اربعین؛ واقعیتی شگرف در منظومه رسانه‌ای جهان

برای دریافت جزئیات بیشتر، دقایقی با حمیدرضا ملاموسی‌ زاده، معاونت فضای مجازی همراه شدیم تا طی گفت‌وگویی کوتاه، مهم‌ترین اقدامات محتوایی فضای مجازی را جویا شویم. 

راه‌اندازی و اجرای پویش ملی روای اربعین 
قائم‌مقام معاونت فضای مجازی در اولین بخش گفتگو، به پویش ملی «راوی اربعین» اشاره می‌کند و از آن به‌عنوان یکی از مهم‌ترین زمینه‌های مشارکت مردمی یاد می‌کند. وی در این رابط عنوان می‌دارد: «در ایام اربعین حسینی، پویش راوی اربعین به‌عنوان محور تولید محتوا در رسانه‌ملی و به‌ویژه فضای مجازی مدنظر قرار گرفته است. این پویش در سطح ملی و با همکاری و هماهنگی سازمان‌ها و نهاد‌های مختلف کشور برگزار شده است. با راه‌اندازی پویش راوی اربعین و فراهم‌سازی دسترسی کاربران در تلوبیون، تلاش شد تا میلیون‌ها نفر در تجربه پیاده‌روی اربعین سهیم شده و به این واسطه از زائران دعوت شد با استفاده از هشتگ #راوی_اربعین، لحظات خود را از مسیر پیاده‌روی به تصویر بکشند و در قالب روایت‌های تصویری کوتاه با موضوعات مرتبط با اربعین، مردم مظلوم غزه و میزبانی کریمانه مردم عراق، به این پویش بپیوندند.
نتیجه این فراخوان مردمی بسیار موفقیت‌آمیز بود و ویدئو‌های متعددی از سراسر کشور ارسال شد که در نهایت برترین روایت‌ها از شبکه‌های صداوسیما پخش خواهد شد و برندگان این پویش جوایز ارزنده‌ای دریافت خواهند کرد. این حرکت نه‌تن‌ها باعث مشارکت بیشتر مردم در این رویداد معنوی شد، بلکه توانست از نگاه‌های مختلف، ابعاد گوناگون این مراسم بزرگ را به تصویر بکشد. در این رویداد ملی، طی گام‌های مؤثر کنش‌های مردمی مدنظر قرار داشته تا زمینه فعالیت کاربران در فضای مجازی برای تولید محتوای روایتگر از مراسم پیاده‌روی اربعین و انتشار آن در فضای مجازی فراهم شود.»
 
صفحات و برنامه‌های ویژه تلوبیون
ملاموسی‌زاده در ادامه گفتگو به تدارک صفحات و شبکه‌های تلوبیون برای پخش برنامه‌های اربعین حسینی می‌پردازد: «در ایام اربعین و سوگواری سید و سالار شهیدان، «صفحه ویژه اربعین» در سامانه تلوبیون راه‌اندازی شد تا ضمن تجمیع محتوا و برنامه‌های ویژه، بازدید کاربران از این محتوا و امکان تعامل نیز تسهیل شود. همچنین از این طریق، دریافت محتوای مردمی روی تلوبیون به این واسطه فراهم شده است. تلوبیون بیش از ۱۴۰۰ قطعه از محتوای مرتبط با اربعین را در آرشیو خود ذخیره کرده است. این محتوا که مجموعا ۳۵۱ ساعت برنامه از شبکه‌های مختلف صداوسیما را شامل می‌شود، برای استفاده کاربران در دسترس قرار گرفته است. این محتواها؛ از برنامه‌های مستند گرفته تا گفتگو‌ها و پوشش‌های زنده، توانستند ابعاد مختلف و معنوی اربعین را به مخاطبان ارائه دهند. علاوه بر پخش زنده و آرشیو تمامی برنامه‌های سیمای رسانه‌ملی جهت دسترسی مخاطبان، شبکه‌های تلوبیونی حبیب، تکیه محرم، نوا و لبیک برنامه‌های متناسب با ایام عزاداری سرور و سالار شهیدان را تقدیم مخاطبان علاقه‌مند کردند. در این میان می‌توان به برخی از برنامه‌های پربازدید در تلوبیون و شبکه‌های خطی این زیرساخت نیز اشاره کرد. «بین‌الحرمین» عنوان برنامه‌ای گفت‌وگومحور بود که با اجرای مژده لواسانی هرشب ساعت ۲۴ با حضور مهمانان در خصوص ایام اربعین پخش شده است. پخش مجازی این برنامه نه‌تن‌ها امکان مشارکت گسترده‌تر مخاطبان در این رویداد معنوی را فراهم کرد، بلکه به‌عنوان یک پل ارتباطی میان زائران و علاقه‌مندان به مراسم اربعین، نقشی مؤثر در انتقال حال‌وهوای معنوی کربلا به عموم مردم ایفا کرد. همچنین در ایام اربعین حسینی، برنامه‌ای ویژه با عنوان «کربلا قبله المقاومه» به‌صورت اختصاصی از تلوبیون برای مخاطبان عرب‌زبان پخش شد. این برنامه که به زبان عربی تولید و ارائه شد، با هدف جذب و همراهی مخاطبان عرب‌زبان در منطقه و جهان، به بررسی و نمایش ابعاد مختلف حماسه کربلا و مقاومت اسلامی پرداخت. «کربلا قبله المقاومه» با تمرکز بر ارزش‌ها و پیام‌های نهضت حسینی، به‌عنوان یک نماد مقاومت در برابر ظلم و استبداد، سعی داشت تا پیام اربعین را به شیوه‌ای مؤثر و تأثیرگذار به مخاطبان عرب‌زبان منتقل کند. همچنین در ایام اربعین حسینی، برنامه ویژه‌ای با عنوان «آخرین عمود» به‌صورت اختصاصی از شبکه حبیب پخش شد. این برنامه با حضور بازیگران و مجریان محبوب، همچون سیدجواد هاشمی، توجه ویژه‌ای به موضوعات معنوی و فرهنگی مرتبط با اربعین داشت. دیگر عنوان، برنامه «مضیف» بود که در قالب گفتگو پیرامون ارزش‌های نهفته در این رویداد جهانی تقدیم کاربران فضای مجازی شده است. این برنامه در قالب پخش زنده ویژه‌برنامه «کربلای معلی» نسبت به پخش تصاویر مستقیم حرمین مطهر کربلا برای عاشقان حسینی، از ساعت ۱۰ الی ۱۹ اقدام کرده است. به پخش برنامه‌های متعدد تأمینی نیز می‌توان اشاره کرد: «روایت راوی» ویژه‌برنامه‌ای است با حال‌وهوای راهپیمایی اربعین حسینی و به‌طور ویژه به مردم فلسطین، کودکان مظلوم و شهدای غزه طی حرکت‌های نمادین در راهپیمایی توجه دارد. «مستند عزادار حقیقی» به تجمع بی‌نظیر اربعین و جوشش موج خروشان جمعیت پرداخته است. مستند کوتاه «حاشیه فرات»، در خصوص تجربه‌های حاصل‌شده در راهپیمایی اربعین است. مستند «ساقی‌نامه» نیز درباره سفر عشق و ارادت قلبی به این زیارت است که موردتوجه کاربران فضای مجازی واقع شده است. همچنین پوشش ویژه مراسم جاماندگان اربعین از دیگر محور‌هایی بوده که مخاطبان فضای مجازی دنبال کرده‌اند.»

تولیدات ویژه اربعین در فضای مجازی
در دیگر بخش این گفتگو، قائم‌مقام معاونت فضای به تولیدات ویژه در عرضه فضای مجازی اشاره کرده و مهم‌ترین محور‌ها در این زمینه را تبیین می‌کند: بر اساس رصد، پایش و نگاشت‌های اتاق وضعیت معاونت فضای مجازی، خط تولیدات اقتضایی این مجموعه در محور‌های موردنیاز شناسایی و همکاران این معاونت در قالب چند تیم تولیدی چابک برای تولید محتوا در ایام اربعین به کربلای معلی اعزام شدند تا ضمن پوشش وقایع و رویداد‌های مسیر؛ در محور‌های مهم مذکور نظیر حضور بانوان، مادران و کودکان، نوجوانان و جوانان، نماد‌های مقاومت و پیوند عمیق بین مردم عراق و ایران به تولید بپردازند. بر اساس تمهیدات پیشبینی‌شده، به‌طور متناوب کلیه محتوا‌های تهیه‌شده توسط تیم‌های تولیدی اعزامی از معاونت فضای مجازی، با قالب‌های گرافیکی یکپارچه و متمایزی، در شبکه‌های اجتماعی و همچنین شبکه‌های تلوبیونی نظیر «شبکه حبیب» پخش شده است.