مسئولیت فراتاریخی هنر و ادبیات!‌

امروز در تقویم«روز غزه» است؛ سرزمینی مظلوم که طی دو سال اخیر آماج تهاجمات سخت و شکننده‌ای بوده، نسل‌کشی‌ها، ویرانگری‌ها و جراحات عمیقی که همه مردم دنیا از آن با‌خبرند!هیچ حادثه‌ای از چشم هنر و ادبیات دور نیست و عمده حوادث به ثبت تاریخی می‌رسند و بعدها درباره‌شان تحقیق و تدقیق می‌شود اما استثناء هم وجود دارد، هنرمندان و نویسندگان و شاعران بارها توانسته‌اند از تاریخ، پیشی بگیرند و روایت آنها با جاذبه زبانی و تصویری بالا، زودتر از روایت مورخان ارائه و برجسته‌سازی شده است. شاعر، نویسنده، فیلمساز و‌...، مشاهدات خودش را ارائه می‌کند؛ یعنی همان زاویه دید و نگاه فردی و بعد پردازش و آراستگی هنری اتفاق می‌افتد. بررسی تاریخ جنگ‌ها، تهاجم‌ها و ایستادگی‌ها، ویرانگری‌ها و حماسه‌ها و وقایع تاریخی در اثر ادبی و هنری لحاظ می‌شود و سندیت پیدا می‌کند، حتی اگر هم تخیل، تحلیل شخصی و سوگیری سیاسی خالق اثر که تاثیر پذیرفته از فضای کلی حادثه است ورود پیدا کند، باز هم بی‌ارتباط با اصل موضوع نیست.اگر ما هنر و ادبیات مقاومت در جهان را پیشینه‌مند و خیره‌کننده با مصداق‌های روشن و برجسته می‌بینیم، به همین داستان برمی‌گردد، زیرا وقایع و حوادث به دو گونه ثبت، ضبط و طرح می‌شوند: «تاریخی» و «هنری» اما در جایی که حرف از نزاع «حق و باطل»، «تبعیض و عدالت» و «ظالم و مظلوم» وسط می‌آید مسئولیت اهالی هنر و ادبیات سنگین‌تر می‌شود؛ نمونه‌اش، دفاع‌مقدس مردم ایران در برابر تهاجم همه‌جانبه حاکمیت وقت عراق که با وجود تحمیل هزینه‌های سنگین جانی و مالی به ما، خاک، هویت و حیثیت با جانبازی و غیرت عمومی ایرانیان نه تنها مصون ماند، بلکه عزت‌‌آفرینی را هم به‌دنبال داشت؛ اینجا تاریخ، تکلیف و رسالتی شناخته شده دارد یعنی ثبت و ضبط حادثه اما مسئولیت هنر و ادبیات با ظرفیت و توانمندی شگرفش را در سطحی بسیار فراتر باید نگریست! هنرمند و نویسنده فقط نمی‌نویسد! ایجاد باور می‌کند، در کلمات و ترکیب‌ها و سکانس‌هایش «روح» دمیده می‌شود! اصولا کارکرد متفاوت هنرمند و نویسنده با «تاریخ‌نویس» همین جاست! اشغال سرزمین فلسطین، ماجرایی تلخ که بیش از ۷۰ سال طول کشیده، همراه با حوادث خونین پی‌در‌پی که برای مردم مظلوم فلسطین هزینه‌ساز بوده، بخشی درخشان و جریان‌ساز در ادبیات مقاومت جهان و ایران است و الحق والانصاف، شاعران و نویسندگان ایرانی در این عرصه، میدان‌داری خوبی کرده‌اند. علاوه بر این امروز در گوشه و کنار دنیا صدای کسانی را می‌شنویم که با هر زبان، گویش، آیین و باور اعتقادی، برای کودکان غزه خون گریه می‌کنند و قلم می‌زنند. بی‌تردید تاریخ در فردا و فرداها نمی‌تواند به این روایت‌ها و نگاه‌ها بی‌اعتنا باشد. نوشته‌ها، شعرها و داستان‌هایی که هریک در جایگاه «سند زنده تاریخی» به دست نسل‌های دیگر می‌رسد.تاریخ حتما به این آثار، احترام می‌گذارد و از آنها الهام می‌گیرد، همان‌طور که ما امروز به «جنگ و صلح» تولستوی یا «وداع با اسلحه» همینگوی و دیگر آثار موفق که با رویکرد ادبیات مقاومت آفریده شده‌اند، نگاه تکریم‌آمیز داریم.