گفت‌و‌گوی «جام‌پلاس» با رئیس مرکز عملیات پلیس اطلاعات تهران بزرگ
پاسخ تمرد، شلیک پلیس است
برای اراذل و اوباش تهران چهره شناخته‌شده‌ای است و نامش لرزه بر اندام آنها می‌اندازد. در مسیر برخورد با اوباش و مجرمان جرائم خشن، جدی و قاطع است و برخوردهایش با اراذل و اوباش باعث شده قمه و شمشیر را غلاف کنند و جرایم خشن آنها در پایتخت کاهش یابد.درباره سرهنگ سعید راستی، رئیس مرکزعملیات پلیس اطلاعات تهران بزرگ یا همان مسئول برخورد با مجرمان خشن پایتخت صحبت می‌کنیم.
فرماندهی که در‌هر شهری خدمت کرده، کابوس اراذل واوباش بوده و درعملیات‌های مهم خودش برای دستگیری اشرار اقدام می‌کند. سرهنگ راستی به‌مناسبت هفته فراجا مهمان «جام‌پلاس» وروزنامه جام‌جم بودو با او درباره جرایم اراذل، برخورد با آنها، کوچ‌شان به فضای مجازی و موضوعات دیگر در حوزه جرایم خشن صحبت کردیم که در ادامه می‌خوانید.
اراذل و اوباش را چگونه سطح‌بندی می‌کنید؟
از نظر پلیس، اراذل و اوباش لمپن‌های خیابانی هستند که با عربده‌کشی، قمه‌کشی، ایجاد خشونت و رعب و وحشت در جامعه برای مردم ایجاد مزاحمت می‌کنند. این افراد به سه سطح تقسیم می‌شوند. افرادی که سوابق متعدد داشته و بیش از هشت سال سابقه دارند به عنوان اراذل و اوباش سطح یک دسته‌بندی می‌شوند. کسانی که نوچه اراذل سطح یک هستند از نظر پلیس، اراذل سطح ۲ تلقی و از سوی پلیس تهران کنترل می‌شوند.سطح ۳ اراذل و اوباش، شامل افرادی است که یک یا دو مورد سابقه شرارت دارند و به نوعی نوچه اراذل سطح ۲ هستند. سطح خشونت این گروه از اراذل، از سطح یک بیشتر است اما یک‌بار دست به این جرائم می‌زنند که به آنها اراذل نوپا گفته می‌شود. این افراد علاوه بر دستگیری و مجازات، زیر ذره‌بین پلیس قرار می‌گیرند. اراذل نوپا بین ۱۹ تا ۲۱ سال سن دارند.
مشخص است چه تعداد اراذل و اوباش سطح یک داریم؟
در مورد تعداد، آماری همراه ندارم اما حدود۱۰درصد شرارت‌ها ازسوی اراذل و اوباش سطح یک رخ می‌دهد.۲۵درصد شرارت‌ها از سوی اراذل سطح ۲ رخ داده و حدود ۶۵درصد هم سهم اراذل نوپا و سطح ۳ است.
همه اراذل را تحت رصد دارید؟
بله، از سطح یک تا نوظهورها همه تحت کنترل و رصد پلیس هستند. حساسیت پلیس روی اراذل نوپا بیشتر است، چرا که نیاز است به آغوش جامعه برگردند. پلیس علاوه بر کنترل اقدامات این افراد، عملیات شناسایی را انجام می‌دهد و افرادی که مستعد تبدیل شدن به اراذل و اوباش هستند را در ۳۶۰ محله شهر به صورت میدانی شناسایی کرده‌ایم. اگر مشخص شود مردم محله از دست اقدامات این فرد عاصی شده‌اند او را احضار وصحبت می‌کنیم که در لبه تیغ هستی واگر دست از کارهایت برنداری به‌عنوان اراذل و اوباش محسوب و دستگیر خواهی شد.
اراذل و اوباش هم مانند سارقان با پابند کنترل می‌شوند؟
دنیای امروز دنیای الکترونیک است و بسیاری از کشورها برای کنترل مجرمان از پابند و دستبند الکترونیکی استفاده می‌کنند. در حوزه اراذل و اوباش و افراد خشن مقدماتش پیگیری شده اما هنوز از پابند برای این گروه از متهمان استفاده نمی‌شود. برای کنترل این مجرمان و اجرای سیاست حبس‌زدایی می‌توان از پابند الکترونیکی استفاده کرد.
سن شرارت در تهران چقدر است؟
در کلانشهری مثل تهران که ۱۴ میلیون جمعیت شناور در روز دارد،وقوع شرارت امری اجتناب‌ناپذیراست، اماسن خاصی برای آن نمی‌توان ارائه داد، ولی پلیس نگران شرورهای نوپدیدی است که۲۰تا۲۴سال سن دارندوگاه شرارت‌هایشان باعث وقوع قتل می‌شود.
کم سن‌ترین و مسن‌ترین شروری که دستگیر کردید؟
مسن‌ترین اراذلی که اخیرا در تهران دستگیر کردیم ۵۰ سال و جوان‌ترین ۱۸ سال داشت.
آیا نقشه جغرافیایی خاصی در حوزه اراذل و اوباش داریم و در کدام مناطق شرارت بیشتر رخ می‌دهد؟
جرم پدیده‌ای است که برگرفته از مولفه‌های اقتصادی و اجتماعی است. در مناطقی که تراکم جمعیتی بیشتری داریم فقر بیشتر است و چالش‌های فرهنگی داریم، بالطبع در این مناطق شرارت‌های بیشتری رخ می‌دهد.به همین خاطرشرارت درجنوب شهر بیشتر از شمال شهر است. اگردرشمال شهر جرم کمتری داریم یکی ازدلایلش نبود فقر اقتصادی وفرهنگی است.دربرخی مناطق تهران محلاتی داریم که در دوکیلومترمربع چندهزار خانواده زندگی می‌کنند که تنش‌های اجتماعی بیشتر است. برای پلیس فرقی میان شمال و جنوب شهر نیست، هرکس مرتکب جرم شود با او برخورد می‌کنیم.
گفته می‌شود بسیاری از اراذل در شمال شهر پنت‌هاوس‌نشین شده اند، آیا این موضوع صحت دارد؟
ما اراذل و اوباشی را داریم که مواد‌فروش یا کلاهبردار هستند. این‌ها برای فریب شهروندان ممکن است به شمال شهر بروند و یک واحد مسکونی بگیرند و آنجا ساکن شوند. تغییر مخفیگاه ازسوی اراذل و اوباش در تمام نقاط تهران هست، ولی قبول ندارم که اراذل و اوباش از جنوب به‌سمت شمال شهر کوچ کرده‌اند.
چرا برخی اراذل دهه ۸۰ هنوز دست به شرارت می‌زنند؟
افرادی را از دهه ۸۰ داریم که همچنان مرتکب شرارت می‌شوند و بین ۱۵ تا ۲۰ سابقه کیفری دارند. انتظار مردم این است پلیس و دستگاه قضا با این مجرمان برخورد قاطع انجام دهد. ما هم آنها را زیر نظر داریم و در‌صورتی که مرتکب شرارت شوند، برخورد سختی در انتظارشان است.
وضعیت وقوع جرم ازسوی اشرار چگونه است؟
اگر ۳۰ سال قبل شرارتی رخ می‌داد یک محل و یک پلیس متوجه ماجرا می‌شدند، ولی فضای مجازی کاری کرده که کوچک‌ترین موضوعات را خود مردم منعکس می‌کنند و باعث چرخیدن فیلم شرارت در فضای مجازی می‌شود. در شش‌ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته در حوزه جرائم خشن ۲۱درصد و در حوزه تخریب اموال عمومی و مردم هم ۱۱درصد کاهش داشتیم. این افراد به خودروی شهروندان یا اماکن عمومی حمله و آنها را تخریب می‌کنند. این موضوع ازسوی پلیس تخریبات مهمه تلقی شده و خط قرمز ما است.
یکی از جنجالی‌ترین فیلم‌های منتشر‌شده، تیراندازی به هانی کرده در بهشت زهرا بود. این پرونده به کجا رسید؟
متهمان در این پرونده همگی دستگیر و به زندان منتقل شدند و سه ماه بازداشت موقت بودند. قوه قضاییه بعد از این مدت اختیار قانونی دارد که افراد را با وثیقه تا زمان دادگاه و صدور حکم آزاد کند.
در ایام خاص سال مثل چهارشنبه‌سوری، آیا اراذل رصد و تحت‌کنترل موقت قرار می‌گیرند؟
یکی از وظایف پلیس تامین امنیت مراسم‌های مختلف است. در چهارشنبه‌سوری هم که مردم می‌خواهند شادی کنند. تمام اراذل و اوباش خطرناک را به مقر پلیس احضار می‌کنیم و تعهدات لازم را از آنها می‌گیریم. برخی مواقع با دستور قضایی تا پایان مراسم چهارشنبه‌سوری آنها در مقر پلیس می‌مانند و بعد به خانه‌هایشان می‌روند.
چرا در تهران مردم برخلاف آمارها احساس می‌کنند شرارت افزایش یافته است؟
در تهران ممکن است هفته‌ای یک یا دو شرارت رخ دهد، اما انتشار فیلم آن و دست‌به‌دست شدنش در فضای مجازی، ذهن را به این سمت می‌برد که افزایش وقوع داریم. مرکز کنترل و فرماندهی تمام اخبار و حوادث ۲۴ ساعته را جمع‌آوری و بررسی می‌کند و ما می‌دانیم در این مدت در کدام محلات چه اتفاقاتی رخ داده است. ماه به ماه این آمارها جمع‌آوری و با مدت مشابه سال قبلش مقایسه می‌شود. د‌ر‌حال حاضر روند کاهشی است.
در عملیات دستگیری، حق تیراندازی به مجرمان خشن را دارید؟
قانون به‌کارگیری سلاح به پلیس اجازه می‌دهد تا در مواقع ضروری از سلاح استفاده کند. در جرائم مشهود، مانند درگیری با سلاح گرم و سرد، بدون نیاز به حکم قضایی، وارد عمل می‌شویم. در این شرایط، پس از اعلام ایست و تیر هوایی، اقدام به شلیک از ناحیه کمر به پایین می‌کنیم. ما تلاش می‌کنیم بدون تیراندازی مجرمان را دستگیر کنیم، اما گاهی اراذل و اوباش زمان دستگیری با چاقو و قمه به‌سمت ماموران حمله کردند که پلیس بدون تعارف آنها را زمینگیر و دستگیر نموده است.
استفاده از سلاح گرم در تهران چه وضعیتی دارد؟
گاهی برخی افراد با واسطه اقدام به خرید سلاح گرم کمری یا ساچمه‌ای می‌کنند. پلیس با دریافت اخبار و اطلاعات مردمی به مخفیگاه آن فرد ورود کرده و با او برخورد می‌شود. در ارقام پلیس، افزایش استفاده از سلاح گرم وجود ندارد و این موضوع را تایید نمی‌کنیم.
اراذل و اوباش چقدر مرتکب قتل می‌شوند؟
آمارهای مربوط به قتل در اختیار پلیس آگاهی قرار دارد، اما اراذل نوظهور به دلیل نداشتن مهارت در استفاده از چاقو، در نزاع‌های بی‌مورد و بی‌دلیل اقدام به ارتکاب قتل می‌کنند. بیشتر این افراد سر چشم در چشم شدن قرار دعوا گذاشته و درگیری ایجاد می‌کنند. متأسفانه این افراد با چاقو و قمه‌به‌دست‌گرفتن تصور بزرگی و درواقع گنده‌لاتی می‌کنند. همین مسائل ممکن است باعث شود که در یک درگیری باهمین سلاح‌هایی که دست‌شان دارند به‌سادگی دست به قتل بزنند و در سنین پایین قاتل شوند. این گروه به‌مراتب خطرناک‌تر از افراد سابقه‌دار هستند و به نظر می‌رسد که نیاز به برخوردهای جدی با آنها وجود دارد. در مراحل اولیه شروع جرائم، باید اقداماتی انجام شود تا مانع فعالیت‌های این افراد شویم. این اقدامات نه‌تنها باید درس عبرتی برای دیگران باشد، بلکه باید از بروز اقدامات خطرناک آنها نیز جلوگیری کند. در کنار آن باید آموزش‌هایی نیز در جامعه باشد تا افراد با اطلاع از مجازات‌هایی که برای افراد شرور و ارتکاب اقدامات مجرمانه در نظر گرفته دیگر سراغ چنین مواردی نروند.
مردم گلایه دارند که چرا اراذل و اوباش به سرعت آزاد می‌شوند. دلیل این مشکلات چیست و چه هماهنگی‌هایی با دستگاه قضایی در این زمینه وجود دارد؟
مطالبه مردم و پلیس و انتظار ما این است که افرادی که مرتکب جرم‌های خشن می‌شوند، با اشد مجازات روبرو شوند. ما تنها خواهان اعمال اشد مجازات برای این مجرمان هستیم. البته نمی‌توان گفت برخورد سخت نمی‌شود. رسیدگی به پرونده دو مرحله دارد که یکی در دادسرا‌ست که ممکن است فرد با وثیقه آزاد شود که این به معنای آزادی کامل او نیست. بعد از دادسرا پرونده وارد مرحله دادرسی شده و حکم صادر می‌شود. خیلی از اراذلی که ما بازداشت کردیم و بعد از ۳ ــ۲ ماه آزاد شدند، حالا شعبه اجرای احکام دستور بازداشت‌شان را صادر کرده تا این بار برای تحمل کیفر به زندان بروند.
سال ۸۶ برخورد سختی با اراذل و اوباش صورت‌گرفت و همین موضوع باعث کاهش فعالیت آنها شد. آیا برخوردهای اخیر مانند آن زمان قاطع است؟
نمی‌توانم هر دو برخورد را مقایسه کنم، اما آنچه من اعتقاد دارم و در تهران اجرا می‌کنم این است که با جدیت با اراذل و اوباش برخورد شود. در تهران پرونده‌ای نداریم که فردی توانسته باشد شرارت کند و از قانون بگریزد. این اطمینان را به مردم می‌دهم که هیمنه اراذل و اوباش، پوشالی است و اگر در محله‌ای دست به شرارت زدند، حتما بدون ترس موضوع را از طریق ۱۱۰ به پلیس اطلاع دهند و آنها هم موضوع را به ما منعکس می‌کنند تا برخورد لازم انجام شود.
برخی جامعه‌شناسان معتقدند گرداندن اراذل در محل وقوع جرم به آنها قدرت بیشتری می‌دهد و باعث اسم‌درکردن آنها می‌شود. این موضوع را قبول دارید؟
من چرخاندن اراذل و اوباش و اقداماتی که با آنها در دهه ۸۰ انجام‌شد را قبول ندارم، اما نیاز است مردم بدانند پلیس با خشونتی که در محله‌شان رخ داده برخورد می‌کند. ما بازسازی صحنه جرم را انجام داده و مجرم را به محل وقوع جرم می‌بریم تا سهم هر مجرم از کاری که کرده مشخص شود. وقتی بازسازی صحنه انجام می‌دهیم مردم می‌آیند، تجمع می‌کنند و می‌بینند. هدف ما فقط بازسازی صحنه است و چیزی به‌نام چرخاندن اراذل و اوباش در محلات نداریم و موافق این کارها نیستیم.
شاهد ظهور اشرار مجازی هستیم. این افراد در بیرون از فضای مجازی هم درگیری دارند؟
ما یک‌سری اراذل داریم که فقط در فضای مجازی اقدام به شرارت و گنده‌گویی می‌کنند. در کنار آن اراذلی هم هستند که مجازی و حقیقی دست به شرارت می‌زنند. درحوزه فضای مجازی اگرکسی مطالب خشن منتشر کند برایش پرونده تشکیل و با شناسایی هویتش هم صفحه مجازی بسته می‌شود و هم با خودش برخورد قانونی صورت می‌گیرد. برخی اراذل هم در خیابان و هم در فضای مجازی دست به شرارت می‌زنند که به‌خاطر هر دو موضوع با آنها برخورد می‌شود. بارگذاری تصاویر خشونت و درگیری در فضای مجازی ممنوع است و با متخلفان برخورد می‌شود.مرکز رصد فضای مجازی ما با بررسی صفحات مجازی، جرائم حوزه شرارت را شناسایی و مستنداتش را برای ما ارسال می‌کند که برای متخلف پرونده تشکیل می‌شود. ما با پلیس فتا همکاری مشترک داریم و پرونده شرارت مجازی را به نتیجه می‌رسانیم.
خودتان از سمت اراذل و اوباش تهدید شدید؟
ما روزی که این شغل و ماموریت را انتخاب کردیم، برای شهادت آماده شدیم و از تهدیدها نمی‌ترسیم. کار ما به‌صورتی‌است که اگر درست انجام شود مورد رضایت خدا و مردم است. کار من عملیاتی است و ۳۰ سال است پشت میز ننشستم. در شش استان خدمت کردم و کارم فقط عملیاتی بود و پشت‌میزنشینی از من برنمی‌آید.
در عملیات‌ها هم شرکت می‌کنید؟
هرجا حس کنم که عملیات مهمی است و همکاران نیاز به حضورم دارند تا کار درست انجام شود خودم حاضر می‌شوم.
چرا اغلب اراذل بعد از شرارت‌شان در پایتخت، بیرون از تهران دستگیر می‌شوند؟
اراذل و اوباش در داخل شهر مرتکب جرم می‌شوند، اما توان ایستادن در مقابل قانون ندارند و از شهر فرار می‌کنند و با به‌زحمت‌انداختن ما در استان‌های مختلف دستگیر می‌شوند. سال گذشته ۳۰ عملیات در خارج از استان داشتیم.
درگیری مسلحانه هم داشتید؟
بله. گاهی در برخی عملیات‌ها پیش‌آمده درگیر شدیم و اراذل و اوباش به سمت پلیس تیراندازی کردند. اراذلی که می‌توانست دستش را بالا بگیرد و تسلیم شود، با رفتارش و تمرد باعث شده زانویش برای همیشه از کار بیفتد یا قطع نخاع شود.
آموزش‌های‌تان به ماموران برای دستگیری اراذل چیست؟
ماموران ما باید افرادی آموزش‌دیده، با اندام‌های ورزیده و مهارت‌های تاکتیکی باشند. ماموران ما هرسال تمرینات را تکرار می‌کنند. مامور من اگر به‌جای پای اراذل دستش بلرزد و سر او را بزند از نظر من نمره‌اش منفی است، چراکه ما باید کاربلد و ورزیده باشیم. هدف ما این نیست که اراذل را بکشیم، هدف ما دستگیری و تنبیه آنهاست. این خود اراذل هستند که با قمه یا اسلحه روبه‌روی مامور می‌ایستند و او را مجبور می‌کنند به سمتش شلیک کند. البته ما همان زمان هم او را از ناحیه‌های مختلف نمی‌زنیم و فقط به پا شلیک می‌کنیم که این از توانایی‌های ماموران است.
چندی قبل مرگ متهمی در بازداشتگاه، جنجالی شد. علت مرگ مشخص گردید؟
این شرور سابقه درگیری داشت و زمان دستگیری اقدام به مقاومت در برابر پلیس کرد که همکارانم به سمت او شلیک کردند و از ناحیه پا مورد اصابت گلوله قرار گرفت و به بیمارستان منتقل شد. این متهم بعد از درمان به زندان انتقال یافت و چندی بعد برای ادامه تحقیقات به مقر ما آمد. در شرایط تحت نظر، قرصی را که در گچ پایش مخفی کرده بود خارج و مصرف می‌کند که بر‌اثر آن فوت می‌شود. بعد از مرگش، جسد برای تحقیقات به پزشکی قانونی منتقل و مشخص شد به‌خاطر استفاده از این قرص جانش را از دست داده است.
در برخورد با اراذل با شبکه سازمان‌یافته هم رو‌به‌رو شدید؟
ببینید، اراذل و اوباش اغلب نوچه‌هایی دارند و تحرکات آنها اغلب به‌صورت گروهی است، اما به‌صورت سازمان‌یافته و این‌که از جایی هدایت شوند، موردی در این سال‌ها نداشتیم.
کلت و وینچستر به‌جای قمه و شمشیر
کشورهای همسایه در موضوع سلاح غیرمجاز خیلی سختگیری نمی‌کنند و سرریز این اسلحه‌ها وارد کشور می‌شود. وقتی اسلحه وارد کشور شده و بچرخد، بدون شک به تهران هم می‌رسد. در حوزه کشف سلاح قاچاق و دستگیری قاچاقچیان، شاهد افزایش کشف هستیم. براساس قانون حمل سلاح گرم و شبه‌سلاح و سلاح سرد مانند چاقو، قمه، پنجه‌بوکس و نیمچه ممنوع است. امسال دو مرحله طرح کشف و جمع‌آوری سلاح غیرمجاز داشتیم. علاوه برسلاح پلیس،شبه‌سلاح‌ها راهم جمع‌آوری می‌کنند. برخی از این شبه‌سلاح‌ها حتی قدرت کشندگی دارند و می‌تواند جان فرد را بگیرد. از شبه‌سلاح‌ها معمولا در خفت‌گیری‌ها هم استفاده می‌شود. در حوزه سلاح سرد، صنوف مجوز ارائه و فروش آن را ندارند و اگرصنفی اقدام به این کار کند،پلیس حتما با آن برخوردمی‌کندوسلاح‌ها جمع‌آوری خواهند شد. در تهران محل تولید سلاح سرد نداریم و بعضا این سلاح‌ها در برخی استان‌ها تولید می‌شوند که در حال هماهنگی هستیم تا مبدأ تولید و فروش آنها مشخص شود. شروری که پشت فرمان می‌نشیند اگر سلاح سرد در خودرو‌اش باشد و راننده مقابل حتی بوق بزند، از این سلاح استفاده و بعضا مرتکب قتل می‌شود.
اراذل و اوباش را چگونه سطح‌بندی می‌کنید؟
از نظر پلیس، اراذل و اوباش لمپن‌های خیابانی هستند که با عربده‌کشی، قمه‌کشی، ایجاد خشونت و رعب و وحشت در جامعه برای مردم ایجاد مزاحمت می‌کنند. این افراد به سه سطح تقسیم می‌شوند. افرادی که سوابق متعدد داشته و بیش از هشت سال سابقه دارند به عنوان اراذل و اوباش سطح یک دسته‌بندی می‌شوند. کسانی که نوچه اراذل سطح یک هستند از نظر پلیس، اراذل سطح ۲ تلقی و از سوی پلیس تهران کنترل می‌شوند.سطح ۳ اراذل و اوباش، شامل افرادی است که یک یا دو مورد سابقه شرارت دارند و به نوعی نوچه اراذل سطح ۲ هستند. سطح خشونت این گروه از اراذل، از سطح یک بیشتر است اما یک‌بار دست به این جرائم می‌زنند که به آنها اراذل نوپا گفته می‌شود. این افراد علاوه بر دستگیری و مجازات، زیر ذره‌بین پلیس قرار می‌گیرند. اراذل نوپا بین ۱۹ تا ۲۱ سال سن دارند.
مشخص است چه تعداد اراذل و اوباش سطح یک داریم؟
در مورد تعداد، آماری همراه ندارم اما حدود۱۰درصد شرارت‌ها ازسوی اراذل و اوباش سطح یک رخ می‌دهد.۲۵درصد شرارت‌ها از سوی اراذل سطح ۲ رخ داده و حدود ۶۵درصد هم سهم اراذل نوپا و سطح ۳ است.
همه اراذل را تحت رصد دارید؟
بله، از سطح یک تا نوظهورها همه تحت کنترل و رصد پلیس هستند. حساسیت پلیس روی اراذل نوپا بیشتر است، چرا که نیاز است به آغوش جامعه برگردند. پلیس علاوه بر کنترل اقدامات این افراد، عملیات شناسایی را انجام می‌دهد و افرادی که مستعد تبدیل شدن به اراذل و اوباش هستند را در ۳۶۰ محله شهر به صورت میدانی شناسایی کرده‌ایم. اگر مشخص شود مردم محله از دست اقدامات این فرد عاصی شده‌اند او را احضار وصحبت می‌کنیم که در لبه تیغ هستی واگر دست از کارهایت برنداری به‌عنوان اراذل و اوباش محسوب و دستگیر خواهی شد.
اراذل و اوباش هم مانند سارقان با پابند کنترل می‌شوند؟
دنیای امروز دنیای الکترونیک است و بسیاری از کشورها برای کنترل مجرمان از پابند و دستبند الکترونیکی استفاده می‌کنند. در حوزه اراذل و اوباش و افراد خشن مقدماتش پیگیری شده اما هنوز از پابند برای این گروه از متهمان استفاده نمی‌شود. برای کنترل این مجرمان و اجرای سیاست حبس‌زدایی می‌توان از پابند الکترونیکی استفاده کرد.
سن شرارت در تهران چقدر است؟
در کلانشهری مثل تهران که ۱۴ میلیون جمعیت شناور در روز دارد،وقوع شرارت امری اجتناب‌ناپذیراست، اماسن خاصی برای آن نمی‌توان ارائه داد، ولی پلیس نگران شرورهای نوپدیدی است که۲۰تا۲۴سال سن دارندوگاه شرارت‌هایشان باعث وقوع قتل می‌شود.
کم سن‌ترین و مسن‌ترین شروری که دستگیر کردید؟
مسن‌ترین اراذلی که اخیرا در تهران دستگیر کردیم ۵۰ سال و جوان‌ترین ۱۸ سال داشت.
آیا نقشه جغرافیایی خاصی در حوزه اراذل و اوباش داریم و در کدام مناطق شرارت بیشتر رخ می‌دهد؟
جرم پدیده‌ای است که برگرفته از مولفه‌های اقتصادی و اجتماعی است. در مناطقی که تراکم جمعیتی بیشتری داریم فقر بیشتر است و چالش‌های فرهنگی داریم، بالطبع در این مناطق شرارت‌های بیشتری رخ می‌دهد.به همین خاطرشرارت درجنوب شهر بیشتر از شمال شهر است. اگردرشمال شهر جرم کمتری داریم یکی ازدلایلش نبود فقر اقتصادی وفرهنگی است.دربرخی مناطق تهران محلاتی داریم که در دوکیلومترمربع چندهزار خانواده زندگی می‌کنند که تنش‌های اجتماعی بیشتر است. برای پلیس فرقی میان شمال و جنوب شهر نیست، هرکس مرتکب جرم شود با او برخورد می‌کنیم.
گفته می‌شود بسیاری از اراذل در شمال شهر پنت‌هاوس‌نشین شده اند، آیا این موضوع صحت دارد؟
ما اراذل و اوباشی را داریم که مواد‌فروش یا کلاهبردار هستند. این‌ها برای فریب شهروندان ممکن است به شمال شهر بروند و یک واحد مسکونی بگیرند و آنجا ساکن شوند. تغییر مخفیگاه ازسوی اراذل و اوباش در تمام نقاط تهران هست، ولی قبول ندارم که اراذل و اوباش از جنوب به‌سمت شمال شهر کوچ کرده‌اند.
چرا برخی اراذل دهه ۸۰ هنوز دست به شرارت می‌زنند؟
افرادی را از دهه ۸۰ داریم که همچنان مرتکب شرارت می‌شوند و بین ۱۵ تا ۲۰ سابقه کیفری دارند. انتظار مردم این است پلیس و دستگاه قضا با این مجرمان برخورد قاطع انجام دهد. ما هم آنها را زیر نظر داریم و در‌صورتی که مرتکب شرارت شوند، برخورد سختی در انتظارشان است.
وضعیت وقوع جرم ازسوی اشرار چگونه است؟
اگر ۳۰ سال قبل شرارتی رخ می‌داد یک محل و یک پلیس متوجه ماجرا می‌شدند، ولی فضای مجازی کاری کرده که کوچک‌ترین موضوعات را خود مردم منعکس می‌کنند و باعث چرخیدن فیلم شرارت در فضای مجازی می‌شود. در شش‌ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته در حوزه جرائم خشن ۲۱درصد و در حوزه تخریب اموال عمومی و مردم هم ۱۱درصد کاهش داشتیم. این افراد به خودروی شهروندان یا اماکن عمومی حمله و آنها را تخریب می‌کنند. این موضوع ازسوی پلیس تخریبات مهمه تلقی شده و خط قرمز ما است.
یکی از جنجالی‌ترین فیلم‌های منتشر‌شده، تیراندازی به هانی کرده در بهشت زهرا بود. این پرونده به کجا رسید؟
متهمان در این پرونده همگی دستگیر و به زندان منتقل شدند و سه ماه بازداشت موقت بودند. قوه قضاییه بعد از این مدت اختیار قانونی دارد که افراد را با وثیقه تا زمان دادگاه و صدور حکم آزاد کند.
در ایام خاص سال مثل چهارشنبه‌سوری، آیا اراذل رصد و تحت‌کنترل موقت قرار می‌گیرند؟
یکی از وظایف پلیس تامین امنیت مراسم‌های مختلف است. در چهارشنبه‌سوری هم که مردم می‌خواهند شادی کنند. تمام اراذل و اوباش خطرناک را به مقر پلیس احضار می‌کنیم و تعهدات لازم را از آنها می‌گیریم. برخی مواقع با دستور قضایی تا پایان مراسم چهارشنبه‌سوری آنها در مقر پلیس می‌مانند و بعد به خانه‌هایشان می‌روند.
چرا در تهران مردم برخلاف آمارها احساس می‌کنند شرارت افزایش یافته است؟
در تهران ممکن است هفته‌ای یک یا دو شرارت رخ دهد، اما انتشار فیلم آن و دست‌به‌دست شدنش در فضای مجازی، ذهن را به این سمت می‌برد که افزایش وقوع داریم. مرکز کنترل و فرماندهی تمام اخبار و حوادث ۲۴ ساعته را جمع‌آوری و بررسی می‌کند و ما می‌دانیم در این مدت در کدام محلات چه اتفاقاتی رخ داده است. ماه به ماه این آمارها جمع‌آوری و با مدت مشابه سال قبلش مقایسه می‌شود. د‌ر‌حال حاضر روند کاهشی است.
در عملیات دستگیری، حق تیراندازی به مجرمان خشن را دارید؟
قانون به‌کارگیری سلاح به پلیس اجازه می‌دهد تا در مواقع ضروری از سلاح استفاده کند. در جرائم مشهود، مانند درگیری با سلاح گرم و سرد، بدون نیاز به حکم قضایی، وارد عمل می‌شویم. در این شرایط، پس از اعلام ایست و تیر هوایی، اقدام به شلیک از ناحیه کمر به پایین می‌کنیم. ما تلاش می‌کنیم بدون تیراندازی مجرمان را دستگیر کنیم، اما گاهی اراذل و اوباش زمان دستگیری با چاقو و قمه به‌سمت ماموران حمله کردند که پلیس بدون تعارف آنها را زمینگیر و دستگیر نموده است.
استفاده از سلاح گرم در تهران چه وضعیتی دارد؟
گاهی برخی افراد با واسطه اقدام به خرید سلاح گرم کمری یا ساچمه‌ای می‌کنند. پلیس با دریافت اخبار و اطلاعات مردمی به مخفیگاه آن فرد ورود کرده و با او برخورد می‌شود. در ارقام پلیس، افزایش استفاده از سلاح گرم وجود ندارد و این موضوع را تایید نمی‌کنیم.
اراذل و اوباش چقدر مرتکب قتل می‌شوند؟
آمارهای مربوط به قتل در اختیار پلیس آگاهی قرار دارد، اما اراذل نوظهور به دلیل نداشتن مهارت در استفاده از چاقو، در نزاع‌های بی‌مورد و بی‌دلیل اقدام به ارتکاب قتل می‌کنند. بیشتر این افراد سر چشم در چشم شدن قرار دعوا گذاشته و درگیری ایجاد می‌کنند. متأسفانه این افراد با چاقو و قمه‌به‌دست‌گرفتن تصور بزرگی و درواقع گنده‌لاتی می‌کنند. همین مسائل ممکن است باعث شود که در یک درگیری باهمین سلاح‌هایی که دست‌شان دارند به‌سادگی دست به قتل بزنند و در سنین پایین قاتل شوند. این گروه به‌مراتب خطرناک‌تر از افراد سابقه‌دار هستند و به نظر می‌رسد که نیاز به برخوردهای جدی با آنها وجود دارد. در مراحل اولیه شروع جرائم، باید اقداماتی انجام شود تا مانع فعالیت‌های این افراد شویم. این اقدامات نه‌تنها باید درس عبرتی برای دیگران باشد، بلکه باید از بروز اقدامات خطرناک آنها نیز جلوگیری کند. در کنار آن باید آموزش‌هایی نیز در جامعه باشد تا افراد با اطلاع از مجازات‌هایی که برای افراد شرور و ارتکاب اقدامات مجرمانه در نظر گرفته دیگر سراغ چنین مواردی نروند.
مردم گلایه دارند که چرا اراذل و اوباش به سرعت آزاد می‌شوند. دلیل این مشکلات چیست و چه هماهنگی‌هایی با دستگاه قضایی در این زمینه وجود دارد؟
مطالبه مردم و پلیس و انتظار ما این است که افرادی که مرتکب جرم‌های خشن می‌شوند، با اشد مجازات روبرو شوند. ما تنها خواهان اعمال اشد مجازات برای این مجرمان هستیم. البته نمی‌توان گفت برخورد سخت نمی‌شود. رسیدگی به پرونده دو مرحله دارد که یکی در دادسرا‌ست که ممکن است فرد با وثیقه آزاد شود که این به معنای آزادی کامل او نیست. بعد از دادسرا پرونده وارد مرحله دادرسی شده و حکم صادر می‌شود. خیلی از اراذلی که ما بازداشت کردیم و بعد از ۳ ــ۲ ماه آزاد شدند، حالا شعبه اجرای احکام دستور بازداشت‌شان را صادر کرده تا این بار برای تحمل کیفر به زندان بروند.
سال ۸۶ برخورد سختی با اراذل و اوباش صورت‌گرفت و همین موضوع باعث کاهش فعالیت آنها شد. آیا برخوردهای اخیر مانند آن زمان قاطع است؟
نمی‌توانم هر دو برخورد را مقایسه کنم، اما آنچه من اعتقاد دارم و در تهران اجرا می‌کنم این است که با جدیت با اراذل و اوباش برخورد شود. در تهران پرونده‌ای نداریم که فردی توانسته باشد شرارت کند و از قانون بگریزد. این اطمینان را به مردم می‌دهم که هیمنه اراذل و اوباش، پوشالی است و اگر در محله‌ای دست به شرارت زدند، حتما بدون ترس موضوع را از طریق ۱۱۰ به پلیس اطلاع دهند و آنها هم موضوع را به ما منعکس می‌کنند تا برخورد لازم انجام شود.
برخی جامعه‌شناسان معتقدند گرداندن اراذل در محل وقوع جرم به آنها قدرت بیشتری می‌دهد و باعث اسم‌درکردن آنها می‌شود. این موضوع را قبول دارید؟
من چرخاندن اراذل و اوباش و اقداماتی که با آنها در دهه ۸۰ انجام‌شد را قبول ندارم، اما نیاز است مردم بدانند پلیس با خشونتی که در محله‌شان رخ داده برخورد می‌کند. ما بازسازی صحنه جرم را انجام داده و مجرم را به محل وقوع جرم می‌بریم تا سهم هر مجرم از کاری که کرده مشخص شود. وقتی بازسازی صحنه انجام می‌دهیم مردم می‌آیند، تجمع می‌کنند و می‌بینند. هدف ما فقط بازسازی صحنه است و چیزی به‌نام چرخاندن اراذل و اوباش در محلات نداریم و موافق این کارها نیستیم.
شاهد ظهور اشرار مجازی هستیم. این افراد در بیرون از فضای مجازی هم درگیری دارند؟
ما یک‌سری اراذل داریم که فقط در فضای مجازی اقدام به شرارت و گنده‌گویی می‌کنند. در کنار آن اراذلی هم هستند که مجازی و حقیقی دست به شرارت می‌زنند. درحوزه فضای مجازی اگرکسی مطالب خشن منتشر کند برایش پرونده تشکیل و با شناسایی هویتش هم صفحه مجازی بسته می‌شود و هم با خودش برخورد قانونی صورت می‌گیرد. برخی اراذل هم در خیابان و هم در فضای مجازی دست به شرارت می‌زنند که به‌خاطر هر دو موضوع با آنها برخورد می‌شود. بارگذاری تصاویر خشونت و درگیری در فضای مجازی ممنوع است و با متخلفان برخورد می‌شود.مرکز رصد فضای مجازی ما با بررسی صفحات مجازی، جرائم حوزه شرارت را شناسایی و مستنداتش را برای ما ارسال می‌کند که برای متخلف پرونده تشکیل می‌شود. ما با پلیس فتا همکاری مشترک داریم و پرونده شرارت مجازی را به نتیجه می‌رسانیم.
خودتان از سمت اراذل و اوباش تهدید شدید؟
ما روزی که این شغل و ماموریت را انتخاب کردیم، برای شهادت آماده شدیم و از تهدیدها نمی‌ترسیم. کار ما به‌صورتی‌است که اگر درست انجام شود مورد رضایت خدا و مردم است. کار من عملیاتی است و ۳۰ سال است پشت میز ننشستم. در شش استان خدمت کردم و کارم فقط عملیاتی بود و پشت‌میزنشینی از من برنمی‌آید.
در عملیات‌ها هم شرکت می‌کنید؟
هرجا حس کنم که عملیات مهمی است و همکاران نیاز به حضورم دارند تا کار درست انجام شود خودم حاضر می‌شوم.
چرا اغلب اراذل بعد از شرارت‌شان در پایتخت، بیرون از تهران دستگیر می‌شوند؟
اراذل و اوباش در داخل شهر مرتکب جرم می‌شوند، اما توان ایستادن در مقابل قانون ندارند و از شهر فرار می‌کنند و با به‌زحمت‌انداختن ما در استان‌های مختلف دستگیر می‌شوند. سال گذشته ۳۰ عملیات در خارج از استان داشتیم.
درگیری مسلحانه هم داشتید؟
بله. گاهی در برخی عملیات‌ها پیش‌آمده درگیر شدیم و اراذل و اوباش به سمت پلیس تیراندازی کردند. اراذلی که می‌توانست دستش را بالا بگیرد و تسلیم شود، با رفتارش و تمرد باعث شده زانویش برای همیشه از کار بیفتد یا قطع نخاع شود.
آموزش‌های‌تان به ماموران برای دستگیری اراذل چیست؟
ماموران ما باید افرادی آموزش‌دیده، با اندام‌های ورزیده و مهارت‌های تاکتیکی باشند. ماموران ما هرسال تمرینات را تکرار می‌کنند. مامور من اگر به‌جای پای اراذل دستش بلرزد و سر او را بزند از نظر من نمره‌اش منفی است، چراکه ما باید کاربلد و ورزیده باشیم. هدف ما این نیست که اراذل را بکشیم، هدف ما دستگیری و تنبیه آنهاست. این خود اراذل هستند که با قمه یا اسلحه روبه‌روی مامور می‌ایستند و او را مجبور می‌کنند به سمتش شلیک کند. البته ما همان زمان هم او را از ناحیه‌های مختلف نمی‌زنیم و فقط به پا شلیک می‌کنیم که این از توانایی‌های ماموران است.
چندی قبل مرگ متهمی در بازداشتگاه، جنجالی شد. علت مرگ مشخص گردید؟
این شرور سابقه درگیری داشت و زمان دستگیری اقدام به مقاومت در برابر پلیس کرد که همکارانم به سمت او شلیک کردند و از ناحیه پا مورد اصابت گلوله قرار گرفت و به بیمارستان منتقل شد. این متهم بعد از درمان به زندان انتقال یافت و چندی بعد برای ادامه تحقیقات به مقر ما آمد. در شرایط تحت نظر، قرصی را که در گچ پایش مخفی کرده بود خارج و مصرف می‌کند که بر‌اثر آن فوت می‌شود. بعد از مرگش، جسد برای تحقیقات به پزشکی قانونی منتقل و مشخص شد به‌خاطر استفاده از این قرص جانش را از دست داده است.
در برخورد با اراذل با شبکه سازمان‌یافته هم رو‌به‌رو شدید؟
ببینید، اراذل و اوباش اغلب نوچه‌هایی دارند و تحرکات آنها اغلب به‌صورت گروهی است، اما به‌صورت سازمان‌یافته و این‌که از جایی هدایت شوند، موردی در این سال‌ها نداشتیم.
کلت و وینچستر به‌جای قمه و شمشیر
کشورهای همسایه در موضوع سلاح غیرمجاز خیلی سختگیری نمی‌کنند و سرریز این اسلحه‌ها وارد کشور می‌شود. وقتی اسلحه وارد کشور شده و بچرخد، بدون شک به تهران هم می‌رسد. در حوزه کشف سلاح قاچاق و دستگیری قاچاقچیان، شاهد افزایش کشف هستیم. براساس قانون حمل سلاح گرم و شبه‌سلاح و سلاح سرد مانند چاقو، قمه، پنجه‌بوکس و نیمچه ممنوع است. امسال دو مرحله طرح کشف و جمع‌آوری سلاح غیرمجاز داشتیم. علاوه برسلاح پلیس،شبه‌سلاح‌ها راهم جمع‌آوری می‌کنند. برخی از این شبه‌سلاح‌ها حتی قدرت کشندگی دارند و می‌تواند جان فرد را بگیرد. از شبه‌سلاح‌ها معمولا در خفت‌گیری‌ها هم استفاده می‌شود. در حوزه سلاح سرد، صنوف مجوز ارائه و فروش آن را ندارند و اگرصنفی اقدام به این کار کند،پلیس حتما با آن برخوردمی‌کندوسلاح‌ها جمع‌آوری خواهند شد. در تهران محل تولید سلاح سرد نداریم و بعضا این سلاح‌ها در برخی استان‌ها تولید می‌شوند که در حال هماهنگی هستیم تا مبدأ تولید و فروش آنها مشخص شود. شروری که پشت فرمان می‌نشیند اگر سلاح سرد در خودرو‌اش باشد و راننده مقابل حتی بوق بزند، از این سلاح استفاده و بعضا مرتکب قتل می‌شود.
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
جمهوری اسلامی ایران قدرتی فرا منطقه‌ای
در آستانه سالگرد عملیات طوفان الاقصی و در یادداشتی برای جام جم آنلاین مطرح شد
حملات حزب الله به اسرائیل چگونه عادی شد؟
در آستانه سالگرد عملیات طوفان الاقصی و در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
محک قدرت‌های بین‌المللی و منطقه‌ای در جنگ غزه
حسن هانیزاده در آستانه سالگرد عملیات طوفان الاقصی در یادداشتی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
تغییر معادلات در ۷ اکتبر
گفت و گو
گفت‌و‌گوی «جام‌پلاس» با رئیس مرکز عملیات پلیس اطلاعات تهران بزرگ
پاسخ تمرد، شلیک پلیس است
تاج از حضور در فدراسیون منع نشده
احسان اصولی: خبر جدیدی از فساد نیست!
در گفتوگو با دکتر اکرامیفر، مدیر انتشارات جام‌جم، پیشتولید آثار جدید را بررسی کردیم
در انتظار کتابهای جدید جام‌جم
