‌ای از نگارگری منتشر‌کردیم. در واقع تمام مواردی که به صورت کاغذی بود را برای اولین بار تصویری کردیم. شیوه چاپ کتاب به این صورت است که ابتدا توضیحاتی درباره شخصیتی مثل عمو نوروز وجود دارد و در مقابل آن تصویرش نگارگری شده است.ما درمجموعه این نگارگری‌هانشان دادیم که عمو نوروز چه شکلی داشته و چهره دختر پادشاه آفتاب‌چگونه بوده است.معتقدم کنار کتاب قرآن و حافظ در هفت سین باید یک کتاب نوروز هم باشد،چون اگر چهارشنبه سوری ونوروز اصلی شناخته شود،هم بچه‌ها و هم بزرگ‌ترها سعی می‌کنند سراغ برگزاری آیین‌های اصلی بروند.
علاقه به سنت‌های ایرانی؛ دلیل پذیرش نقش «عمو نوروز»
علی نصیریان، بازیگر پیشکسوت که نقش عمو نوروز را در فیلم «نوروز» برعهده دارد، با اشاره به اهمیت پرداختن به نوروز درباره علت پذیرش این نقش گفت: علت این‌که پذیرفتم نقش عمونوروزرا دراین فیلم بازی کنم،به دلیل علاقه‌ای است که به سنت‌های ایرانی دارم.او ادامه داد: ما دو جشن و مراسم بسیار زیبا در ایران باستان مانند نوروز داریم که هر دو با طبیعت ارتباط پیدا می‌کند و هنوز برای ما باقی مانده است. نوروز یک عید عوض شدن سال است که با تغییر فصل تقارن پیدا کرده و این نشانه هوشمندی ایرانیان بوده که چنین موضع و موقعیتی را برای تغییر سال قرار داده‌اند. نوروز یکی از ریشه‌دارترین عیدها، سنت‌های ایرانی و آریایی است و ما این سنت‌ها را همیشه چه قبل از اسلام و چه بعد از اسلام گرامی و دوست داشتیم. جشن باستانی دیگر مهرگان است که باز مربوط به تغییر فصل در طبیعت می‌شود.نصیریان در ادامه با بیان این‌که آقای موفق کارگردان را نمی‌شناختم و تا به حال با او کار نکرده بودم، افزود: وقتی با سهیل موفق کار کردم، دیدم بسیار هوشمندانه قصه‌ای را به عنوان اسکلت فیلم خود انتخاب کرده که به طور مستقیم با نوروز، سرما، تغییر فصل و...مربوط می‌شود.بازیگر پیشکسوت سینمای ایران با اشاره به این‌که نمی‌توانیم خودمان را با سینمای غرب از لحاظ تکنیک‌های بصری و سرمایه‌گذاری روی این شکل کارها مقایسه کنیم، یادآوری کرد: ما در حد وسع امکانات مالی و تهیه‌کنندگی و ابزاری فعالیت می‌کنیم و این امکانات برای ما فراهم نیست و در نوروز هم از این لحاظ دریغ نشده است.وقتی کار را با وجود جلوه‌های ویژه بصری رایانه‌ای دیدم، متوجه شدم خیلی خوب کار کردند و زحمت کشیدند.نصیریان ادامه دادم: می‌دیدم که آقای نادری-تهیه‌کننده- و آقای موفق- کارگردان- با چه دقت، علاقه و دلسوزی فیلم را می‌سازند و خیلی از این همکاری خوشحال شدم.او در پایان گفت: به نظرم فیلم شیرین و بامزه‌ای شده و امیدوارم مخاطبان فیلم هم از آن خوششان بیاید.
«نوروز»، فرصتی برای آشتی کودکان با سینما
سیاوش چراغی‌پور، یکی از بازیگران فیلم «نوروز» با اشاره به اهمیت این فیلم به خبرنگار جام‌جم گفت: جای چنین فیلم‌هایی در سینمای ایران خیلی خالی است. جا دارد به تمام سنت‌ها، آیین‌ها و بخشی از فرهنگ و هنر بومی و ملی ایران پرداخته شود و ساخت قصه‌های مختلف با موقعیت‌های درخشان از آن برای آموزش به کودکان و یادآوری به بزرگان جزو ضرورت‌هاست. او با بیان این‌که این داستان‌ها جزئی از هویت ماست و پرداختن به آنها موجب زنده‌ماندن فرهنگ و سنت‌های باستانی ما می‌شود، افزود: وظیفه هنر، سینما، تئاتر و تلویزیون است که بتوانند این اتفاقات خوب تاریخی را رقم بزنند و اجازه ندهند این سنت‌ها فراموش شود.چراغی‌پور با یادآوری این‌که فیلم نوروز از اتفاقات خوب در سینماست که می‌تواند بسیار ارزشمند باشد، درباره علت انتخاب نقش خود در این فیلم توضیح داد: اولین جذابیت نوروز برایم این بود که به موضوع فرهنگ و تاریخ ما می‌پردازد. نقشم در این فیلم کوتاه بود، اما تمام تلاشم را به کار بستم و به نظرم فیلم موفقی شده است.بازیگر فیلم «جهان با من برقص» با اشاره به حوزه کودک‌ونوجوان تشریح کرد: در حوزه کودک‌ونوجوان هم ما خیلی کم‌کاریم و سال‌هاست که از آن صف‌های طویل خانواده‌ها با بچه‌ها برای دیدن فیلم‌ها خبری نیست و انگار سینما با نوجوانان و کودکان قهر است. چراغی‌پور یادآوری کرد: فیلم نوروز به نظرم چنین موقعیتی را ایجاد می‌کند که فرصتی برای آشتی کودکان‌ونوجوانان با سینماست و از همه مهم‌تر اکران این فیلم مصادف با نوروز و سال نو شده و این خیلی ارزشمند است.این بازیگر سینما در بخش دیگری از صحبت‌هایش در رابطه با این‌که امسال برایش چگونه گذشته گفت: چندسالی است که به دلایل شرایط اقتصادی و اجتماعی حال همه مردم خوب نیست و ما هم غمگینیم، اما باید دعا کنیم اتفاقات خوب برای دل و روح مردم بیفتد. چراغی‌پور درباره این‌که در نوروز معمولا چه کارهایی انجام می‌دهد و آیا امسال مسافرت می‌رود یا خیر، گفت: متأسفانه چهارشنبه‌سوری را از دست دادم، چون سر فیلمبرداری بودم، اما ما هم در نوروز مانند بقیه مردم ایران سفره هفت‌سین می‌چینیم، سال را با خواندن قرآن و حافظ شروع می‌کنیم و برای خودم و مردم ایران آرزوهای خوب دارم. بازیگر فیلم «ملاقات‌خصوصی» با بیان این‌که بعید می‌داند به سفر برود، عنوان کرد: اگر فرصت کنم حتما به قصرشیرین ــ زادگاه خودم ــ در استان کرمانشاه می‌روم.
۷ بار برای «نوروز» تست دادم
اولین تجربه کاری‌ام در سینما سخت بود و من برای بازی در نوروز هفت بار تست دادم. یکی از آرزوهایم بود که در فیلم بلندی مانند نوروز بازی کنم، اما فکر نمی‌کردم این فرآیند این قدر زود اتفاق بیفتد. من نقش نامی را در این فیلم بازی کرده‌ام. نقش من چندان مثل آقای نصیریان به این شکل نبود که به طور کلی در پیوند با نوروز باشد و به همین دلیل برای ایفای نقشم نیاز به مطالعه زیادی نداشتم، چون این اطلاعات را از قبل داشتم. من تاکنون نمی‌دانستم که چنین افسانه‌هایی درباره عید نوروز وجود دارد و هدف این فیلم هم نشان دادن افسانه و اسطوره‌های عید نوروز ما بود.همچنین اطلاعاتم قبل از ساخت فیلم سینمایی نوروز، این بود که عید نوروز یکی بزرگ‌ترین عید‌های ما ایرانیان محسوب می‌شود و در مدرسه هم یاد گرفتیم که عید نوروز را جمشید شاه آورده است و از آن زمان عید نوروز را به طور رسمی جشن می‌گیرند و بعد از بازی در فیلم نوروز هم اطلاعاتم بیشتر شد و متوجه شدم همه قهرمانان فیلم‌های مختلف به جادو احتیاج دارند و عمو نوروز هم جادوی بهار را دارد. اگر در فیلم می‌بینیم روی دست من به عنوان قهرمان کودک قصه گیاهی سبز می‌شود، به این دلیل است که این کودک قهرمان، یکی از نوه‌های نوروز است.همبازی شدنم با آقای نصیریان در این فیلم برایم ترسناک نبود و با خیال راحت پیش رفتم و خیلی ازایشان چیزآموختم. وقتی با استاد علی نصریان دست دادم ایشان به من نصیحت کردندکه بزرگ‌تر باید به کوچک‌تردست بدهد نه برعکس.آقای نصیریان پشت دوربین همان ۸۰سال را دارد و جلوی دوربین راحت۲۰سال جوان‌تر می‌شود. من برای بازی با آقای نصیریان مجبور بودم که تک سکانس کار کنیم تا ایشان خسته نشود. در سکانسی از فیلم، برف‌ها از نمک درست شده بود و وقتی عوامل پشت صحنه راه می‌رفتند، نمک داخل چشم ما می‌رفت و چوبش را ما می‌خوردیم!...وقتی به تماشای کار نشستم، برایم جالب بود، اما بازی در این فیلم چالش‌های زیادی برایم به‌دنبال داشت که بازی درهوای سرد همدان یکی از آنها بود. پدر و مادرم برای بازیگر شدنم خیلی از من حمایت کردند. اول از همه، خداوند را شاکر هستم و سپس از کارگردان تشکر می‌کنم که این نقش را به من داد. امیدوارم بازیگر خوب و موفقی در سینمای ایران شوم.خوشحالی ما بچه‌ها درنوروز بیشتر ازهمین هدیه‌گرفتن‌هاست.همه مردم در ساعات اولیه نوروز آیین و مراسمی برای سفره هفت‌سین دارند و ما هم مستثنا از این قضیه نیستیم. معمولا ۶ ــ ۵ساعت قبل از نوروز به خانه‌ای می‌رویم و سفره هفت‌سین می‌چینیم و خوراکی و کادوها را آماده می‌کنند. بیشتر خوشحالی ما بچه‌ها درنوروز به‌خاطر همین عیدی‌هاست و هم دوست دارم اقوام را ببینم و هم کادو بگیرم؛ یعنی هم خدا، هم خرما!
بندبازی در نقش‌های کمدی و جدی
مهدی هاشمی را امسال در فیلم «نوروز» به عنوان یک فیلم فانتزی تخیلی مخصوص کودکان و نوجوانان می‌بینیم؛ او در این فیلم در موقعیتی قرارمی‌گیرد که باید حاجی‌فیروز و مژده‌دهنده بهار شود و با کمک بچه‌ها بهاررا بیاورد.هاشمی ازبازیگرانی است که استادی خودرادرایفای نقش‌های کمدی وجدی نشان داده ودر نوروزنیزهمچون بندبازی کاربلد، توأمان روی این دو طیف نقش‌آفرینی راه رفته و خودش و تماشاگر را به سلامت به پایان بند رسانده است.
اکران فیلم نوروز در۷۰سینما
در آستانه نوروز، فیلم «نوروز» به کارگردانی سهیل موفق و تهیه‌کنندگی محمدرضا نادری اکران خود رابه‌تازگی درسراسر کشور آغاز کرده و حال‌وهوایی متناسب بااین فصل برای کودکان ونوجوانانی داردکه آشنایی کمی با اسطوره‌های ایران باستان و سنت‌های نوروزی دارند. این فیلم می‌تواند مقدمه‌ای برای پرداختن بیشتر به داستان‌های کهن فارسی و بازشناسی هریک از آیین‌های نوروزی باشد. نوروز هم‌اکنون دربیش از۷۰سینمای کشور در حال اکران است.
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
قطعنامه اتحادیه اروپا دست ایران را باز کرد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
سیاست فشار علیه ایران نتایج عکس دارد | اروپا در مسیر افزایش تنش
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
تنظیم سازوکار غرب برای یک درگیری جبهه‌ای
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
پیامی اثر بخش برای مردم مقاوم لبنان
گفت و گو
