گره کور صادرات فرش دستباف

یکی از دلایل این امر، تحریم‌های گسترده علیه ایران و عدم حضور بازرگانان و تجار ایرانی در بازار کشورهای هدف بوده است. به همین دلیل خیلی زود رفوگران هندی، چینی و پاکستانی با تولید فرش‌های ارزان‌قیمت و به مدد تجار و بازاریابان قوی خود توانستند جای ایران در بازار جهان را گرفته و سهم‌شان را از این بازار افزایش دهند.با همه این اوصاف، هرچند که این صنعت می‌توانست زمینه افزایش ارزآوری و اشتغال‌زایی را در کشورمان فراهم کند اما در کنار تحریم‌های خارجی، مشکلات داخلی نیز ضربه سنگینی به این صنعت وارد کرد تا جایی که عدم حمایت از قالیبافان، افزایش شدید قیمت مواد اولیه، اجرای مصوبه تعهد ارزی در سال ۱۳۹۸، کاهش تقاضا و مشکل بیمه‌ای قالیبافان نیز در این امر بی‌تأثیر نبوده است.بد نیست بدانیم ۹۰درصد تولید فرش دستباف در کشور با انگیزه صادرات و ارزآوری صورت گرفته و تنها ۱۰درصد آن برای مصرف داخل و تامین نیاز مردم کشورمان است.
 
رفع موانع تولید از مقابل صنعت فرش
در همین خصوص، مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های فرش دستباف، نوسانات اقتصادی، موانع مالی و تغییر الگوهای مصرف جهانی را از جمله چالش‌های پیش روی صنعت فرش دستباف برشمرد و با اشاره به نامگذاری شعار سال، ابراز امیدواری کرد با اعمال معافیت‌های مالیاتی، اعطای تسهیلات اعتباری و برقراری پوشش‌های بیمه‌ای مناسب، بستر رشد و شکوفایی صنعت فرش دستباف در کشور و امنیت شغلی قالیبافان فراهم شود.
عبدالله بهرامی اظهار کرد: در چارچوب شعار سال که بر تحقق سرمایه‌گذاری و ارزش‌های ملی، تقویت تولید بومی و رشد فناورانه تأکید دارد، صنعت فرش دستباف به‌عنوان یکی از نمادهای اصیل فرهنگی و اقتصادی کشور در عرصه‌های داخلی و بین‌المللی جایگاه استراتژیک و ویژه‌ای دارد. این صنعت نه‌تنها منبع عظیم اشتغال در سطح کشور به‌ویژه در مناطق روستایی به‌شمار می‌رود بلکه به‌عنوان عامل اساسی در انتقال هنر، فرهنگ و هویت ایرانی به جهان نیز شناخته می‌شود.
وی ویژگی‌های ممتاز صنعت فرش دستباف را یادآور شد و ادامه داد: بیش از چنددهه تجربه و دانش فنی در میان قالیبافان، همراه با انتقال هنر از نسلی به نسل دیگر، زمینه‌ساز ایجاد محصولات با‌کیفیت بالا و اصالت فرهنگی منحصربه‌فرد است و این ویژگی به‌عنوان یک امتیاز رقابتی در بازارهای جهانی به‌شمار می‌آید.
مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های فرش دستباف تصریح کرد: فرش دستباف ایرانی با داشتن استانداردهای بالا و طراحی‌های مدرن در ترکیب با الگوهای سنتی می‌تواند به‌عنوان یکی از کالاهای صادراتی غیرنفتی، ارزآوری قابل توجهی داشته باشد و در این زمینه بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در راستای افزایش تولید و بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها می‌تواند فرصت‌های اقتصادی جدیدی را به‌دنبال داشته باشد.
بهرامی در ادامه، دگرگونی در بازارهای جهانی، نوسانات اقتصادی و تغییر الگوهای مصرف جهانی را از جمله چالش‌های پیش روی صنعت فرش دستباف ذکر کردوگفت: این چالش‌ها فرش دستباف را به مواجه شدن با رقابت‌های فزاینده در بازار بین‌المللی وادار می‌کند. از این‌رو ضرورت انطباق با استانداردهای بین‌المللی و بهبود بسته‌بندی و حمل‌ونقل محصولات از اولویت‌های آن محسوب می‌شود.وی موانع مالی و تسهیلات اعتباری را از دیگر مشکلات برشمرد و افزود: عدم دسترسی همزمان به تسهیلات مالی و بیمه‌ای کافی از جمله موانع اصلی در افزایش توان تولیدی و ارتقای کیفیت محصولات است. شرایط اقتصادی و اجرای برخی قوانین از جمله مصوبه تعهد ارزی بانک مرکزی، ‌فشار مضاعفی بر تولیدکنندگان وارد و فضای نوآوری را محدود کرده است.
به‌گفته مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های فرش دستباف، با وجود تولید انبوه مواد اولیه نظیر پشم، فرآوری ناکافی و صادرات خام آن، مانعی بزرگ بر سر راه ایجاد ارزش افزوده بالاتر و بهره‌برداری هوشمندانه از منابع بومی تلقی‌می‌شود.
وی بر ضرورت ایجاد زیرساخت‌های لازم جهت فرآوری داخلی، ‌تکمیل زنجیره ارزش و فرآوری مواد اولیه و تشکیل شبکه‌های توزیع کارآمد تأکید کرد.
بهرامی درپایان به منظور توسعه پایدار درصنعت فرش پیشنهاد کرد: ان‌شاءالله با همگرایی و تلاش دولت، بخش خصوصی و نهادهای تعاونی از طریق اعطای تسهیلات اعتباری، اعمال معافیت‌های مالیاتی و توزیع پوشش‌های بیمه‌ای مناسب، بستر مناسبی برای رشد و شکوفایی صنعت فرش دستباف و امنیت شغلی قالیبافان فراهم شود. 

رشد صادرات  فرش
طبق آمارهای گمرک در سال گذشته میزان صادرات و ارزآوری فرش دستباف وگبه به ۴۱میلیون و ۷۰۰هزار دلار رسیده است که البته این میزان فرش دستباف و گبه صادراتی در این مدت نسبت به مدت مشابه سال قبل به لحاظ ارزش ۳درصد افزایش نشان می‌دهد.براساس اعلام گمرک ایران، بیشترین میزان فرش دستباف و گبه ایرانی صادراتی به چهار کشور آلمان، امارات متحده عربی، ژاپن و چین انجام گرفته؛ ‌به‌طوری که ۲۲میلیون و ۶۰۰هزار دلار از فرش دستباف و گبه صادراتی ایران در سال ۱۴۰۳ به چهار کشور فوق‌الذکر بوده است.با این حال باید به این نکته اشاره کرد که فرش‌های دستباف و گبه‌های ایرانی در سال گذشته به ۵۵کشور دنیا صادر‌شده‌اند.چندی پیش محمد اتابک، وزیر صنعت، معدن و تجارت به افول صادرات فرش دستباف اشاره کرد و با اظهار تأسف از وضعیت پیش‌آمده برای سرنوشت فرش دستباف ایرانی گفت: در گذشته میلیاردها دلار صادرات فرش داشتیم که میزان صادرات با تحریم کم شد و در ادامه با الزام رفع تعهد ارزی و ممنوع‌الخروج کردن تجار فرش، صادرات این کالا کاهش جدی یافت. امروز بحث فرش را باید دوباره احیا کنیم. زیرا بسیاری از مراکز ترمیم، ایجاد و ساخت فرش به بیرون از کشور انتقال یافته است.