مداح مخاطب‌شناس، ماندگار است
پای صحبت‌های حاج محمد بازوبند، پیرغلام اهل‌بیت(ع)

مداح مخاطب‌شناس، ماندگار است

درگفت‌وگو با فرزند مداح خوش‌الحان مرحوم حاج سیدجعفر ماه‌رخسارعشق او به خاندان اهل بیت(ع) را بررسی کردیم  

مهر مولا در نوای سید‌جعفر

در فضای مجازی رسانه مستقل مذهبی دارد، همان‌گونه که در فضای حقیقی در برگزاری همایش و برپایی روضه‌های خانگی و مجالس حسینی فعال است. اما او خود معترف است که وامدار یک نام و مرام است؛ نام و مرام «پدر». پدرش مرحوم حاج‌ سید‌جعفر ماه‌رخسار، از نامداران مداحی و روضه‌خوانی است.
در فضای مجازی رسانه مستقل مذهبی دارد، همان‌گونه که در فضای حقیقی در برگزاری همایش و برپایی روضه‌های خانگی و مجالس حسینی فعال است. اما او خود معترف است که وامدار یک نام و مرام است؛ نام و مرام «پدر». پدرش مرحوم حاج‌ سید‌جعفر ماه‌رخسار، از نامداران مداحی و روضه‌خوانی است.
کد خبر: ۱۴۸۹۶۴۹
نویسنده نازلی مروت - گروه هیأت
 
انسانی مردم‌دار که در رفتار همچون جدش ابوتراب بود. مرثیه‌خوانی که درباره پدر امت معتقد بود:به علی هرکه شد ارادتمند، دلی آکنده از صفا دارد آشنای علی کسی باشد،که نشان زآشنا داردنگاه متفاوتی به جذب جوانان به مجالس و محافل مذهبی و روضه سیدالشهدا دارد و تلاش می‌کند مانند پدر «مرحوم سید‌جعفر ماه‌رخسار» نامش در جرگه حسینی‌ها باشد. «سید‌احمد ماه‌رخسار» گرچه مثل برادرش اهل مداحی هیأت نیست اما در عرصه دیگری، خادم آل‌علی شده است. او این روزها در قامت خادم رسانه‌ای اهل بیت(ع) به ترویج فعالیت‌ هیأت‌های مذهبی می‌پردازد.

در مکتب اخلاقی پدر 
همه ما معتقدیم پدر، ستون خانواده است. حاج‌آقا در خانواده فراتر از یک پدر بودند. ایشان احساسات رقیقی داشتند و حامی معنوی فرزندان خود محسوب می‌شدند. در مسائل مادی نیز به ما کمک می‌کردند. در ارتباطات خانوادگی نیز پشت‌وپناه خانواده خود بودند. من نسبت به سایر خواهران و برادران مدت‌زمان بیشتری با ایشان زندگی کردم و شاهد شیوه رفتار ایشان با مادرم بودم. گاهی به مادرم می‌گفتند: «حاج‌خانم، سبزی‌ها را بیاورید من پاک‌کنم». خیلی مواقع آشپزی می‌کردند و در پاسخ به ما که از ایشان می‌خواستیم کار منزل انجام ندهند، می‌گفتند که این سیره اهل‌بیت(ع) است. همچنین در مسائل عاطفی همیشه کنار فرزندان خود بودند. اگر مراسم عروسی، بیماری یا مسأله خانوادگی پیش‌می‌آمد، نفری اولی بودندکه داوطلب کمک‌رسانی به خانواده می‌شدند.این روحیه تنها به خانواده و فرزندان حاج‌آقا مربوط نمی‌شد. ایشان نسبت به بستگان، بستگان عروس و داماد و مادرم نیز چنین برخورد مهربانانه‌ای داشتند. در حوزه روابط اجتماعی نیز مربی و آموزگارما بودند.در دوران جوانی گاهی هنگامی که با ایشان قدم می‌زدم جلوتر از پدر حرکت می‌کردم. به من تذکر می‌دادند که در سیره اهل‌بیت(ع) این‌گونه آمده است که فرزند چند قدم بعد از والدین خود قدم بردارد تا دیگران متوجه شوند تو پسر این شخص هستی. ایشان با این نگاه ما را به دیگران معرفی می‌کردند. حاج‌آقا با مردم بسیار متواضعانه برخورد می‌کردند. خود را روضه‌خوان امام حسین(ع) می‌دانستند و به ما می‌گفتند: «من روزی روضه‌خوانی برای شما آوردم.» پدرم راهنمای ما در خدمات فرهنگی و مذهبی به مردم بودند. دربرپایی شعائر حسینی به ما بسیار کمک می‌کردند. نام ایشان اعتبار برپایی هیأت و اجتماعات مذهبی بوده و هست. بعد ازفوت پدر بیشتر متوجه شدم که نام«ماه‌رخسار» چه اندازه برای ما اعتبار دارد.

به هیأت‌ها کمک می‌کنیم
به اعتبار و حرمت نام حاج‌آقا و علاقه‌ای که داشته و دارم با همراهی برخی دوستان در کل کشور برای برپایی هیأت عزاداری فعالیت می‌کنیم. برای ما فرقی نمی‌کند آن مراسم در مشهد برگزار شود،یا در تهران و یا در کاشان.هرکس از ما کمک بخواهد پیشقدم می‌شویم، چون کار ما برپا کردن بساط روضه سیدالشهداست. با نصب کتیبه و پرچم، فراهم‌کردن کمک مالی و دعوت از سخنران در خدمت هیأت‌های مذهبی هستیم. چهره‌های مطرح منبر حسینی را به هیأت‌ها دعوت می‌کنیم. هرهیأتی سخنران و مداح بخواهد کمک می‌کنیم. در یکی از این دعوت‌ها شیخ‌حسین انصاریان گفتند که من به نیت مرحوم پدرت، منبر همدان را قبول می‌کنم. این مسأله در مورد مداحان نیز صدق می‌کند. از حدود۱۳سال گذشته مراسم روضه‌خوانی رواق امام‌خمینی(ره) حرم مطهر رضوی با مرحوم پدرم بود و دعای ابوحمزه ثمالی را آقای محمود کریمی قرائت می‌کردند.
 
احیای روضه سیدالشهدا(ع)
از حضرت سیدالشهدا خواسته‌ام کمک من باشند تا بتوانم در مسیر احیای فرهنگ حسینی قدمی بردارم. تلاش می‌کنم در برپایی همایش، مراسم روضه و هیأت‌داری امام حسین(ع) پیشگام باشم.درکنار این اقدامات هیأت بیت‌الجواد(ع)، ارادتمندان به حضرت اباعبدا...الحسین(ع) را نیز اداره می‌کنم.سال۱۳۷۴که دردوران دبستان بودم، با سفارش پدرم به هیأت بیت‌الجواد(ع) که در مطهری‌ شمالی ۲۴ مشهد قرار دارد رفتیم و پای کار ایستادیم. اکنون آنجا چه در برپایی مراسم‌های مناسبتی و چه ایام خاص در خدمت مردم هستیم. علاوه‌براین به‌صورت هفتگی نیز در منزل اعضای هیأت مراسم روضه خانگی داریم.
 
آسیدجعفر! روضه‌‌های خانگی را برو
در اهمیت روضه‌های خانگی توجه رهبر معظم انقلاب کافی است.چند سال قبل حاج‌آقا درحرم رهبری را ملاقات کرده بودند.رهبر معظم فرمودند:«آقاسیدجعفر، هنوزروضه‌های خانگی رامی‌روی؟» بابا گفت:«بله، می‌روم.» رهبری ادامه دادند:«روضه‌های خانگی را برو. بیشتر هم برو وفرهنگ آن را ترویج کن، زیرا هرچه هست درهمین روضه‌های خانگی است. برکت درهمین روضه‌های خانگی است.»
بر مبنای همین فرمایش، روضه‌های هیأت را که فقط در حسینیه و مسجد برگزار می‌شد، به منازل بردیم تا فرهنگ روضه خانگی را گسترش دهیم. بافت جمعیتی این هیأت ترکیبی از پیرغلامان سیدالشهدا(ع) و جوانان است. برای کنترل مخارج هیأت بنا گذاشتیم مناسبت‌ها را در مسجد و جلسات هفتگی را در منازل برگزار کنیم. در جلسات خانگی،که ظهرهای دوشنبه با حضور خادمین برگزار ‌می‌شود، سفره‌ای پهن می‌شود که بی‌ریاست.به این معنا که مثلا ما ظهردوشنبه مراسم داشتیم و صاحب روضه از جمع با آب‌دوغ‌خیار یا املت پذیرایی کرد. این رویه اعضای هیأت باعث شده است که صمیمیت و ساده‌زیستی در روضه‌های خانگی حفظ شود.
 
گرایش جوانان به سبک مداحی پیرغلامان
چند وقت پیش همایشی را به‌نام «خانه مداحان تهران و شمیرانات» برگزار کردیم. در این مراسم از پیرغلامان برای اجرای مراسم دعوت به‌عمل‌آمد. حدود ۶۰ نفر از پیرغلامان تهرانی، ۳۰ نفر از پیرغلامان و ۳۰ نفر از جوانان اهل روضه مشهدی را به مراسم دعوت کردم. از برادران طاهری خواهش کردم که در آن جلسه به جوانان اجازه دهند که مداحی کنندو درانتهای مراسم از پیرغلامان مستفیض شویم. این طرح مورد استقبال قرار گرفت. بعد از مراسم، پیرغلامان حاضر در جلسه از ما می‌خواستند جوانانی که مداحی کرده بودند، در مراسم‌های پیش‌رو به مداحی بپردازند.سال ۹۵ در مراسم هیأت روضه‌الشهدا قرار بر مداحی نریمان پناهی بود. چون بیشتر جوانان برای شنیدن مداحی نریمان پناهی می‌آمدند. اما بنا به دعوت از پیرغلامان نیز گذاشتیم. هفته اول مرحوم سیدجعفر ماه‌رخسار مداحی کردند و در شب‌های بعد افراد دیگری از پیرغلامان امام‌حسین(ع) به مداحی پرداختند که مورد استقبال نسل جوان واقع شد و اکنون رویه ثابت هیأت‌های مذهبی شده است. گرایش جوانان به سبک مداحی پیرغلامان در فضای رسانه‌ای نیز مشاهده شده است. من در صفحه شخصی خودم مداحی مرحوم پدر را که بارگذاری می‌کنم، با استقبال بیشتری مواجه می‌شود. علاوه بر سبک مداحی نوع لباس‌پوشیدن مداحان قدیمی هم برای جوانان جالب است. این‌که مداح و پیرغلام امام‌حسین(ع)، عبا به دوش دارد یا مانند مرحوم حاج‌آقای ماه‌رخسار عمامه به سر دارد، برای این نسل جالب‌توجه است. مشاهده متانت و وجاهت و وقار مداح در پوشیدن لباس بلند، باعث شد علاقه به رویه غلط کندن لباس وسط مداحی کمرنگ شود.
 
روضه‌خوانی سنتی را احیا می‌کنیم
ترکیب و تلفیق اجرای مداحی این دونسل یعنی پیرغلامان و جوانان باعث می‌شود که روضه‌خوانی سنتی که در آستانه فراموشی بود، دوباره احیا شود. ما و مداحان پایتخت برای تحقق این خواسته سال ۹۶ درحسینیه تهرانی‌ها شورایی تشکیل دادیم که مؤثر بود. علاوه بر ظاهر و پوشش در سبک مداحی نیز سلیقه‌ها به سمت روضه‌خوانی ‌سنتی هدایت شد. درحالی‌که اگر رویه مراسم‌های مذهبی تغییری نمی‌کرد، روضه‌خوانی و مداحی‌های قدیمی به فراموشی سپرده می‌شد. یکی از افرادی که در تهران روی این مسأله به‌خوبی کار می‌کند، آقای حنیف طاهری است. مداحی‌های ایشان تلفیقی از مداحی‌های قدیم و جدید است.
 
ترویج سبک روضه‌خوانی سیدجعفر
مرحوم پدر علاوه بر اجرای قوی و صدای رسا در انتخاب اشعار و محتوای متقن برای روضه‌خوانی و مداحی معروف بودند. بعد از فوت پدرم، شیخ‌حسین انصاریان از من خواستند تمام شعرهایی که پدرم مکتوب کرده بودند و در منبرها می‌خواندند را برای ایشان ببرم. پدر همه اشعار را در دفتر نمی‌نوشتند. برخی اشعار را پشت پاکتی که صله روضه‌خوانی را درآن می‌گذاشتند می‌نوشتند، برخی را روی کاغذهایی که دم دست داشتند و... .من همه راجمع‌کردم وبه دست آقای انصاریان رساندم.اما قصه این اشعار چیست؟ هریک از این اشعار که مرحوم استاد ماه‌رخسار آن را مداحی می‌کردند، تلفیقی ازچند کتاب بود. حاج‌آقا در کتابخانه خود کتاب‌هایی که شعر در منقبت اهل‌بیت(ع) بودنگهداری می‌کردند.برای هرروضه ازمحتوای کتاب‌های مختلف استفاده می‌کردند.مثلا اگر می‌خواستند برای حضرت علی‌اکبر(ع) روضه بخوانند، مانند یک پژوهشگر کتاب‌ها رامطالعه می‌کردند و ازمیان آنها ۵۰بیت شعربیرون می‌آوردند و بعد از متناسب‌سازی از نظر وزن وقافیه،سیر تاریخی وسبک شعر وشاعر، ۱۰بیت را استخراج کرده و به‌عنوان روضه آن مجلس می‌خواندند.ایشان به این ترتیب محتوای منبر راتأمین می‌کردند.من این محتوا رابه همراه فایل روضه‌خوانی حاج‌آقادر اختیار مداحان قرارمی‌دهم. برخی آقایان مثل آقای کرمانشاهی این سبک روضه‌خوانی را با سبک خود تلفیق کرده ودر منابر استفاده می‌کند.
 
مرثیه‌خوانی زمان دارد
اما سبک پدر چه بود؟ این بود که پدر در منابر خود چند بیت پندیات می‌خواندند که معمولا ازصائب‌تبریزی بود. بعد حدود ۱۲ ــ ۱۰ دقیقه شعری ازمرحوم کمپانی ودرخاتمه ازشعرای آیینی مانندآقای سازگار، مؤید و...اشعاری می‌خواندند.حاج‌آقا خیلی کم مرثیه‌خوانی می‌کردند؛ معتقد بودند مرثیه‌خوانی زمان دارد. می‌گفتم بابا، اگر در فلان مراسم می‌خواندید که «او می‌برید و من می‌بردم ...» خیلی جواب می‌داد. پاسخ می‌دادند: «آن مرثیه را باید ظهرعاشورا خواند». خاطرم هست نمازی داشتندکه برای من نقل شد بعد از آن دیگر کسی که در آن جلسه حضور داشت، نمازش را ترک نکرد.این اثرگذاری نتیجه دقت درانتخاب محتواوالبته نیت خالصانه ایشان است.

آرشیو خوبی از مداحی‌ها دارم
راه دیگری که برای ترویج فرهنگ حسینی از طریق منبر امام در نظر گرفتم، بهره‌مندی از ظرفیت فضای مجازی است. همان‌گونه که مقام معظم رهبری بر استفاده از این فضا برای پیشبرد اهداف عالیه اسلام و انقلاب تأکید دارند، ما نیز از این مهم غافل نشدیم. به این ترتیب از دو فضای حقیقی و مجازی برای تحقق اهداف استفاده می‌کنیم. من برای استفاده از محتوای فاخر و سبک روضه‌خوانی سنتی استفاده کردم. من وقتی فیلم مداحی را بارگذاری می‌کنم به‌صورت کامل درباره آن توضیح می‌دهم که این مداح چه شخصی است، از چه محتوایی استفاده می‌کند و کدام‌یک از علمای وقت از او حمایت کرده‌اند. به‌واسطه انتشار این کلیپ‌های مداحی به معرفی افراد صاحب‌نامی چون استاد مرشدقاسم، استاد کهربایی، مرحوم مهدی رضایی و دیگر افراد می‌پردازم. ارتباط من با خانواده این اساتید و پیرغلامان باعث شده تا اطلاعات خوبی در اختیار مخاطب قرار دهم. مصاحبه‌های کوتاه یک‌دقیقه‌ای به همراه کلیپ‌های مداحی مورد استقابل طیف مداحان جوان واقع شده است.این فیلم‌های یک دقیقه‌ای فرصت خوبی برای تبلیغ دین در فضای مجازی است.من معتقدم اگرفضای حقیقی ظرفیت ۶۰درصدی برای تبلیغ دارد، فضای مجازی ۴۰درصد بقیه است. به‌همین‌دلیل به جمع‌آوری مداحی‌های موجود پرداختم و آرشیو خوبی در این زمینه تهیه کرده‌ام. هدف ماداشتن رسانه مستقل مذهبی برای ترویج معارف حسینی بود. در این مسیر حاج‌محسن طاهری و خانه مداحان تهران همراهی خوبی داشته‌اند.
newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها