هوشیار در خواب و بیدار

در این ایام معمولا تلویزیون هم سریال‌های پلیسی را که همیشه برای مخاطبان هیجان‌انگیز و جذاب است، راهی آنتن می‌کند. در این نوشتار از برخی قصه‌های تلویزیونی گفتیم که روایتگر ماجراهای پلیسی هستند.

 ترس جنایت
سال ۱۳۷۱ سریالی با عنوان «مزد ترس» از شبکه دو پخش شد که مخاطبان بسیاری را با خود همراه کرد. این سریال ماجرای پیگیری سروان ناصر محمدی با بازی عبدالرضا اکبری درباره یک قتل را به تصویر می‌کشید و مخاطبان را با ماجراهای جدیدی روبه‌رو می‌کرد. فصل دوم مزد ترس به کارگردانی حمید تمجیدی هم با عنوان بازی با مرگ سال‌۱۳۷۴ روی آنتن رفت. برای بینندگان دیروز تلویزیون مزدترس و بازی با مرگ هنوز دیدنی و جزو آثار جذاب پلیسی است.

 

شلیک آخر
نمی‌‌شود از سریال‌های پلیسی تلویزیون گفت و نامی از «شلیک نهایی» به کارگردانی محسن شاه‌محمدی نبرد. شلیک نهایی داستان سرگرد کلانی با بازی داریوش فرهنگ که مامور پیگیری و دستگیری یک باند حرفه‌ای قاچاق است. او متوجه می‌شود یکی از دوستانش به نام جمشید با نقش‌آفرینی رضا کیانیان از قضا در این باند حضور دارد. کلانی سعی می‌کند از جمشید کمک بگیرد اما او قبول نمی‌کند و کلانی به ناچار از طریق عواملی، وارد باند می‌شود و با جعل اسناد، اطلاعاتی به‌دست می‌آورد تا این که...  این سریال پلیسی سال ۱۳۷۴ از شبکه یک پخش شد.

 

کلانتر شهر
محسن شاه‌محمدی که به ساخت آثار پلیسی مشهور است در کارنامه خود سریال دیگری با عنوان «کلانتر» دارد که در سه فصل قصه سرگرد علی امیری را به تصویر می‌کشد؛ پلیسی باتجربه که ایرج نوذری نقش آن را ایفا می‌کرد. این سریال در هر قسمت یک قصه جنایی را به تصویر می‌کشید.

 

به دنبال سرنخ
سال ۱۳۷۵ یکی از به‌یاد ماندنی‌ترین سریال‌های کارآگاهی ایران روی آنتن رفت. سریال «سرنخ» به کارگردانی زنده‌یاد کیومرث پوراحمد که از شبکه یک پخش شد و ماجرای یک بازپرس اصفهانی به نام امیرحسین اوصیا با بازی جهانبخش سلطانی و دستیارش،‌ مصطفی با بازی بهزاد خداویسی را به تصویر می‌کشید که در هر قسمت پیگیر یک ماجرای جنایی می‌شوند. سرنخ به دلیل لحن ساده و قصه‌ پرپیچ‌وخم پلیسی که به تصویر می‌کشید در آن سال‌ها برای مخاطبان جذابیت زیادی ایجاد کرده بود و همچنان در اذهان باقی مانده است.

 

ماتادور در تهران
قصه پلیس‌های جوان همیشه جذابیت دارد به ویژه وقتی با اکشن و فضای امنیتی نیز همراه شود. سریال «ماتادور» یکی از آثار پلیسی است که در ژانر امنیتی و به کارگردانی فرهاد نجفی روی آنتن رفت. قصه سریال از جایی آغاز می‌شود که یک مقام اروپایی برای شرکت در کنفرانسی درباره انرژی اتمی به ایران می‌آید و همزمان، گروهی تروریستی در‌صدد ایجاد ناامنی و فضای رعب و وحشت است. بیشتر نیروهای پلیس که در این سریال نشان داده می‌شود، جوان هستند. ویژگی شخصیت پلیس در این سریال، جوان بودن و فداکاری آنهاست که در شخصیت سرگرد مسیح احدی با بازی سام درخشانی و سرگرد رضا با بازی پوریا پورسرخ نمایان می‌شود.

 

به وقت جوانی
«پلیس جوان» را خاطرتان هست؟ سریالی که سیروس مقدم سال ۱۳۸۰ کارگرانی کرد و روی آنتن شبکه سه سیما فرستاد. شهاب حسینی در این سریال نقش پلیس جوانی به نام یونس را داشت. پدر وی، قاضی دادگستری بود که به طرز مشکوکی به قتل می‌‎رسد و همین مسأله، انگیزه‌ای می‌شود تا او در قامت پلیسی تحصیلکرده راز این جنایت را کشف کند.

 

مقابله با هوش سیاه
سریال «هوش سیاه» به کارگردانی مسعود آب‌پرور از دیگر آثار پلیسی مشهور تلویزیون است. آب‌پرور در کارنامه خود سریال «زخم» را هم دارد که آن هم مرتبط با فضای پلیسی بود. هوش سیاه که مورد توجه مخاطبان نیز واقع شد عملیات دایره پیشگیری و مبارزه با جرائم رایانه‌ای پلیس را به نمایش می‌گذاشت. محور قصه هم مقابله سرگرد احمدی، معاون این دایره و دستیارانش با یک مجرم نابغه رایانه به اسم جمشید کاظمی بود. فصل دوم این سریال بیشتر بر محور نمایش مسائل امنیتی استوار بود و تلاش پلیس مبارزه با جرائم رایانه‌ای با متخلفان این حوزه و جمشید کاظمی را نشان می‌داد.

 

بگو آمین
سریال پلیسی، جنایی آمین به کارگردانی بهرنگ توفیقی سال ۱۳۹۴ برای نخستین بار در هفته ناجا روی آنتن رفت. ماجرای سریال از این قرار بود: سرهنگ سلیم با بازی داریوش فرهنگ فرمانده تیم ویژه آمین مسئول رسیدگی به پروژه مجرم و خلافکاری فراری به نام همایون تمدن با نقش‌آفرینی کاظم بلوچی می‌شود که سال گذشته در یک عملیات گروگان‌گیری برادر سرهنگ را به شهادت رسانده است. پلیس با کشف یک کانتینر حامل مواد مخدر به ردی از همایون می‌رسد. همزمان فرزند همایون، یاشا تمدن با بازی شاهرخ استخری برای مراسم سالگرد مرگ همسرش، مریم نوین وارد ایران شده و حال مأموران علاوه بر بررسی سر نخ کانتینر، وی را نیز جهت رسیدن به همایون تحت نظر می‌گیرند اما… . سریال آمین با حضور چهره‌ها، مخاطبان را با خود همراه کرد و توانست قصه‌ای پر‌کشش را در فضایی اکشن روایت کند.

 

سلام به امنیت
یکی از سریال‌های پلیسی در فضایی شیرین و خانوادگی «سلام» بود که از شبکه تهران پخش شد. در این سریال بازیگرانی چون محمود پاک‌نیت، مونا فرجاد، شیرین بینا و اصغر نقی‌زاده به ایفای نقش پرداختند. محمدرضا فرزین درباره طرح اولیه و کارگردانی این مجموعه تلویزیونی بیان کرده بود: قصه‌های سریال بر مبنای احادیث، منش و رفتار حضرت رسول (ص) است. در مشهد ۶۰۰ پرونده را در کلانتری مطالعه و ایده‌هایی را خارج کردم. همراه مصطفی رستگاری طرح مجموعه را گسترش دادیم و وی ۳۰ قسمت را نوشت که مورد موافقت شبکه قرار نگرفت و سپس فرهاد توحیدی برای نگارش به گروه ملحق شد. با توجه به اپیزودیک بودن مجموعه سلام‌، به‌جز بازیگران ثابت حدود ۳۰۰ بازیگر داشتیم و به اتفاقات خانواده‌ سرهنگ و بقیه شخصیت‌های ثابت مجموعه پرداختیم.
کارگردان مجموعه سلام درباره فضای متفاوت کلانتری در این قصه بیان کرد: قصد داشتیم یک کلانتری ایده‌آل را به تصویر بکشیم. من پلیسی را که می‌پسندیدم، نشان دادم. برای نقش سرهنگ که محمود پاک‌نیت بازی می‌کند غیر از او سه نامزد دیگر (مهدی هاشمی، فرامرز قریبیان و امین تارخ) هم داشتیم، اما در نهایت آقای پاک‌نیت را انتخاب کردیم. با این‌که او معمولا در نقش‌های منفی خیلی خوب بازی می‌کرد، در این مجموعه نقش سرهنگ را خیلی خوب بازی کرد. سایر بازیگران چون شیرین بینا، نقی‌زاده و ... به خوبی از عهده نقش‌هایشان برآمد‌ند.

 

نوار زرد در محدوده خطر
سریال «نوار زرد» را پوریا آذربایجانی سال ۹۶ کارگردانی کرد. این سریال درباره یک سرگرد آگاهی با نام کیهان کاوه بود که نقش آن را امیر آقایی بازی می‌کرد. این شخصیت با دیگر پلیس‌هایی که در آثار نمایشی دیده بودیم نقاط تمایزی داشت که به دل مخاطبان می‌نشست. نوار زرد ۲ را سروش محمدزاده کارگردانی کرد و محمدرضا شفیعی در مقام تهیه‌کننده حضور داشت. این بار نقش کاوه را بانیپال شومون ایفا کرد.  
در فصل یک، سریال داستان یک سرگرد آگاهی به نام کاوه کیهان را روایت می‌کند که گره پرونده‌های جنایی را باز می‌کند. او در این میان به پرونده‌ای برمی‌خورد که کشف واقعیت پای زندگی شخصی‌اش را به میان می‌کشد. این واقعیت به سال‌ها پیش بر‌می‌گردد، زمانی که در بم خدمت می‌کرد و زلزله بم… در فصل دوم، قصه وارد فضایی دیگر می‌شد و شاهد پرونده‌های جنایی و خشن تازه‌ای بودیم و سرگرد کاوه کیهان با حل معماهای کوچک به حقیقتی بزرگ می‌رسد.

 

مانع سقوط آزاد
گروهی خرابکار سعی دارند امنیت مردم را به خطر بیندازند و از راه‌هایی چون رخنه به سیستم‌های کامپیوتری و... بهره می‌برند.
پلیس به فرماندهی سرگرد صابری با بازی حامد بهداد از این عملیات‌ باخبر می‌شود. او با نیروهای جوانی که در گروهش دارد تلاش می‌کند اقدامات خرابکارانه این تیم شرور را با مدیریت زنی به اسم مانا خنثی کند.
در نهایت این اقدام ناکام می‌ماند و یکی از نیروهای پلیس نیز به شهادت می‌رسد. آنچه خواندید خلاصه مینی سریال «سقوط آزاد» به کارگردانی علیرضا امینی و تهیه‌کنندگی زنده‌یاد حبیب‌ا... کاسه‌ساز بود که مهر سال ۹۰ در هفته نیروی انتظامی از شبکه یک پخش شد.  این سریال گرچه در روایت ضعف‌هایی داشت اما با حضور چهره‌هایی چون پوریا پورسرخ، الهام حمیدی و ... با صحنه‌های اکشن، مخاطبان را با خود همراه کرد.

 

یک سریال پلیسی متفاوت
سریال «خواب و بیدار» به کارگردانی مهدی فخیم‌زاده سال‌۸۰ ساخته شد و سال‌۸۱ روی آنتن رفت. این سریال از آثار متفاوت پلیسی بود، چون برای نخستین بار روایتی متفاوت از یک زن تبهکار را به تصویر می‌کشید. در خواب و بیدار حضور پلیس زن برای اولین بار پر‌رنگ نشان داده ‌شد. شخصیت‌های به‌یاد ماندنی این سریال همچون اصغر کپک، ناتاشا، کبری و... هنوز در خاطر مخاطبان باقی مانده است.

 

امنیت در بارانداز
یکی از سریال‌های جدید تلویزیون با سوژه پلیسی «بارانداز» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی علی یاور است. بازیگرانی همچون سام قریبیان، پندار اکبری،
شبنم قلی‌خانی، مونا کرمی، محمد نادری، محمدرضا رهبری، وحید شیخ‌زاده، اتابک نادری و... در این اثر حضور تقریبا متفاوتی دارند. بارانداز به سفارش موسسه فرهنگی هنری ناجی هنر تولید شده است. این سریال درباره پلیس امنیت اقتصادی است و به مسأله قاچاق کالا و پولشویی می‌پردازد و با به تصویر کشیدن این مسائل از جنبه‌های مختلف، سعی می‌کند مخاطب را با چالش‌های اجتماعی و اقتصادی این نوع قاچاق در جامعه آشنا کند.

پلیسی شبیه آدم‌های واقعی
نیره رضایی‌ مطلق  - روزنامه نگار: «گشت ویژه» مجموعه‌ای پلیسی است که به‌تازگی بار دیگر راهی آنتن شبکه نسیم شد. یک تجربه متفاوت در سریال‌های پلیسی تلویزیون که به‌دلیل رعایت مؤلفه‌های قهرمان‌سازی، استفاده دراماتیک از حضور و عملکرد پلیس در پرونده‌های واقعی و توجه به دو جنبه معمایی و اکشن جایگاه ویژه‌ای برای خود در میان مجموعه‌های پلیسی تلویزیون فراهم کرده‌است.  این مجموعه تلویزیونی روایت ماجراهای گروه پلیسی است که با مسائل و جرائم انتظامی مختلفی روبه‌رو می‌شود. سه جوان زبده و ورزیده‌ای‌ که در هر قسمت در چالش با پرونده‌ها و ماموریت‌های مختلف پلیسی قرار می‌گیرند و به رویارویی و حل‌وفصل این مشکلات می‌پردازند. نقش این سه پلیس نیروی انتظامی را حمید گودرزی، شاهد احمدلو و پدرام شریفی بازی می‌کنند که در کنار محمود پاک‌نیت، بازیگران اصلی مجموعه را تشکیل می‌دهند و دیگر بازیگران مجموعه با توجه به داستان هر قسمت انتخاب می‌شوند. مهدی رحمانی که با فیلم‌هایی چون دیگری، پنهان و برف شناخته شده در نخستین تجربه سریال‌سازی‌اش آن‌هم گونه پلیسی موفق عمل کرده‌ است. او با رعایت استانداردهای یک اثر هنری، مضامینی که برای تمام اعضای یک خانواده می‌تواند جذاب باشد را در این سریال مطرح کرده و توانسته در چارچوب قواعد گونه پلیسی اثری سرگرم‌کننده، جذاب و پرهیجان بسازد.
سعید سعدی، تهیه‌کننده پرسابقه سینما که تهیه‌کنندگی این مجموعه تلویزیونی را به‌عهده گرفته، طرح اولیه گشت ویژه را که توسط موسسه ناجی‌هنر ارائه شده ‌بود به صورت اپیزودیک طراحی کرده تا در هر اپیزود، داستانی که براساس یک پرونده واقعی نوشته شده، با استفاده از فرم‌های موجود برای قهرمان‌سازی مخاطب را به خود جلب کند. طلا معتضدی و صادق خوشحال به‌عنوان نویسندگان فیلمنامه گشت ویژه با بهره‌گرفتن از ‌یک‌سری نشانه‌های ثابت در آثار پلیسی و تبعیت از این قواعد مانند تعقیب‌وگریز موش و گربه‌ای دزد و پلیس و وجود دو قطب ضدقهرمان و قهرمان، مخاطب را با خود همراه کرده‌‌اند. اما آنچه که سبب شده این وضعیت و مؤلفه‌های کلیشه‌ای آثار پلیسی در این سریال آزاردهنده نباشد، بهره‌گیری فیلمنامه‌نویس و کارگردان از شخصیت‌هایی است که به مخاطب نزدیک شده و به‌اندازه در تیپ خود قرار گرفته‌اند تا کاملا ملموس و واقعی به نظر بیایند. حمید، شاهد و پدرام سه پلیس نیروی انتظامی در کنار فرمانده پلیس (محمود پاک‌نیت) خصوصیات مختلفی دارند و فقط در پلیس بودن با یکدیگر اشتراک دارند. حمید مغز متفکر و سرتیم گروه تجربه بیشتری از بقیه دارد و آنی و احساساتی دست به تصمیم‌گیری نمی‌زند. از این رو توجه مخاطب را به خود جلب می‌کند. شاهد رفتار برون‌گرایانه‌تری داشته و به‌نوعی هم نمک این گروه به حساب می‌آید. به‌خصوص که دوقلوهای نوزادش هم مخاطب را نسبت به سلامتش حساس می‌کند. پدرام هم که جوان‌ترین فرد این گروه عملیاتی است و با مادرش زندگی می‌کند، کنش‌مندی بیشتری نسبت به شاهد و حمید داشته و مکمل آنها به حساب می‌آید. در کنار این دو نباید از امیر، متخصص رایانه با بازی امیر کاظمی که از پس یک تیپ کاملا کلیشه‌ای برآمده و فرمانده این گروه که در مقام یک مافوق شخصیت قابل قبولی دارد، به‌سادگی عبور کرد، چراکه آنها، این تیم سه‌نفره را کامل کرده‌اند. سریال گشت ویژه به‌عنوان نخستین سریال پلیسی یک کارگردان جوان در کنار دیگر آثار پلیسی تلویزیون حرف‌هایی برای گفتن داشت و توانست آنها را بدون لکنت در میان بگذارد.