در یک قدمی سونامی پیری

این در حالی است که طی این سال‌ها شاهد کاهش نرخ باروری هستیم.  براساس آمار نرخ باروری از ۶.۵فرزند به ازای هرزن به‌طورمتوسط دردهه۶۰به حدود ۱.۸فرزند به ازای هر زن درسال ۱۳۹۰رسید، البته افزایش جزئی آن تا حدود دو فرزند به‌ازای هر زن در پنج سال منتهی به سرشماری۱۳۹۵و سپس کاهش آن به حدود ۱.۶فرزند به ازای هر زن در سال ۱۴۰۲ بوده که این موضوع درطول تاریخ کشور بی‌‌سابقه است. در این میان افزایش سن باروری بسیار  نگران‌کننده است.گزارش‌های آماری حکایت ازاین داردکه ازسال۱۳۸۰تا۱۳۹۴شاهدافزایش موالید درکشور بوده‌ایم. اما پس از سال۱۳۹۴به‌علت خالی‌شدن توان درونی جمعیت و همچنین تأخیر انداختن فرزندآوری به سنین بالاتر، تعداد تولد‌ها با شیب تقریبا تندی شروع به کاهش کرده ودرسال۱۴۰۲تعداد موالید کشور(۱.۰۵۷.۹۵۸)نسبت به سال۱۳۹۴(۱.۵۷۰.۲۱۹)کاهشی بیش از۳۲‌درصدی(کاهش بیش از۵۱۰هزارتولد) رابه همراه داشته است. اکنون حال جمعیتی کشور خوب نیست و ارائه آمار و ارقام دردی را از این مسأله دوا نمی‌کند. کشور باید از فرصت موجود استفاده کند و تا پیش از بسته‌شدن پنجره جمعیتی، شرایط را برای افزایش موالید و جوانی جمعیت فراهم کند. در این میان سن باروری و ایجاد انگیزه برای فرزندآوری یکی از موضوعات مهمی است که باید بیش از گذشته نسبت به آن توجه کرد. 
   
بهترین زمان مادر شدن
براساس آمار ثبت احوال کشور، میانگین سن پدر در اولین فرزندآوری در کل کشور در سال۱۴۰۲برابر با ۳۲.۱سال بوده است. از سوی دیگر میانگین سن مادر نیز در اولین فرزندآوری در کل کشور در این مدت برابر با ۲۷.۳سال بوده است. تأثیر سن بر توان فرزندآوری، موضوع بسیار مهمی است که زنان باید بیشتر به آن توجه کنند.صالح قاسمی، دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور در گفت‌وگو با جام‌جم درباره سن باروری زنان می‌گوید: «جمعیت زنان در سن باروری، یکی از آمارهایی است که همیشه مورد توجه بوده تا مشخص شود چه تعداد از خانم‌ها در سن باروری هستند.مجموع زنان در سن باروری آنچنان تغییری نکرده، چرا که زنان دهه۶۰ هنوز در سن باروری هستند. از آن طرف خانم‌های دهه۸۰هم وارد سن باروری شده‌اند؛ در نتیجه این موضوع که با کاهش تعداد این زنان مواجه هستیم، عبارت درستی نیست.»اما شاید سن مناسب برای بارداری اول سنین ۱۸تا۲۴سالگی باشد. موضوعی که اعظم محمداکبری، عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا در گفت‌وگویش با یکی از رسانه‌ها به آن اشاره کرده و توضیح می‌دهد: «نکته بسیار مهم درباره اثر سن بر باروری زنان این است که از۳۵سالگی روند کاهش توان باروری زنان آغاز می‌‌شود واین روند کاهشی پس از۴۰سالگی شتاب می‌گیرد.» البته او براین باوراست که پس از۴۰سالگی خطرسقط و بروز ناهنجاری‌های جنینی به‌‌شدت افزایش می‌‌یابد و به تعویق انداختن ازدواج و فرزندآوری با افزایش خطر ناباروری همراه است.

نرخ باروری و قانون جوانی جمعیت
می‌‌توان پیش‌‌بینی کرد تا زمانی‌که نرخ باروری کمتر ازحدجایگزینی باشد، درسال‌‌های آینده با کاهش بیشتر نرخ رشد جمعیت مواجه خواهیم بود. ازجمله پیامد‌های منفی چنین شرایطی این است که هروقت نرخ رشد جمعیت کاهش پیدا کند،درصدجمعیت سالخورده‌ها زیاد و ازسوی دیگر درصد افراد درمعرض کار روندی کاهشی به خود می‌‌گیرد.موضوعی که امیرحسین بانکی‌‌پور، رئیس کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت مجلس به آن اذعان داشته ومعتقد است با اجرای قانون جوانی جمعیت،نرخ باروری در ۱۵استان کشور افزایش یافته‌است.البته صالح قاسمی دراین‌باره نظرمخالفی داردوبه خبرنگارماتوضیح می‌دهد:«افزایش نرخ باروری در۱۵استان عبارت صحیحی نیست.به این سبب که تعداد تولدها طی سال‌های گذشته کاهشی بوده است،حتی سال ۱۴۰۲نسبت به۱۴۰۱نیز شاهد کاهش تعداد نرخ باروری بوده‌ایم. البته امکان نداردکه نرخ موالیدکاهش پیدا کند،ولی نرخ باروری افزایشی باشد. از طرفی دو سال برای موفقیت یاعدم موفقیت‌قانون جوانی‌جمعیت،زمان مناسبی نیست؛قانونی که خیلی ازبندهای آن هنوزبه مرحله اجرانرسیده است.»
نگرانی‌‌ها درخصوص کاهش نرخ باروری درکشورازمدت‌‌ها پیش ازسوی مسئولان مختلف مطرح وتلاش می‌شد راهکارهایی در این زمینه ارائه شود. این نگرانی درباره بحران پیری کشور درشرایطی مطرح می‌‌شود که حدود دو سال از تصویب و ابلاغ قانون حمایت از خانواده وجوانی جمعیت می‌گذرد اما همچنان سونامی پیری در کشور یکی از چالش‌های اساسی است.

براساس اطلاعات مرکز آمار ایران

جلوگیری از پیری جمعیت
نرخ باروری به بالای ۲.۱برسد
تولد بیش از ۳ فرزند در هر خانواده 

ایجاد تعادل جمعیتی
کاهش سالانه ۱۰ درصدی طلاق
افزایش سالانه ۱۰ درصدی ازدواج