فرصت‌هایی برای ایران در برابر یک موقعیت به ظاهر تهدید

در وهله اول این اتفاق ممکن است نگرانی‌هایی را برای ایران ایجاد کند، چون بشار اسد و پدرش از جمله دوستان خوب ایران طی سال‌های گذشته بودند که اکنون حکومت آن‌ها به پایان رسیده و ما یکی از دوستان خود را در منطقه از دست دادیم و در عین حال نگرانی‌هایی هم بود که مبادا معارضانی که امروز در سوریه حاکم شدند بخواهند مواضعی علیه جمهوری اسلامی و مقدسات ما در این کشور بگیرند که خوشبختانه رویکرد صبورانه و مسالمت جویانه تحریرالشام هم در تعامل با مردم سوریه و هم اطمینان دادن به ایران مبنی بر اینکه به حرم‌های مطهر اهانتی نخواهد شد و شیعیان، امکان و مراکز سیاسی و فرهنگی ایران مورد آسیب قرار نمی‌گیرد و همچنین رویکردی که نسبت به مردم سوریه گرفته شد مبنی بر اینکه در دوران گذار حمله به نهاد‌ها و مراکز دولتی و رسمی صورت نگیرد تا حدی توانست نگرانی‌های ما را رفع کند.

 

در عین حال ما می‌توانیم فرصت‌هایی را در این اتفاق جستجو کنیم. اولین نکته این است که تحریرالشام حسب سوابق گذشته و برابر با اعلامی که از سوی این گروه صورت گرفته از داعش نیست و هم از داعش و هم از القاعده اعلام برائت کرده و جولانی رهبر این گروه هم سال‌ها در زندان‌های آمریکا بوده و همچنین از گروه اخوان المسلمین است که این‌ها اعتقاد به دیدگاه‌ها و حاکمیت سیاسی دارند و در عین حال حکومتی که در آینده در سوریه دائر خواهد شد می‌توان پیشبینی کرد یک حکومت اسلامی باشد که جایگزین دولت لائیک بشار اسد  خواهد شد.

 

از این رو ما می‌توانیم همان رویکردی که نسبت به طالبان در افغانستان داریم و تاکنون با این جریان همکاری کردیم با توجه به علایق اسلامی دولت آینده سوریه همان روابط را با این کشور برقرار کنیم و قطعا کشور‌های لائیک منطقه متضرر خواهند شد از اینکه یک گروه اسلامی در سوریه حاکم شود.

 

ممکن است به ظاهر برخی از کشور‌ها با توجه به اتفاقات امروز احساس پیروزی کنند، اما چنانچه که حکومت آینده سوریه مبتنی بر دین باشد کشور‌های لائیک زیان خواهد دید و رژیم صهیونیستی هم احساس امنیت نخواهد کرد.

 

نکته دیگر اینکه این گروه‌ها تاکیدی بر حفظ تمامیت ارضی سوریه داشتند که این همان موضع رسمی ما است که همیشه اعلام کردیم تمامیت ارضی سوریه حفظ و این کشور نباید تجزیه شود و کشور‌های دیگری که در این کشور دخالت کردند مثل آمریکا که در بخشی از سوریه حضور دارد از این پس نباید در امور داخلی این کشور دخالتی داشته باشند و رژیم صهیونیستی نباید جولان را اشغال کند و ترکیه هم نباید وارد سوریه شود. از این رو اگر دولت آینده سوریه بر تمامیت ارضی این کشور تاکید کند این فرصتی برای همکاری با ایران است.

 

موضوعی بعدی موضع آقای جولانی است. او اعلام کرده که نگران ایجاد یک دولت اسلامی نباشید و در صورت روی کار آمدن این دولت نظیر دیگر کشور‌های اسلامی نیست و اگرچه اسمی از این دولت‌ها نبرد، اما احتمالا منظور وی برخی از دولت‌های تندرو در منطقه بود. جولانی گفته در عین حالی که دولتی اسلامی بر سرکار خواهد آمد، اما به همه نهاد‌ها و گروه‌ها احترام خواهد گذاشت و دولتی با حضور بقیه گروه‌ها ایجاد خواهد کرد. این موضعگیری، مطلوب ما است و جمهوری اسلامی به این مساله قائل است که در کشور‌های اسلامی دولت‌های فراگیر با حضور همه گروه‌ها تشکیل شود و در جهت منافع مردم این کشور حرکت کند.

 

خوشبختانه جمهوری اسلامی در تحولات اخیر کاملا عاقلانه برخورد کرد و هم مواجه محترمانه‌ای با بشار اسد به عنوان یک دوست قدیمی داشت و هم وارد درگیر با گروه‌های معارض با بشار اسد نشدیم و اجازه دادیم مردم سوریه در همان مسیر تحولاتی که علاقمند هستند پیش بروند و حتی گروه‌های مستشاری خود را از سوریه خارج کردیم و معقتدم این برخورد عاقلانه ما که حاکی از آینده نگری بود فرصت‌هایی را ایجاد خواهد کرد که ایران در آینده تعامل وزینی را با دولت آتی سوریه برقرار کند.

 

بر این باور نیستم که حضور گروه‌هایی مثل النصره و تحریر الشام مانع از ارتباط ما با محور مقاومت خواهند شد و این محور کماکان به فعالیت خود ادامه خواهد داد. از این رو دستگاه دیپلماسی ما با کمک عوامل میدان در یک کار هماهنگ بایستی فرصت‌های آینده را بررسی کنند و تمام گرایش‌های داخل کشور هم متحدانه و مواضع نظام حمایت کنند تا انشاالله بتوانیم از این تحولی که احتمالا تهدید به نظر می‌رسد فرصت‌های سازنده‌ای را خلق کنیم.