جهاد روی نت‌های موسیقی

ترانه‌های سلامت؛ مضامین پویا
ا...‌وردی سبک مشخص و خاص خودش را دارد؛ تنها با گوش دادن به تعدادی از آثار وی، مخاطب متوجه تمایز آهنگ‌های این خواننده با سایر آثار راک، پاپ یا رپ‌های اعتراضی و سیاسی خواهد شد. کیفیت بالای آهنگسازی، ترانه‌های سلامت و ریزبینی در انتخاب مضامینی پویا و متناسب با نیازهای روز جامعه، آهنگ‌های مجال را به محصولات فرهنگی ارزشمندی برای شنوندگان ایرانی و غیرایرانی تبدیل کرده و با این‌که آهنگ‌هایش محوریت ایدئولوژیک و مضامین سیاسی و اجتماعی دارند، اما حقیقتا آثاری خانوادگی هستند و مخاطبان می‌توانند با خیالی آسوده همراه با نوجوانان و جوانان خود از این آهنگ‌ها استفاده کنند. حتی فراتر از این، می‌توان آثار ا...‌وردی را به عنوان نمونه‌ای از موسیقی معاصر متناسب با فرهنگ ایرانی_اسلامی به گروه‌های سنی مختلف پیشنهاد داد تا ضمن حظ موسیقایی، با بهره‌گیری از اندیشه جهادی و تبیین‌گری فرهنگی این هنرمند متعهد، سطح و عمق سواد رسانه‌ای و بینشی خود را بالا ببرند.

 

نجات از آتش فتنه با نوای موسیقی
ا...وردی سال ۹۵ به عنوان نخستین تجربه جدی و حرفه‌ای، با انتشار آهنگ «فتنه شاید» به‌روزترین مسائل سیاسی و اجتماعی کشور را مورد توجه خود قرار داده است. وی در این ترانه با ظرافتی خاص با اشاره به خطر جریان فتنه از ابتدای تاریخ اسلام تا امروز شنونده را غیرمستقیم با قربانیان جریان فتنه بخصوص در بحران‌های سیاسی_اجتماعی دهه‌های اخیر کشور آشنا می‌کند. خواننده در این ترانه‌ها به صراحت از فتنه‌گرانی می‌گوید که شاید روزگاری اهل ایمان بودند و از این طریق تلنگری به شنوندگان آهنگ می‌زند تا در جنگ روایت‌ها و جدال تمدن‌ها، گرفتار توفان فتنه نشوند. مجال که پیش از اشتغال رسمی به خوانندگی در یک کارگاه به امور کارگری مشغول بود، در آن دوران نیز فعالیت‌هایی در عرصه موسیقی انجام داد که چیزی از آن منتشر نکرده است، اما شاید این تجربه باعث شکل‌گیری یک جهان‌بینی و زاویه دید مشخص در این هنرمند شده باشد و به همین دلیل تکلیف ا...وردی با آهنگ‌هایش و آنچه از دنیای موسیقی می‌خواهد، روشن است. مجال در سال‌های بعد زندگی خود با سرعت بیشتری به سمت موفقیت پیش می‌رود و با مدیریت تولید موسسه فرهنگی رخ اکنون به صورت تمام وقت به حرفه خوانندگی مشغول است.

 

شهرت با نخستین آلبوم
انتشار اولین آلبوم مجال به نام «زمین عجیب» در اسفند ۱۴۰۲ بازخوردهای زیادی از سوی مخاطبان دریافت کرد. وی مسیر موفقیت و شهرت را آهسته و پیوسته پیموده و با تولید آهنگ‌های «منوتو» و «القدس لنا» توانست به سطح دیگری از شهرت هنری دست پیدا کند. عنوان و لوگوی آهنگ منوتو با هوشمندی خاص این خواننده، به شکلی طراحی شده که مخاطب را به یاد نشان‌واره شبکه معاند و فروپاشیده منوتو می‌اندازد. طراحی ظاهری این آهنگ با محتوای روشنگرانه ترانه‌اش که اسلام به شیوه امویان را مورد نقد قرار داده، موزیک ویدئوی جذابی هم دارد. مجال در این موزیک ویدئو با نمادها و استعاره‌های بصری، استحاله هویتی انسان مدرن به واسطه رسانه‌ها و بازی جریان‌های سلطه را نمایش می‌دهد. در واقع او از سبک زندگی بنی‌امیه‌وار و تبعات آن می‌گوید که به وضوح توسط نظام سلطه و رسانه‌های فارسی زبان آنها دنبال می‌شود.  
آرمان فلسطین آزاد در «القدس لنا»
ا...وردی در آهنگ «القدس لنا» آرمان مسلمین و آزادگان جهان برای فلسطین آزاد را روایت می‌کند و خروج صهیونیست‌ها از قدس شریف و برگزاری نماز عید در این مکان مقدس و ظهور منجی عالم بشریت می‌گوید. موزیک ویدئوی طراحی‌شده برای این آهنگ، فلسطین آزادی را نشان می‌دهد که مسلمانان از هر رنگ و نژادی بر سر سفره افطاری مشترک دوشادوش یکدیگر نشسته‌اند و در صحنه‌ای شهید احمد متوسلیان نیز به این جمع اضافه می‌شود. همه شخصیت‌های این موزیک ویدئو در انتظار ورود کسی هستند که در نهایت با ظهور وجود پرنور حضرت مهدی (ع) پایان کار صهیونیست‌ها هم در این اثر هنری دیده می‌شود. می‌توان گفت: القدس لنا به معنای واقعی کلمه یک محصول هنری با ارزش‌های فرهنگی عمیق است که در سطح کیفی بالایی، با بیانی موجز، اما کامل برای مخاطبان بین‌المللی تهیه و عرضه شده است. حتی اگر محتوای این ترانه‌ها مورد‌پسند شنونده‌ای واقع نشود، ولی نمی‌تواند این آثار را ضعیف یا بی‌کیفیت بداند. مجال با تولید این آثار واقعا سطح توقع مخاطب موسیقی مذهبی و ایرانی را بالا برده است. بنابراین رمز موفقیت و دنبال‌شدن مجال توسط جوانان و نوجوانان، توجه این خواننده به نکات جهان‌شمول و دغدغه‌های فراگیری است که در آثارش مطرح کرده و به‌نوعی فرم و محتوای خاص خودش را در عالم موسیقی پدید آورده است.

جذابیت‌های بصری در خدمت روایت
ا...وردی در اثر دیگری به نام «منجی عالم» بازهم به مسأله فلسطین اشغالی پرداخته است؛ در کل یکی از جذابیت‌های این آلبوم مجال برای مخاطبان، موزیک ویدئوی جذاب منجی عالم است. این موزیک وئدیو به‌عنوان اولین فعالیت هنری در سطح بین‌المللی در اعتراض به کودک‌کشی اسرائیل شناخته می‌شود. مجال در آهنگ منجی‌عالم پیام امیدواری برای فلسطینیان را به روشی هنرمندانه با استفاده از جلوه‌های ویژه به تصویر کشید. وی پیش‌تر هم با موزیک وید‌ئوهای القدس لنا و «منو‌تو»، توان هنری خود را در استفاده از عناصر تصویری و نمادین به نمایش گذاشته بود. ا...وردی در آهنگ منجی‌عالم به انسان‌هایی انتقاد کرده که با وجود آشکارشدن تجاوزگری و کشتار علنی غیرنظامیان توسط اسرائیل، همچنان مانند کبک سر خود را زیر برف کرده‌اند. خواننده در این ویدئوکلیپ دو‌زبانه از منجی زمان‌(عج) طلب دادرسی می‌کند و با نمایش نوری عظیم بر فراز فلسطین اشغالی و پدری که دختربچه شهید خود را در آغوش گرفته، به ظهور مهدی‌موعود (عج) برای برقراری عدل و گرفتن حق مظلومان اشاره می‌کند.

معرفی اسلام حقیقی در جهاد قلم
یکی دیگر از آثار ضداسرائیلی مجتبی ا...‌وردی، آهنگ «چهارصد» است که با اشاره به توان نظامی مقابله با صهیونیست ‌ها و با نگاهی ولایت‌مدارانه، از نابودی رژیم اشغالگر و پیروزی لشکر اسلام می‌گوید و ندای حیدرحیدر در این اثر، آن را به یک موسیقی حماسی و تاثیرگذار برای مخاطبان بدل کرده است. مجال در بخشی از این آهنگ به اهمیت استفاده جهادی از قلم و رسانه‌ها در راه معرفی اسلام واقعی تاکید می‌کند.

عرفانی‌ترین اشعار کلاسیک مدرن‌ترین زبان موسیقی
در بررسی مجموعه آثار منتشر‌شده از این خواننده، اجرا و خوانشی متفاوت از اشعار عرفانی و مذهبی با سبک‌های هیپ‌هاپ، راک و رپ به زبان فارسی هم جلب توجه می‌کند. زمانی که آلبوم «زمین عجیب» منتشر شد، مجال ثابت کرد که قرار است آینده‌ای هدفمند و متمایز در عالم موسیقی مدرن برای خودش رقم بزند و به همین دلیل بود که نخستین آلبوم موسیقی این جوان به عنوان اولین آلبوم موسیقی ملی_مذهبی ایران، بین مخاطب معروف شد. ا...وردی در آلبوم زمین عجیب، دو آهنگ «او» و «سرگشته» را با محتوای عرفانی و به سبک هیپ‌هاپ اجرا کرده است. نوآوری و خلاقیت این خواننده باعث شد که گوش نسل جدید به مناجات عارفانه «فؤاد کرمانی» و «خواجوی کرمانی» آشنا شود. به نظر می‌رسد کمتر خواننده‌ای تاکنون توانسته بود در موسیقی فارسی چنین شجاعتی به خرج دهد و عرفانی‌ترین اشعار کلاسیک را با مدرن‌ترین زبان به بیان درآورد. اهمیت کار مجال در این است که شأنیت اشعار عرفانی را فدای ایده خلاقانه و نوجویی هنری خود نکرده و چفت و بست بین سبک انتخابی موسیقی و اشعار را به‌خوبی حفظ کرده است. در اثر دیگری مجال توانسته آهنگ «عروسک» را با محتوای اجتماعی به سبک راک اجرا کند که مضمون مطرح‌شده در این آهنگ نوعی نگرش تازه را درخصوص مسائل اجتماعی امروز به مخاطب می‌دهد. محتوای اصلی این آهنگ سبک زندگی غیراسلامی را مورد نقد قرار داده که سردرگمی و افسردگی انسان امروزی را به دنبال دارد. او در قالب قصه‌ای کوتاه تلویحا به ضربات روحی جوانان به‌خصوص دختران به واسطه پدیده بی‌حجابی و بی‌حیایی اشاره می‌کند.

از موسیقی متعهد تا ساماندهی سلایق
اگر بگوییم نوجوان و جوان امروزی بیشتر اوقات‌فراغت خود را صرف شنیدن موسیقی یا تماشای موزیک‌ویدئو می‌کند اغراق نکرده‌ایم. موسیقی نقش عمده‌ای در حالات روحی و روانی نوجوان دارد. موسیقی خلق‌وخوی نوجوان را تغییر می‌دهد و بر بسیاری از مکالمات، فرهنگ رفتاری و اعتقادات او تسلط پیدا می‌کند. به‌طورکلی موسیقی ابزار قدرتمندی است که می‌توان از آن برای تأثیرگذاری بر زندگی افراد استفاده کرد. اگر بخواهیم دلایلی برای میزان بالای استفاده نوجوانان و جوانان از موسیقی بیان کنیم، باید بگوییم دلایلی مانند لذت‌جویی، تفریح و تمدد اعصاب، کناره‌گیری از تماس اجتماعی به‌خصوص در محیط‌های عمومی شلوغ و آلودگی‌های صوتی و... می‌تواند از مهم‌ترین انگیزه‌های وابستگی افراد به استفاده از موسیقی در سبک‌های گوناگون باشد. در این حالت با اطلاع از این‌که نوجوانان و جوانان بخش قابل توجهی از مصرف‌کنندگان موسیقی را تشکیل می‌دهند اگر تولیدکنندگان بخواهند در این عرصه موفق عمل کنند باید در انتخاب مضامین و سبک موسیقی، به تغییرات سلیقه و اولویت‌های این قشر توجه کافی داشته باشند. از سوی دیگر موسیقی به‌عنوان یکی از خوراک‌های فرهنگی جامعه این قابلیت را دارد که سلیقه، عقاید و دیدگاه شنونده خود را متحول کند یا مفاهیم تازه‌ای را به‌عنوان ارزش به خورد مخاطب منعطف خود بدهد. در بررسی سبک موسیقی مجتبی ا...‌وردی یکی از وجوه ارزشمند و مهم، تلاش صاحب‌ اثر برای فعالیت‌ متعهدانه و مسئولانه در عرصه موسیقی است. آثاری که این هنرمند جوان تاکنون منتشر کرده، به لحاظ مضمون، طراحی فضای ویدئوکلیپ‌ها و حتی به‌کارگیری انواع سبک‌های موسیقی هنجارهای اجتماعی و فرهنگی کشور را رعایت کرده است. با این‌که سبک موسیقی‌هایی مانند رپ یا راک از سبک‌های متعارف در موسیقی کشور ما نیستند و بیشتر آنها خارج از عرف و طبیعتا بدون مجوز و زیرزمینی محسوب می‌شوند، اما  مُجال این توانمندی را داشته که در ظرفی به‌ظاهر غیرمجاز مانند رپ و راک، مظروفی آموزنده و تبیین‌گر و روشنگرانه را جای دهد و به‌عنوان یک هنرمند به مسئولیت اجتماعی خود برای افزایش سطح سواد سیاسی و عقیدتی مخاطبانش کمک کند؛ مثل آهنگ «سامری» که جنگ تمدنی یهودیت با سایر ادیان توحیدی را در قالب موسیقی روایت می‌کند. وی به‌واسطه این سبک‌های محبوب و پرطرفدار موسیقی در بین نوجوانان و جوانان، تیرش را به هدف زده و توانسته جامعه‌ای را مخاطب آثارش کند که اتفاقا بیشترین آسیب را در هژمونی فرهنگ غرب می‌بینند و از قضا دشمنان ایران و اسلام هم اکثر نقشه‌های خود را برای استحاله هویتی همین گروه سنی طراحی می‌کنند.

هم‌صدا با مردم
مجال در آهنگ‌هایی که تولید کرده، علاوه بر توجه به مناسبت‌ها و وقایع روز، مهر به وطن و موضوعات ملی را نیز در نظر گرفته است. در بین آثار مذهبی این خواننده مانند «انسان معاصر» که در مورد کربلا و نقش باورهای مذهبی در التیام دردهای زندگی امروزی سروده شده، آهنگ‌هایی با مضامین ملی و میهنی نیز وجود دارد؛ به‌عنوان نمونه ترانه «قله» با تأسی به سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی در‌خصوص نزدیک‌شدن به قله‌های موفقیت ایران سروده شده است. همچنین ترانه «ما مردم» با اشاره به تاریخ کهن ایران و عشق به میهن ساخته شده است. «خاک مال مائه» از دیگر آهنگ‌های ا...‌‌وردی است که بر اتحاد مستحکم مردم ایران با وجود تفاوت‌های فکری و عقیدتی تاکید دارد.

مواظب ستاره‎های مردمی باشیم
با نگاهی اجمالی به کارنامه کاری مجتبی ا...‌وردی می‌بینیم که عرصه موسیقی کشور با جوانی بااستعداد و خلاق طرف است که صریح، اما معقول عقایدش را مطرح می‌کند. اما باید نگران این هنرمندان هم بود؛ زیرا تجربه نشان داده دست‌های جریان نفوذ در پی خاموش‌کردن صدای هنرمندان متعهد و انقلابی است؛ زیرا پیش‌تر هم خوانندگان دغدغه‌مندی در عرصه موسیقی کشور ظهور یافتند و با انگیزه و شجاعت تولیداتی در زمینه موسیقی ملی ــ مذهبی ایران داشتند؛ ازجمله حامد زمانی که با خواندن ترانه «مرگ بر آمریکا» توانست مشهورترین اثر ضدآمریکایی دهه‌های اخیر را تولید کند. اثری که بازتاب آن از داخل کشور فراتر رفته و واکنش‌هایی را از سوی رسانه‌های غربی در پی داشت. آسوشیتدپرس و صدای آمریکا ازجمله این رسانه‌ها بودند که اخباری را درباره این ترانه روی خروجی خود قرار داده‌اند و نسبت به خلق چنین آثاری ابراز نارضایتی کردند. اگرچه از آن پس نام حامد زمانی بر سر زبان‌ها افتاد و او را به یک هنرمند متعهد انقلابی تبدیل کرد، اما سرنوشت این جوان انقلابی چه شد؟ در ملتهب‌ترین روزهای غزه پس از ۷ اکتبر، در طوفان‌الاقصی، وعده صادق، شهادت رئیس‌جمهور، اسماعیل هنیه، سیدحسن نصرا... و... در وقتی که تمام انسان‌های آزاده دنیا، فعالیت‌های خود را معطوف به حمایت از فلسطین کرده‌اند، هنرمند مستعدی مانند زمانی چرا هیچ تولیدی نداشته است؟ بنابراین بی‌حساب نیست اگر امروز نگران استعدادهای دیگری هستیم که پس از این در عرصه‌های گوناگون فرهنگی و هنری ظهور پیدا می‌کنند و دست به تولیداتی انقلابی و متعهدانه می‌زنند. باید پرسید چرا این هنرمندان وظیفه‌شناس و آگاه، بعد از مدتی به دلایلی ازجمله‌ عدم حمایت جدی در مقابل جریان‌های فشار خارجی، فراموش می‌شوند؟ درحالی‌که طبیعتا در دورانی که جهاد تبیین تکلیف همه ماست، باید با افزایش انگیزه هنرمندان، آنها را به ادامه فعالیت‌های فرهنگی ــ جهادی بیش از گذشته تشویق کرد.