با وجود اینکه پزشکان یکی از مؤدیان مالیاتی هستند اما طبق برخی آمارها میزان فرار مالیاتی آنان زیر ۵درصد است. با این حال خیلی آمار دقیقی از این فرارهای مالیاتی منتشر نمیشود. با وجود اینکه در دولت الکترونیک به سر میبریم اما همچنان برای پرداخت هزینه درمان و ویزیت، پزشکان از ارائه کارتخوان طفره رفته و بیماران را وادار میکنند تا بهصورت نقدی یا اینترنتی، هزینه ویزیت را پرداخت کنند.در حالی که سازمان بازرسی کل کشور هم اعلام کرده که نباید پرداخت ویزیت از سوی پزشکان به صورت کارت به کارت درخواست شود اما همچنان شاهد سرپیچی بسیاری از جامعه پزشکان از این موضوع هستیم. استفاده از دستگاه کارتخوان از اردیبهشت ۱۳۹۱ طبق مصوبه هیأت وزیران الزامی شد. براساس این مصوبه شفافیت در سیستم بانکی انجام میشود، ضمن اینکه در همین راستا بانکها مأموریت دارند تراکنشهای بانکی افراد و فروشندههای صاحب دستگاه کارتخوان را به سازمان امور مالیاتی اطلاع دهند. از این رو اگر پزشکی یا هر صنفی از ارائه کارتخوان به مشتریان به بهانههای مختلف شانه خالی کند، حسابهای بانکی مورد بررسی قرار میگیرد و اگر مشکوک باشد به سازمان مالیاتی برای رسیدگی معرفی میشود.
موضوع تکراری خرابی دستگاه پوز!
با وجود آنکه در قانون کشور پرداخت مالیات از سوی پزشکان یک تکلیف اعلام شده اما بسیاری از آنها با ژست خاصی از پرداخت مالیات فرار میکنند و به نحوی قانون را دور میزنند. پرداخت نقدی، کارت به کارت، انتقال به کارت یکی از نزدیکان پزشک و... ازجمله راههایی است که پزشکان برای فرار از پرداخت مالیات به آن روی آوردهاند. البته ناگفته نماند که برخی از مطبها هم دست به شگرد جدیدی زدهاند؛ با وجود اینکه چند کارتخوان در پیشخوان مطب وجود دارد اما یکی از دستگاههای پوز که به سامانه سازمان امور مالیاتی متصل است، با کمترین تراکنش مورد استفاده قرار میگیرد و از کارتخوان دیگری برای انجام سایر تراکنشها استفاده میشود.یکی از شهروندان تهرانی که از ما خواسته نامش در این گزارش محفوظ بماند، به ما میگوید: به یکی از پزشکان ارولوژیست تهران که از قضا! برادر یکی از مسئولان ارشد وزارت بهداشت است، مراجعه کردم و برای پرداخت ویزیت، منشی مطب یک جمله را برای تمام مراجعان تکرار میکرد و میگفت کارتخوان نداریم، پول نقد بیاورید.» طبق گفته او، این مطب بیماران را مجبور میکرد تا از عابر بانکی که در نزدیکی مطب بود، وجه نقد بگیرند و مجدد برای پرداخت مراجعه کنند.خانم ملکی، یکی دیگر از شهروندان تهرانی است که از او درباره مراجعهاش به یکی از مطبهای پزشک زنان و زایمان پرسیدیم، ملکی اینگونه تعریف میکند:«سالهای زیادی است که به مطب یکی از متخصصان زنان مراجعه میکنم و یک کاغذی روی دیوار نصب است که کارتخوان خراب است و ازهمه بیماران میخواهد از طریق پول نقد هزینه ویزیت را پرداخت کنند.» این شهروند توضیح میدهد منشی مطب نشانی یک دستگاه عابر بانک در آن طرف خیابان را به بیماران میدهد و از آنان میخواهد که پول نقد را از آنجا دریافت کنند. جالبتر از همه اینکه با مراجعه به مطب برخی از مدیران ارشد وزارت بهداشت با پدیدههای عجیب و جالب توجهی مواجه شدیم. به طور نمونه پزشکی که تابلوی مطبش به نام خودش است اما دامادش به جای او طبابت میکند! امری که کاملا غیرقانونی است! در طبقات بالای ساختمان نیز یکی از دختران مسئول فوقالذکر طبابت میکند.
فرار مالیاتی به ناکجاآباد!
مصوبه بند «ح» تبصره ۶ لایحه بودجه ۱۴۰۳آمده است:«تمام مراکز درمانی اعم ازدولتی، خصوصی، وابسته به نهادهای عمومی، نیروهای مسلح، خیریهها و شرکتهای دولتی مکلفند ۱۰درصد حقالزحمه یا حقالعمل گروه پزشکی که به موجب دریافت وجه، صورتحسابهای ارسالی به بیمهها یا نقدا از طرف بیمار پرداخت میشود، بهعنوان مالیات علیالحساب کسر و به نام پزشک مربوطه تا پایان ماه بعد از وصول مبلغ صورتحساب به حساب سازمان امور مالیاتی کشور واریز کنند.»البته رضا لاریپور، معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی پس از پیگیری خبرنگار جامجم درخصوص قوانین مربوط به کارتخوان مطب پزشکان، اظهار بیاطلاعی میکند اما میگوید: «به طور یقین مالیات پرداختیای که توسط پزشکان انجام میشود از سایر گروههای اجتماعی بیشتر است. هر فردی که در هربیمارستانی مشغول کار است،همین الان هم ۱۰درصد حقوقشان بابت مالیات کسرمیشود. در کدام یک از رشتههای دیگر چنین اتفاقی رخ میدهد؟ دربخش دولتی هم ۱۰درصد حقوق کارمندان کسرمیشود وچنانچه دریافتی دیگری هم داشته باشند به صورت پلکانی مالیات از آنان کسر میشود.»او معتقد است به صورت میانگین و نزدیک به ۴۰درصد، از جامعه پزشکان مالیات دریافت میشود که این موضوع را در هیچ شغل دیگری شاهد نیستیم اما طبق گفته مهدی موحدی بکنظر، سخنگوی سازمان امور مالیاتی در سامانه گزارشگری مالیاتی یا سامانه سوتزنی ۷۵درصد تخلفات مالیاتی مربوط به پزشکان است و فرار مالیاتی آنان ادامه دارد.
سوت زنی برای فرارهای مالیاتی
علاوه بر سامانه ۱۵۲۶ (مرکز ارتباط مردمی سازمان امور مالیاتی کشور) و در کنار بررسی حسابهای بانکی مشکوک از سوی سازمان مالیاتی، سامانه سوتزنی نیز برای اعلام گزارشهای فرار مالیاتی و عدم استفاده از کارتخوان و تخلفهای مالیاتی فعال است. شهروندان میتوانند گزارشهای خود را ارسال کنند و از پاداش ویژه آن که تا یک درصد مبلغ مالیات قطعی وصول شده خواهد بود، بهرهمند شوند اما با همه این تفاسیر به نظر میرسد برخوردها با پزشکان فراری از مالیات بازدارنده نیست و دستگاههای مسئول آنطور که باید به وظایف خود عمل نمیکنند. شاید تنها راه برای باز شدن این کلاف پیچیده، رفع خلأهای قانونی در دولت الکترونیک و همکاری نظام بانکی و نهادهای نظارتی باشد، چراکه دریافت مالیات از بخشی از جامعه و رها کردن برخی دیگر به حال خود، برخلاف عدالت و شفافیت مالیاتی است.