آغاز بازی مار و پله از سوی آمریکا

به نظر می‌رسد یکی از دلایل تأخیر یا تعویق نشست چهارم مذاکرات میان ایران و آمریکا را می‌توان با طرح موضوعات فنی مرتبط دانست. همان‌طور که قبلا اعلام شده بود از دور سوم تیم مذاکره‌کننده در مورد چند مساله وارد مذاکرات فنی شده بودند؛ موضوعاتی که ظاهرا توافقات کلی در خصوص آنها حاصل شده بود.
کد خبر: ۱۵۰۱۸۱۵
نویسنده دکتر سید جلال دهقانی فیروزآبادی | استاد روابط بین‌الملل

 
از جمله مسائل مهم این مذاکرات می‌توان به غنی‌سازی، ذخایر اورانیوم غنی‌شده و راستی آزمایی اشاره کرد.‌ اینها خواسته‌های آمریکاست که عمدتا تحت عنوان شفافیت و نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران مطرح شده‌ بودند، همچنین ایران به‌عنوان یک مطالبه به‌حق، بر حفظ صنعت هسته‌ای بومی و غنی‌سازی داخلی تأکید دارد و در عین حال انتظار لغو کامل تحریم‌ها را نیز دارد. در دور سوم مذاکرات، در خصوص موضوعات مذکور، توافقاتی میان تیم‌های مذاکره‌کننده حاصل شد و مقرر گردید طرفین با مراجعه به پایتخت‌های خود برای مشورت و تأیید مدیران عالی‌رتبه اقدام کنند.البته تا پیش از اعلام رسمی خبر تعویق نشست چهارم، برخی گزارش‌ها از احتمال برگزاری مذاکرات در دو هفته پس از دور سوم حکایت داشت. با این حال، اعلام رسمی تعویق مذاکرات صورت گرفت و خبرهایی نیز مبنی بر احتمال برگزاری نشست در روز چهارشنبه منتشر شد. در رابطه با علت تأخیر دور چهارم مذاکرات، وزیر خارجه عمان به‌صورت رسمی این موضوع را به «دلایل لجستیکی» نسبت داد. همچنین، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که تعویق نشست با موافقت ایران و آمریکا و به دلایل اعلام‌شده صورت گرفته است. با این حال، به نظر می‌رسد علت این وقفه، فراتر از مسائل لجستیکی بوده و عمیق‌تر است. در این ارتباط دو سناریو قابل تصور است. همان‌طور که اشاره شد، در دور سوم مذاکرات، در خصوص مسائل اساسی همچون غنی‌سازی، نظارت، راستی‌آزمایی و ذخایر اورانیوم توافقاتی حاصل شده بود، اما طرفین برای تأیید این توافقات از مراجع عالی‌رتبه خود، به پایتخت‌ها مراجعه کردند. در تیم ایرانی، اجماعی کلی وجود دارد مبنی بر حفظ چرخه سوخت هسته‌ای، غنی‌سازی داخلی و ذخایر اورانیوم در چارچوب نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی. این نظارت‌ها ممکن است طبق پادمان‌های معمولی، پروتکل الحاقی یا یک مکانیزم نظارتی گسترده‌تر اعمال شوند تا شفافیت برنامه هسته‌ای ایران را تضمین کنند. در سوی دیگر، طرف آمریکایی با دو رویکرد متفاوت در دولت خود مواجه است. در این زمینه اختلاف نظر وجود دارد، یک گروه تندرو و افراطی با رهبری افرادی مانند مایکل والتز و برخی اعضای کنگره، به‌طور کامل مخالف برنامه هسته‌ای ایران بوده وخواستار توقف کلی آن هستند. درمقابل،گروهی معتدل‌تر هستند ازجمله ویتکاف و برخی دیگر که توجه بیشتری به حداقل‌های ایران و حفظ خطوط قرمز جمهوری اسلامی دارند. این اختلاف دیدگاه‌ها ظاهرا مانع دستیابی به یک جمع‌بندی نهایی در واشنگتن شده است. یکی از سناریوهای محتمل این است که تیم آمریکایی به دلیل نیاز به زمان بیشتر برای رسیدن به اجماع داخلی، درخواست تعویق مذاکرات کرده است.  سناریوی دیگری که از اخبار منتشرشده نیز قابل برداشت است، نشان می‌دهد گروه‌های تندرو خواسته‌اند توافقات پیشین نادیده گرفته شده و دستورکار جدیدی را مطرح کنند. به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها با اتخاذ رویکردی پلکانی و آغاز بازی مار و پله تلاش می‌کنند مذاکرات را به حوزه‌های جدید وارد کنند. این موضوع می‌تواند در تحلیل علت واقعی تعویق مذاکرات نقش داشته باشد. به این معنی که آمریکا از آن توافق اولیه عدول کرده و سعی کرده اولا در موضوع هسته‌ای توافق اولیه مبتنی بر به رسمیت شناختن حق استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای و ادامه غنی‌سازی در داخل ایران را برهم زند، همان‌طور که «روبیو» نیز مجددا تأکید کرد، ایران غنی‌سازی نکند و اورانیوم غنی شده را وارد کند در واقع مدلی شبیه مدل اماراتی را پیشنهاد دادند. به عبارت دیگر، بحث غنی‌سازی صفر را مطرح کردند که از خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران است.  بنابراین به نظر می‌رسد علت اصلی مشکل، تغییر دستور کار مذاکرات توسط آمریکایی‌ها بوده است؛ به این معنا که از مسیر توافقات اولیه عدول کرده و مطالبات جدیدی مطرح کرده‌اند. در رأس این مطالبات، مخالفت با غنی‌سازی در داخل ایران قرار دارد. 
newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰
۲۵ سال با «جام‌جم»

گفت‌وگو با دکتر مراد عنادی، مدیرعامل موسسه«جام‌جم» در آستانه بیست و ششمین سالگرد انتشار این روزنامه

۲۵ سال با «جام‌جم»

نیازمندی ها