استخاره یک معنی لغوی دارد و به معنای طلب خیر کردن از پروردگار است. در روایات آمده است که همیشه استخاره کنید و کارها را بدون طلب خیرکردن از خداوند انجام ندهید. یعنی باید دعا و به خدا توکل کنیم و از او بخواهیم تا در آن کار موفق باشیم و بهترینها را برایمان مقدر کند. خیرخواستن از صاحب همه خوبیها یک نوع دعاست اما استخاره مرسوم، یک نوع راهحل برای کسانی است که در برخی مواقع خیر و صلاح کار خود را نمیدانند و به گرفتن استخاره متوسل میشوند. سیدمحسن منصوری، کارشناس علوم دینی سطح ۳ حوزه علمیه قم در گفتوگو با جامجم میگوید: بعد از دعا و طلب خیر و مشورت در امور درصورتیکه برای انجام کاری به نتیجه درستی رسیدید با توکل به خدا آن را انجام دهید اما اگر احتمالا برای انجام آن کار نتیجه مطلوبی حاصل نمیشود بازهم با توکل بر خدا آن اقدام را ترک کنید. ولی مواقعی است که پس از دعا و مشورت و بهکارگرفتن عقل و منطق و سعی و تلاش در پیداکردن بهترین انتخاب، مردد و دودل هستید و نمیدانید انجام کاری به صلاح است یا به ضرر، پس میتوانید استخاره کنید که کار خوب و درستی است. استخاره یک راه برونرفت شرعی از یک دودلی و نجات از تحیر است. در کارهای خیر که در آنها حیرت وجود ندارد، استخاره لازم نیست.
چگونه استخاره کنیم؟
برای خیلی از امورات و کارهای مهم یا معمولی میتوان استخاره کرد. منصوری میگوید: در روایات آمده است در مواقعی که نیاز به استخاره دارید، پس از دعا و تعقل و مشورت با انجام آدابی خاص صفحات شریف قرآن را باز کنید و براساس آیه مورد نظر اگر بشارتدهنده است آن کاررا انجام دهید و اگر اخطاردهنده بوده و توبیخ و عذابی مطرح است از آن صرفنظر کنید. استخاره با قرآن، دعا و آدابی دارد. این کار را میتوانید با تسبیح و نماز نیز انجام دهید. در کتابهای دینی و مفاتیحالجنان و سایتهای مذهبی معتبر روشهای استخارهکردن توضیح داده شده است.
آداب استخاره
هرچند سیره مؤمنان برای استخاره، رجوع به عالمان دین و مؤمنان وارسته و صاحبان فضیلت و اشخاص با نفس است ولی اولیای دین معمولا طریقه استخاره را به مردم یاد میدادهاند که خود انجام دهند. منصوری میگوید: استخاره آداب و مستحباتی دارد و بهتر است به زبان عربی و رو به قبله و با وضو انجام شود و در صورت امکان انگشتر عقیقی به انگشت باشد و چون هرکسی این شرایط را نمیتواند رعایت کند و با خلوص نیت به استخاره بپردازد، بهتر میدانند یک فرد روحانی، عالم معنوی و آگاه به این آداب و امورات استخاره را انجام دهد.
صحت و سقم استخاره آنلاین
امروزه با توجه به نسل جدید تلفنهای همراه و رایانه و اینترنت که تقریبا همیشه در دسترس هستند و همچنین برنامهنویسی و بسیاری از نرمافزارها و سایتهای اینترنتی، افراد میتوانند تنها با چند کلیک برای نتیجه کار و امر مهمی که در ذهن دارند استخاره بگیرند. اما برای برخی این سؤال پیش میآید که آیا به نتایج استخارههای آنلاین میتوان استناد کرد؟ منصوری میگوید: استخارههای آنلاین در سایتها و فضای مجازی خیلی قابل اعتماد نیستند، مگر اینکه آن سایت مجاز باشد و آداب استخاره را رعایت کند و اگر فردی دسترسی به استخاره به روش غیرآنلاین ندارد، میتواند از برخی سایتهای قابل اعتماد استخاره که مورد تایید و متصل به دفاتر علما هستند استفاده کند.
خوب یا بد بودن استخاره
مفهوم خوبآمدن استخاره این نیست که استخارهکننده در انجام آن کار حتما به نتیجه مطلوب خود میرسد، بلکه به این معناست که آن تصمیم یا کار درمجموع به صلاح اوست. منصوری با اشاره به اینکه اگر استخاره منفی بود باید آن کار ترک شود، میگوید: البته ترک آن اقدام واجب شرعی نیست اما باید به جواب استخاره احترام گذاشت و ممکن است انجام کار مورد نظر، آثار منفی داشته باشد. اگر استخاره خوب نیامد، نباید نگران بود، چون خیر هرچهباشد به دست پروردگار است و اگر نمیخواهید به جواب استخاره پایبند باشید، هرگز دست به استخاره نزنید و تصمیم خود را نهایی کنید.