چند لقمه از صبحانه ایرانی

صبح بخیر ایران، مردم ایران سلام، ویتامین ۳، فرمول یک، حالا خورشید، طلوع، سلام تهران و صبح دیگر ازجمله این برنامه‌های موفق بودند.  از اواسط آبان ۱۴۰۱ مخاطبان شبکه دو، صبح خود را با برنامه «صبحانه ایرانی» می‌گذرانند. این برنامه شنبه تا پنجشنبه ساعت ۷ تا حوالی ۱۰صبح پخش می‌شود. بی‌شک اجرای المیرا شریفی‌مقدم، وحید رونقی و مجید یحیایی فضای برنامه را شاد و پرنشاط ساخته است. صبحانه ایرانی از لحاظ بازدید سال ۱۴۰۲ در میان برنامه‌های صبحگاهی مقام اول را در تلوبیون دارد و این نشان‌دهنده اقبال مردم به این برنامه است، اما موفقیت این برنامه تنها به‌دلیل فضای نشاط‌انگیز و مجریان توانمندش نیست. بلکه همان نکته‌ای است که بالاتر دررابطه با انتخاب یک برنامه توسط مخاطب بیان کردیم‌‌؛ یعنی برنامه‌ای که با طیف مختلف مخاطب تعامل برقرار کند. برنامه با آیتم‌های مختلف وحضورکارشناسان متفاوت سعی دارد از یکنواختی جلوگیری کند.صبحانه ایرانی را می‌توان در دو بعد ژورنالیستی وخانوادگی دید. بخش اول برنامه در خدمت مخاطبانی است که بررسی اخبار و جریانات روز ایران و جهان و موضوعات اجتماعی و سیاسی برایشان مهم است. شبکه دو سیما شبکه خانواده است‌‌؛ بنابراین برای تأکید بیشتر بر این جنبه، بخش دوم برنامه موضوعاتی چون خانواده، سلامت و گفت‌وگوهای عمومی و تخصصی را شامل می‌شود. البته نکته مهم در این راستا، زبان ساده‌ای است که عوامل برای انتقال محتوای خود انتخاب کرده‌اند. چه زمانی که بحث تخصصی در میان است و چه وقتی که بحث روز مطرح می‌شود، انتخاب یک زبان ساده برای انتقال آن به مخاطب، اهمیت بسیاری دارد. این را می‌توان به‌وضوح در برنامه صبحگاهی صبحانه ایرانی مشاهده کرد. 
 
فراسوی اخبار
از اولین آیتم‌هایی که در برنامه صبحانه ایرانی دنبال می‌شود، میز خبر است. این آیتم معمولا با بخش خبرهای ورزشی توسط مجید یحیایی آغاز می‌شود و بعد اخبار سیاسی ــ اجتماعی توسط المیرا شریفی‌مقدم و خوانش پیام‌ها و مطالبات مردم دنبال می‌شود. قطعا حضور شریفی‌مقدم در این بخش به‌عنوان کسی که پیش‌تر گوینده خبر بوده و در این حوزه مجری صریح‌اللهجه و منتقد است، موجب تأثیرگذاری بیشتر این آیتم شده. تحلیل درست و دقیق او نسبت به مسائل مختلف، ارزش‌افزوده‌ای است که این بخش دارد. بعد از این بخش، برنامه از حالت ژورنالیستی فاصله گرفته و وارد بخش عمومی‌تر خواهد شد اما نه آن‌قدر که خالی از دانش باشد. صبحانه ایرانی حتی در بخش‌های عمومی‌تر هم تخصصی عمل می‌کند و موضوعاتی چون سلامت، تاریخ اسلام، خانواده، ادبیات و... را در بر دارد، اما بر این نکته هم باید تأکید کرد که به‌طورکلی این برنامه، بخش‌هایش را به شکل روتین و ثابت ارائه نمی‌کند تا بتواند تازگی لازم را برای مخاطب اول صبح داشته باشد. 
 
نگاهی نو به تاریخ اسلام
بخش دیگر برنامه صبحانه ایرانی، تاریخ است که با صحبت‌های حجت‌الاسلام مهدی طباخیان، بسیار پرمخاطب شده است. در این میز صحبت‌هایی پیرامون تاریخ اسلام مطرح می‌شود. حجت‌الاسلام طباخیان در این بخش، به بیان نقاطی از تاریخ اسلام می‌پردازد که روایت آن ضروری است. بی‌شک جامعه امروز با توجه به دسترسی گسترده به فضای مجازی نیازی به صحبت در مورد احکام شرعی ندارد. آنچه مورد نیاز است روایت‌های تاریخی و مستند از دل اسلام است. طباخیان با بیانی شیوا تاریخ اسلام را ورق زده و وقایع مستند را بیرون می‌کشد و باب دل طیف مختلف جامعه سخن می‌گوید که گاه مناسبات روز در آن رعایت شده است. همچنین در این بخش از حضور کارشناسان تاریخی دیگر نظیر خسرو معتضد نیز بهره برده می‌شود. 
 
تربیت فرزند از منظر ایرانی 
جهان امروز با جهان دیروز تفاوت‌هایی دارد و این تفاوت تمام ابعاد زندگی را در بر می‌گیرد. این تفاوت، نسل امروز فرزندان را درگیر خود کرده و به همین جهت مسأله تربیت را برای والدینی که تفاوت نسلی با فرزندان خود دارند، سخت‌تر از پیش کرده است. به همین جهت راهنمایی و مشاوره در رابطه با تربیت فرزندان یکی از مسائل مهمی است که یک برنامه تلویزیونی می‌تواند به‌طور گسترده روی آن تمرکز کند. صبحانه ایرانی نه به‌صورت متمرکز، بلکه به‌صورت یک آیتم از برنامه، آن را دنبال می‌کند. در این بخش از حضور یک کارشناس و روان‌شناس کودک‌ونوجوان بهره گرفته شده و در رابطه با یک موضوع مشخص پیرامون کودک‌ونوجوان صحبت می‌شود. هرچند نمی‌توان آن را به‌مثابه یک جلسه مشاوره نگاه کرد که به تمام نیازهای مخاطب پاسخ داده شود‌‌، چراکه اساسا مسأله تربیت، منحصربه‌فرد هر خانه و خانواده است اما وجود چنین برنامه‌هایی می‌تواند ذهن والدین را در برخی موضوعات خاص روشن کند تا جدی‌تر آن را در شیوه تربیتی فرزندان دنبال کنند. 
 
یک خانواده موفق 
همان‌طور که ذکر شد، جامعه هدف شبکه دو سیما، خانواده است و خانواده هم بستری برای رشد انسان. اگرچه که بحث تربیت فرزند هم در بحث خانواده است مورد بررسی است اما منظور از خانواده در این بخش، ارتباط بین همسران است. یکی از کارشناسانی که صبحانه ایرانی در این بخش دارد، سعید عزیزی است. عزیزی با بیانی ساده و صمیمی در مورد مسائلی چون ازدواج و آمادگی‌های آن، روابط همسران بعد از تولد فرزند، رابطه با خانواده همسر و دیگر مسائل بین زوجین صحبت می‌کند. در شرایطی که آمارهای ازدواج و طلاق چندان مطلوب نیست، صحبت در مورد توقعات همسران، آمادگی‌های پیش از ازدواج و دیگر مسائلی که موجب درک متقابل همسران می‌شود، از الزامات جامعه است و رسانه ملی به‌عنوان یک رسانه مرجع، می‌تواند در این مسیر پیشگام باشد. کما این‌که در زمان پخش این برنامه، بسیاری از زنان خانه‌دار که یکی از ستون‌های حفظ خانواده هستند، می‌توانند پای تماشای آن بنشینند. 
 
ملاحظات سلامت به شیوه علمی 
پیش از این و در حوزه سلامت، برنامه‌های روزانه اختصاصی را مانند برنامه «طبیب» داشته‌ایم که از مخاطبان زیادی برخوردار بود. اساسا مردم به‌دنبال دانش عمومی در حوزه سلامت هستند و این را حتی در فضای مجازی و صفحاتی که مطالب پزشکی ارائه می‌دهند شاهد هستیم، اما بیان مسائل حوزه پزشکی به شکل درست و در چارچوب علم، می‌تواند در پیشگیری و همراه‌کردن مردم با جامعه پزشکی، کمک بسیاری کند. صبحانه ایرانی در میز صبحانه‌ای که چیده است، سلامت را نیز از عناصر مهم قرار داده و آن را در دو بخش پزشکی مدرن و طب سنتی دنبال می‌کند که خود این توازن و تعادل موجب گستردگی طیف مخاطب آن می‌شود‌‌؛ به‌طوری‌که هم طرفداران طب نوین و هم طرفداران طب سنتی را راضی نگه می‌دارد. 

تازه‌ها با ادبیات 
در بحث ادبیات، یکی ازبخش‌های جالب‌توجه برنامه صبحانه ایرانی، بخش«ریشه‌شناسی مثل‌ها» است که باحضور و کارشناسی بهروز اتونی‌ ادیب واسطوره‌شناس صورت می‌گیرد.درادبیات روزمره،معمولا از واژه‌ها، ترکیب‌ها و ضرب‌المثل‌هایی استفاده می‌کنیم که شاید مفهوم کلی آن را بدانیم، اما از ریشه آن خبری نداریم. این بخش از برنامه، به توضیح پیرامون ریشه این ضرب‌المثل‌ها و حکایات شیرین پارسی می‌پردازد که هدف اصلی آن آشنایی هرچه بیشتر مخاطب با ادبیات غنی کشورمان است.  در کنار این آیتم، در بخش‌هایی با حضور یک کارشناس، به معرفی کتاب پرداخته و پیرامون آن گفت‌وگو می‌شود.  علاوه بر آیتم‌های دیگری که متمرکز بر تاریخ ایران، محیط‌زیست و بحث مشاغل است، می‌توان به چند نکته مهم درباره صبحانه ایرانی اشاره کرد. یکی از این موارد، ارائه یک تحلیل ساده برای مخاطبی است که هر روز با حجم زیادی از اخبار روبه‌رو می‌شود و شاید به‌سختی بتواند یک تحلیل درست از میان آنها ارائه کند. صبحانه ایرانی تلاش کرده با ارائه تحلیلی ساده، روان و قابل فهم، مخاطب روزمره اخبار را با خود همراه کند.  فضای صمیمیت حاکم در برنامه و آوردن گاه‌به‌گاه چای توسط مجری، توانسته در شکستن فضای جدی یک برنامه کمک بسیاری کند. جدای از آن، آموزش‌های ارائه‌شده در این برنامه ــ چه در حوزه مسائل حقوقی و چه موضوعات مرتبط با خانواده ــ می‌تواند به‌واسطه زبان نرم و گویایی که دارد، طیف گسترده‌ای از مخاطبان را با خود همراه کند.