شرح کیفیت برای امور «هنری» و «رسانه ای» و تعمیم وجوه آن دو به «معنا» و «ذهن» مخاطب، تحت عنوان شکلی از رسانه، متکی به بستر و استمرار است که جز در قالبهای معین حاصل نمی‌شود و یکی از این قالبهای شناخته شده و تاثیرگذار، محل و محملی است به نام جشنواره.جشنواره‌ها عموما عامل انگیزشی بسیار قوی برای تولیدکنندگان آثار رسانه ای و هنری و پژوهشی هستند که این تولید کنندگان تلاش دارند تا علاوه بر محک خود در بستر جشنواره با تنوع تولید و اندیشه و دیدگاه های متفاوت نیز در موضوعات مورد علاقه خود بیشتر آشنا شوند و بر وجوه «آموزشی» موجود در جشنواره‌ها در کنار مباحث «رقابتی» توجه دارند.
«پژواک» عنوان جشنواره ملی مستند رادیویی است که به ایستگاه سوم خودش در اردیبهشت 1403می‌رسد و تفاوتهای چشمگیری از جهات مختلف با دو دوره ماقبل خود در بخش های مختلف دارد. در همین راستا صدای جمهوری اسلامی ایران به منظور شناسایی و معرفی برترین آثار مستند رادیویی در سطح ملی و ایجاد رقابت سازنده بین مستندسازان و همچنین کشف و رشد استعدادهای حوزه برنامه سازی، فراخوان این جشنواره را چهارم دی ماه 1402 بطور رسمی توسط حمیدرضا افتخاری ـ مدیر شبکه رادیوی صبا و دبیر جشنواره ـ با تاکید بر اینکه هدف از برگزاری این جشنواره تقویت مستند رادیویی به‌عنوان اثربخش‌ترین قالب بازتاب واقعیت است؛ اعلام کرد و برنامه سازان رادیویی سازمان صدا و سیما و تولید کنندگان مردمی دعوت به حضور در این جشنواره چند وجهی شدند.مطابق دو دوره قبل و بر اساس موارد مطرح شده در کنفرانس خبری، حمید رضا افتخاری اعلام کرد؛ مستندهایی که با رویکردی خلاقانه و نوآورانه بر امیدآفرینی و نشاط اجتماعی، عدالت و عدالت خواهی، تقویت روحیه و احساس هویت و انسجام ملی، توجه به سبک زندکی ایرانی-اسلامی و همینطور فرهنگ و هنر ایرانی-اسلامی (با رویکرد هدایت فرهنگی) تأکید می‌کنند؛ در این جشنواره از اهمیت ویژه‌ای برخوردار خواهند بود که این موضوع نوید مشارکتهای گسترده بخش مردمی را نیز به برگزار کنندگان جشنواره داده و بخش تولیدات مردمی در معرض توجه ویژه داوران قرار گرفته.
ویژگیهای ساختاری و تولیدی رادیو که به خودی خود دارای سختیهای منحصر به خودش است در موضوع ساخت مستندات رادیویی چندین برابر می‌شود که همین دشواری و پیچیدگیهای ساخت مستندات رادیویی کم‌کم تهیه کنندگان و تولیدکنندگان این گونه از برنامه های رادیویی را از پرداختن به مستند سازی دور کرد و در معرض فراموشی و عدم اقبال قرار داد؛ اما رویکرد معاونت صدای صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به احیای آن، مقدمات برگزاری جشنواره ای را فراهم کرد که حالا در بین عوامل تولید کننده رادیو و مخاطبین و مردم تحت عنوان« پژواک» با ویژگیهای خاص شناخته می‌شود و هر سال اقبال از آن نسبت به دوره قبل افزونتر و با تولیدات بیشتر همراه است.به رسم اکثر جشنواره‌های رسانه‌ای و تولیدات هنری، یکی از فاکتورهای اصلی شرکت در جشنواره پژواک، اصالت محتوا و تولید است که اثر حاضر در جشنواره پیش از این نباید در سایر جشنواره‌ها شرکت می‌داشته و در واقع بستر جشنواره پژواک باید اولین حضور جشنواره‌ای اثر باشد که بدین ترتیب آثار دریافتی در دبیرخانه، جملگی آثار بدیع و بکر و دست اولی هستند که برای اولین بار در معرض قضاوت داوران و مخاطبین قرار می‌گیرند.در دو دوره قبل جشنواره پژواک، هفت موضوع در بخش اصلی تعیین شده بود که به تناسب هر موضوع، جوایزی به برندگان اهداء شد و جایزه های این بخش( بخش اصلی) شامل: جایزه پیشرفت، جایزه سلامت، جایزه سبک زندگی و تحکیم بنیان خانواده، جایزه تبیین و هدایت فرهنگی، جایزه پاسداشت زبان فارسی و جایزه سرمایه اجتماعی بودند؛ اما با توجه به عملیات طوفان الاقصی و جنگ ناجوانمردانه رژیم صهیونیستی با مردم مظلوم غزه در این دوره یک بخش و جایزه جدید نیز به این بخشها افزوده شده است که تحت عنوان «جایزه مقاومت» مطرح است و علاوه بر آن در بخش جایزه سبک زندگی هم به موضوع «فرزند آوری» توجه خاص صورت گرفته و جایزه ای ویژه به این موضوع اختصاص یافته.بر اساس اعلام دبیرخانه و دبیر جشنواره، مضاف بر بخشهای یاد شده دو بخش «ویژه» و«مستمر» نیز از بخشهای رقابتی این جشنواره خواهند بود که در بخش ویژه به موضوعاتی مثل شعار سال، مشارکت اجتماعی با رویکرد(انتخابات)، افول غرب و نقد غربزدگی، پهلوی از ظهور تا سقوط و زن ایرانی، نماد توانایی و در بخش مستمر با تقسیم بندی به دو بخش مجزای مستند و برنامه به موضوعات حجاب و عفاف، قهرمان ایرانی، محیط زیست، هنر و ادبیات و انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و برنامه‌های صبحگاهی، مجله ترکیبی، مسابقه و برنامه تولید محتوای مردمی توجه شده است.
مستند نگاری با رویکرد توجه به موضوع پژوهش بخش دیگری از جشنواره پژواک است که بر غنای محتوایی و ساختار اهدافی این جشنواره بسیار افزوده و قابل توجه‌تر و مورد استقبال‌تر از سایر بخشها، بخش مردمی است که توانسته به نحوی نهضت تولیدات رادیویی مردمی را بوجود بیاورد و از بخشهای جذاب و مورد اقبال عمومی قرار بگیرد.در بخش مردمی سه قسمت مستند گزارشی، مستند روایی و پادپخش (پادکست) وجود دارد که در مراحل داوری با ویژگیهای مثل پژوهش محور بودن آثار، ژرف اندیشی و عمیق بودن نگاه به مسئله و موضوع و همچنین وضوح و کیفیت شنیداری و همینطور پرداخت هنرمندانه و فنی مورد داوری قرار می‌گیرند و علاوه بر این موارد؛ اصلات محتوای اثر و بدیع بودن آن، هدف گذاری و انتخاب رویکرد مناسب و تناسب اثر با نیاز روز جامعه و واگویی خلاق و تازگی زاویه دید از دیگر ملاک هایی است که در داوری مورد لحاظ داوران جشنواره بوده و در چهارم اردیبهشت پس از اجرای مراسم افتتاحیه، آثار به رقابت پرداخته و نهایتا در اواخر اردیبهشت برندگان جوایز خود را در بخشهای مختلف دریافت خواهند کرد.
مسلم است که وقتی امروز به فعال‌ترین برنامه‌سازان رادیوی نگاه می‌کنیم؛ جوانان خوش‌فکر، خلاق و مستعدی را می‌بینیم که در هر حوزه‌ای از تولید محتوا ورود کرده اند و در کنار آنها، عرصه تولید مستند رادیویی از موهبت همراهی و هدایت مدیران با تجربه نیز جهت رشد کیفی این گونه برنامه های رادیویی برخوردار است که مصداق عینی آن بطور ملموس، جشنواره ملی مستند رادیویی «پژواک» است.
