در کنار آنها نیز مسئولانی ایستادند که نه پشت میزها بلکه در میان مردم، شانه به شانه، امداد می‌رساندند. اینجا، حادثه تنها دیوارها را فروریخت اما دل‌ها را به هم نزدیک‌تر کرد. بندرعباس این روزها قصه شهری است که از دل ویرانی، روایت تازه‌ای از اتحاد و انسانیت ساخت؛ قصه‌ای که یک ایران به پایش ایستاد.
واکنش سریع؛ از لحظه اول تا لحظه آخر
وقتی انفجار رخ داد، چنگال‌های زمان، دشمن اصلی جان‌ها بود؛ چراکه هر ثانیه در این شرایط بحرانی اهمیت داشت و تاخیر می‌توانست به فاجعه‌ای بزرگ‌تر منجر شود اما مسئولان به محض وقوع حادثه، تمام ظرفیت‌ها را به‌کار گرفتند. بلافاصله پس از وقوع انفجار، نیروهای امدادی و نظامی وارد عمل شدند. نیروی دریایی سپاه‌پاسداران به‌سرعت تجهیزات خود را آماده کرد و نیروهای آتش‌نشانی، امدادگرها و پزشکان به محل حادثه اعزام شدند. از آنجا که منابع زمینی به‌تنهایی برای مهار این حریق کافی نبودند و احتمال گسترش آتش وجود داشت، اعزام بالگردها یک ضرورت بود که به همین منظور، کمتر از دو ساعت هواپیماهای ایلیوشین سپاه که قادر به حمل حجم زیادی آب از دریا بودند، برای اطفای حریق وارد عمل شدند. اعزام بالگردهای آتش‌نشان، خودروهای مجهز به فوم اطفای حریق و اقلام امدادی از استان‌های کرمان، فارس و بوشهر از جمله اقدامات قابل‌توجه دیگر در این مرحله بود. همزمان با تلاش‌های همه‌جانبه و اجرایی برای مهار آتش، شورای‌عالی مدیریت بحران کشور نیز با تشکیل جلسات فوری توانست منابع ملی و منطقه‌ای را به‌سرعت بسیج کند که همین اقدام در مهار بخش قابل‌توجهی از آتش‌سوزی تا بامداد ۷ اردیبهشت نقش کلیدی داشت. در کنار این واکنش‌های سریع، مقامات ارشد کشور مانند وزیر کشور و رئیس سازمان مدیریت بحران از همان ساعات اولیه در محل حادثه حضور یافتند تا هم عملیات امدادی را هدایت کنند و هم اعتماد عمومی را تقویت نمایند. همچنان نیز به گفته پیرحسین کولیوند، رئیس جمعیت هلال‌احمر ۲۵ تیم امدادی، ۲۴ دستگاه خودرو امدادی و عملیاتی، پنج فروند بالگرد، ۵۵ تیم احتیاط و آماده عملیات و ۵۲ دستگاه خودرو امدادی و عملیاتی در منطقه حادثه‌دیده اسکله شهید رجایی مشغول امدادرسانی هستند.
نجات در لحظات طلایی
درپی وقوع حادثه انفجار در بندر شهید رجایی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دستور داد رئیس سازمان اورژانس کشور، معاون درمان وزارت بهداشت و رئیس دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان به صورت فوری رسیدگی به مصدومان این حادثه را در دستور کار قرار دهند. براساس دستور صادرشده از سوی محمدرضا ظفرقندی، تمامی امکانات استان هرمزگان و استان‌های همجوار باید با هماهنگی رؤسای دانشگاه‌های علوم پزشکی در استان‌های جنوبی کشور به منظور ارائه خدمات درمانی سریع و مطلوب به مصدومان بسیج شوند. پس از وقوع این حادثه، سه دستگاه اتوبوس آمبولانس و پنج دستگاه آمبولانس اورژانس فارس و بالگرد اورژانس لارستان نیز به شهر بندرعباس اعزام شد. بالگردهای اورژانس شیراز، جهرم و داراب نیز در حالت آماده‌باش قرار گرفتند. در عین حال بیمارستانهای پایتخت نیز آمادگی خود را برای پذیرش بیماران اعزامی از استان هرمزگان اعلام کرده‌اند. در کنار ابعاد تلخ این ماجرا، یک موضوع مانند کورسویی در دل تاریکی انفجار بندرعباس بود؛ آن هم بهبود سیستم اورژانس کشور در مدیریت مصدومان نسبت به دهه‌های گذشته و وجود اورژانس هوایی و هماهنگی با بیمارستانهای مجهز در شهرهای دیگر است، یک دستاورد زیرساختی مهم که احتمالا از تجارب حوادثی مانند زلزله کرمانشاه نشأت گرفته است.
روایت نفس‌های به‌هم پیوسته
در لحظه‌هایی که آتش، دود و نگرانی سراسر بندرعباس را فراگرفته بود، مردم، پیش از هر نهاد رسمی، خود را به خط مقدم رساندند. صبح زود، مقابل پایگاه انتقال خون بندرعباس، صف‌هایی شکل گرفت که به چشم نمی‌آمد کجا شروع می‌شود و کجا پایان می‌یابد. بیش از ۱۰۰۰ نفر آمده بودند تا در کمک به مردم آسیب‌دیده نقش داشته باشند. البته مردم سایر استان‌ها نیز بیکار ننشستند؛ چراکه بنابر اعلام روابط‌عمومی وزارت بهداشت ۱۱۹۵ واحد خون از سراسر کشور نیز به هرمزگان ارسال شد. در این میان مغازه‌ها، نانوایی‌ها و فروشگاه‌های کوچک و بزرگ هم سکوت نکردند. طبق مشاهدات عینی، بلافاصله سبدهای پر از آب‌معدنی، نان، خرما، دارو و اقلام بهداشتی، آماده و به پایگاه‌های امدادی ارسال شد. گروه‌های جهادی و بسیجی نیز بی‌ادعا پا به پای امدادگران در میدان حضور داشتند. از توزیع غذا و دارو گرفته تا کمک به آواربرداری و انتقال مجروحان.اما در آن‌سوی ماجرا، کاربران فضای مجازی نیز سوگوار هموطنان‌مان بودند به‌طوری‌که شبکه‌های اجتماعی به نبض تپنده کمک‌رسانی تبدیل شدند. تنها دقایقی بعد از وقوع این حادثه، هشتگ‌های #بندر_رجایی، #اسکله_ شهید_رجایی و #بندرعباس در صدر پرکاربردترین هشتگ‌های شبکه اجتماعی ایکس فارسی قرار گرفت و ساعاتی پس از این حادثه، موج همدردی از سوی کاربران به‌راه افتاد. هر کسی که نیازی داشت یا می‌توانست کمکی کند، تنها با چند خط پیام، صدها نفر را با خود همراه می‌کرد. گروه‌هایی برای جمع‌آوری کمک، اطلاع‌رسانی وضعیت مجروحان، جست‌وجوی خانواده‌ها و حتی تأمین تجهیزات کمیاب ایجاد شد. بسیاری از چهره‌های مشهور نیز در حساب‌های کاربری خود در پلتفرم‌های مختلف شبکه‌های اجتماعی به ملت ایران و مردم بندرعباس تسلیت گفته و از مردم خواستند تا برای اهالی بندرعباس دعا کنند. این همدلی و حمایت‌های مردمی به‌گونه‌ای بود که گویی تمام ایران، یک‌صدا در کنار بندرعباس ایستاده‌اند. البته در کنار کمک‌های عملیاتی، ابعاد اجتماعی حادثه نیز مورد توجه است. هنوز مدتی از این اتفاق نگذشته بود که تیم‌های روان‌شناسی و مشاوره برای کمک به خانواده‌های قربانیان اعزام شدند تا در این شرایط بحرانی، از نظر روانی و اجتماعی، حمایت‌های لازم را ارائه دهند. علاوه‌بر ظرفیت کامل مراکز اورژانس اجتماعی، روز گذشته نیز رئیس ستاد مدیریت بحران سازمان بهزیستی اعلام کرد که خطوط ارتباطی ۱۲۳، ۱۴۸۰، مراکز مشاوره دولتی و غیردولتی و تیم‌های تخصصی مداخله در بحران (محب) با ۸۰ عضو آماده ارائه خدمات روانشناختی به آسیب‌دیدگان هستند. همچنین استان‌های خوزستان، کرمان، یزد و فارس نیز به عنوان استان‌های معین، آمادگی کامل برای پشتیبانی و ارائه خدمات به آسیب‌دیدگان را اعلام کرده‌اند.
تولدی دوباره برای مدیریت بحران
حادثه تلخ انفجار در بندر شهید رجایی باردیگر به ما یادآوری کرد که در مواجهه با بحران، سرعت، همدلی و هماهنگی حرف اول را می‌زند. این بار، نه فقط تجهیزات و امکانات، بلکه یک اراده جمعی بی‌وقفه به میدان آمد؛ از بسیج فوری تیم‌های امداد و درمان گرفته تا به‌کارگیری بالگردهای آتش‌نشانی و هواپیماهای اطفای حریق. مدیریت بحران کشور نشان داد که تجربه حوادث پیشین، زیرساخت‌های واکنش اضطراری را به بلوغ تازه‌ای رسانده است؛ جایی که زمان طلایی نجات جان انسان‌ها، دیگر کمتر قربانی کندی و ناهماهنگی شود. هرچند که بندرعباس زخمی شد اما با تکیه بر اراده ملی، می‌تواند باردیگر بایستد و معنای واقعی «ایران پای کار» را زنده کند.
