گرینلند تا قبل از آنکه مورد تهدید ترامپ و اعضای دولت جدید آمریکا قرار گیرد، بهعنوان ناحیهای خودمختار در اقیانوس منجمد شمالی و بخشی از قلمروی پادشاهی دانمارک شناخته شده است. این جزیره، ویژگیهای خاص خود را داراست اما مهمترین آنها، واقعشدن در آمریکای شمالی است: جایی که جمهوریخواهان و دموکراتهای آمریکا براساس نگاه مداخلهگرایانه خود، آن را حیاط خلوت واشنگتن تلقی میکنند. گرینلند محل زندگی حدود۵۶هزارنفر بوده وبهعنوان کمتراکمترین منطقه جهان از لحاظ جمعیتی شناخته میشود. پادشاهی دانمارک، گرینلند را همواره خط قرمز خود تلقی کرده است. با این حال، کپنهاگ اکنون با مناقشهای تمامعیار مواجه شده که حلوفصل آن چندان آسان به نظر نمیرسد. بهعبارتی بهتر، یکی از ارزشهای راهبردی کشور دانمارک، مالکیت گرینلند است. از آنجا که بخشی از پادشاهی دانمارک است، مردم این سرزمین، شهروند این کشور اروپایی محسوب میشوند.
استناد ترامپ به اصل توسل به زور
ترامپ بارها در مواضع خود تاکید کرده است که حتی برای تصرف گرینلند، حاضر است به این جزیره لشکرکشی کند. گرچه برخی تحلیلگران حوزه روابط بینالملل چنین ادعایی را تا حدودی غیرواقعی و تبلیغاتی قلمداد میکنند اما در عین حال، از کنار باجخواهی ترامپ در قبال این جزیره بهسادگی نمیگذرند. رئیسجمهور جدید آمریکا معتقد است گرینلند به محلی برای مانور تجاری و راهبردی چینیها در بیخ گوش واشنگتن تبدیل شده و همین مسأله، جایی برای تعامل با دانمارک و گرینلند باقی نگذاشته است. در مقابل، مقامات این جزیره، چنین ادعایی را تکذیب میکنند. اخیرا در واکنش به اظهارات دونالد ترامپ بر سر الحاق این کشور به قلمرو آمریکا، نخستوزیر گرینلند این موضوع را رد کرده است. با این حال رئیس دولت گرینلند از آمادگی کشورش برای گسترش همکاریها با آمریکا سخن گفته است. در هر حال مواضع پیرامون الحاق احتمالی گرینلند به خاک آمریکا، با واکنش صریح موت بورپ اگده، نخستوزیر گرینلند مواجه شده است. اگده در مصاحبهای با شبکه فاکس نیوز دیدگاه گرینلند را درباره تمایلات مطرحشده از سوی ترامپ توضیح داد. او اظهار کرد که مردم گرینلند «خود درباره آیندهشان تصمیم میگیرند و نمیخواهند بخشی از آمریکا شوند. ما نمیخواهیم دانمارکی باشیم. ما همچنین نمیخواهیم آمریکایی باشیم. ما میخواهیم گرینلندی باشیم.» هر چند اظهارات اگده به مذاق دانمارکیها نیز خوش نیامده اما احتمالا درهماهنگی با دولت کپنهاگ و در راستای تنشزدایی در قبال تحولات اخیر صورت گرفته است. گرینلند، از گسترش شراکت راهبردی و تجاری با واشنگتن سخن گفته اما از الحالق به آمریکا خیر! با این حال، ترامپ حداقل در ادبیات خود قصد ندارد فعلا کلید واژگان «تصرف» و«الحاق» را حذف کند.دونالد ترامپ تهدید کرده که الحاق گرینلند به آمریکا «برای منافع ایالات متحده ضروری است.» او در این مورد حتی احتمال استفاده از نیروی نظامی را نیز رد نکرده است. ترامپ هفته گذشته در جریان یک کنفرانس خبری در ویلای خود در مارالاگو در فلوریدا، تسلط آمریکا بر این منطقه را برای «امنیت اقتصادی» آمریکا ضروری دانست و درپاسخ به این سؤال که آیا برای اعمال این سیاست حاضر است از نیروی نظامی یا فشار اقتصادی استفاده کند، پاسخ روشنی نداد. او گفت: «نمیتوانم در هیچیک از این موارد اطمینانی به شما بدهم.»
سیاست تنشزدایی کپنهاگ
در این میان، از سیاست کلان دولت دانمارک مبنی بر تنشزدایی بر سر بحران ایجاد شده، نمیتوان بهسادگی عبور کرد. دانمارکیها قصد دارند در اینجا، هم بهعنوان یک طرف دعوا و هم میانجی ایفای نقش کنند. همچنین با توجه به عضویت دو کشور دانمارک و آمریکا در پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)، دیگر اعضای این پیمان نیز در راستای جلوگیری از شکلگیری منازعهای جدید در آشیانه خود، تلاشهایی صورت داده و خواهند داد. هنوز موفقیتآمیز بودن یا نبودن این اقدامات مشخص نیست.مته فردریکسن، نخستوزیر دانمارک،درگفتوگویی تلفنی باترامپ،به اظهارات اگده اشارهوتاکید کردکه«این جزیره برای فروش نیستو تصمیمگیری درباره استقلال این کشور باید توسط مردم گرینلند انجام شود.»با این حال به نظر نمیرسد این پیام مستقیم نخستوزیر دانمارک حداقل در برهه کنونی،تأثیری درکاهش لفاظیهای ترامپ وهمراهانش دراین خصوص داشته باشد.بنابراین، در آیندهای نزدیک ممکن است شاهد تحقق دو سناریو درگرینلند باشیم: جنگ یا تنش سیاسی. گزینه و سناریوی سومی دراین خصوص قابل تصور نیست.