نمایشگاه کتاب روی موج رادیو

در این گزارش با تهیه‌کننده شبکه رادیویی تهران و رادیو سلامت که با برنامه‌های «خواندنی‌ها کم نیست» و «اردیبهشت کتاب» به نمایشگاه کتاب آمده‌اند، گفت‌و‌گو شده که در ادامه می‌خوانید.
     
دغدغه جذب آدم‌ها به کتاب
مهدی مجنونی‌کسمایی، یکی از تهیه‌کننده‌های باسابقه رادیو تهران است که علاوه بر تهیه‌کنندگی، در گویندگی برنامه‌های رادیویی هم متبحر است. او درباره برنامه «خواندنی‌ها کم نیست» رادیو تهران که از سی‌و‌ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب به‌صورت زنده روی آنتن می‌رود، توضیح می‌دهد: این برنامه هر روز تا پایان نمایشگاه کتاب به صورت مستقیم از ساعت ۱۸ تا ۲۰ با بخش‌های متنوع و مختلف تقدیم مخاطبان می‌شود. دغدغه‌ای که در این برنامه داریم، دغدغه جذب آدم‌ها به کتاب است. می‌کوشیم مخاطبان و حاضران در نمایشگاه را به کتاب خواندن علاقه‌مند کنیم، اگرچه که ترغیب آنها به کتاب خواندن کار سختی است؛ چرا که در عصری زندگی می‌کنیم که با توجه به آمدن کتاب‌های صوتی، پادکست‌ها و آمدن فناوری‌های مختلف و... شاید آدم‌ها کمتر به سمت کتاب‌های کاغذی می‌روند. یکی از دغدغه‌های ما در این برنامه تشویق بیشتر مخاطبان به خواندن کتاب و ترغیب به خریدن کتاب است.

عصرها با حال و هوای کتاب
وی در رابطه با وجه تمایز برنامه خواندنی‌ها کم نیست با توجه به ماموریت شبکه رادیویی تهران، می‌افزاید: خواندنی‌ها کم نیست یک برنامه عصرگاهی با حال و هوای نمایشگاه کتاب است. این برنامه با توجه به این که به مدت دو ساعت روی آنتن است به همه حوزه‌ها ورود می‌کند. سعی می‌کنیم اخبار داغ و تازه را به سمع مخاطبان برسانیم. علاوه بر اینها، به معرفی کتاب‌هایی که تازه منتشر شده‌اند، ناشران کتاب اولی و به معرفی کتاب‌هایی که برای چندمین‌بار به چاپ رسیده‌اند، می‌پردازیم.
مجنونی درباره ساختار برنامه توضیح می‌دهد: برنامه، ساختاری جدی، توام با طنز را ارائه می‌کند. تضارب آراء را با نقد مثبت و منفی هر روز در‌نظر گرفتیم، از نظرات کارشناسان از نحوه برگزاری نمایشگاه گرفته تا برپایی غرفه‌ها و انتشاراتی‌هایی که در نمایشگاه حضور یافتند و... .

چیزی از چشم ما دور نمی‌ماند
تهیه‌کننده برنامه درباره بخش‌های مختلف خواندنی‌ها کم نیست، معتقد است: کارشناسان، خبرنگاران و گزارشگران با حضور در سطح نمایشگاه کتاب و غرفه‌ها به ما کمک می‌کنند چیزی از چشم برنامه خواندنی‌ها کم نیست، دور نماند. در این برنامه ما با مسئولان انتشارات، غرفه‌داران و با نویسندگان اگر در محل نمایشگاه‌ها حضور دارند، درباره همه کتاب‌ها صحبت می‌کنیم. در حوزه‌های مختلف نویسندگان جوان و خوبی داریم که به سراغ آنها می‌رویم و درباره کتاب‌ها و فعالیت‌های آنها گفت‌و‌گو می‌شود. در این برنامه ضمن معرفی انتشارات و کتاب‌های تازه، به حاشیه‌های نمایشگاه می‌پردازیم.

بیان جذاب برای معرفی کتاب‌ها
مجنونی درباره علل پایین بودن سرانه مطالعه در ایران و این‌که به‌واسطه این برنامه چه میزان می‌توان به ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی کمک کرد، عنوان می‌کند: برنامه‌های رادیویی اگر کتاب‌های جذاب را معرفی کرده و در مسیر معرفی این کتاب‌ها، به‌خوبی عمل کنند، یعنی با یک بیان جذاب و هیجان‌انگیز، انگیزه را در مخاطب ایجاد ‌کنند، مخاطب به سمت کتاب کشیده می‌شود. به‌نظرم این‌گونه می‌توان سرانه مطالعه را بالا برد؛ البته شرایط جامعه به‌گونه‌ای است که آدم‌ها وقت کمتری دارند، چون مجبور هستند بیشتر کار کنند یا اگر هم کار نمی‌کنند، خسته آن لحظه‌هایی هستند که مشغولند و کمتر می‌توانند کتاب بخوانند.
تهیه‌کننده خواندنی‌ها کم نیست، با تاکید بر این که ساخت برنامه در حوزه کتاب فقط نباید منوط به دوران برپایی نمایشگاه باشد، ادامه می‌دهد: به‌شخصه معتقدم برنامه‌های ما نباید فقط به ۱۰ روز برپایی نمایشگاه کتاب محدود شود، بلکه در طول سال هم باید به‌صورت تخصصی یا در برنامه‌های متنوع فرهنگی به موضوع ترغیب و تشویق مخاطبان به کتاب خواندن، معرفی کتاب‌ها و تازه‌های نشر و... بپردازیم.

استقبال از نمایشگاه مثل همیشه پررنگ
مجنونی، استقبال مردم از نمایشگاه کتاب را عالی ارزیابی می‌کند و در این رابطه می‌گوید: مردم همیشه از نمایشگاه کتاب استقبال می‌کنند و تجربه ثابت کرده حضور آنها همیشه پررنگ بوده، چون علاقه‌مندان به کتاب در این سرزمین زیاد هستند اما فکر می‌کنم به‌دلیل این که قیمت کتاب‌ها بالاست این مسأله باعث شده در خرید کتاب یک مقدار تعلل کنند.
 وی در ادامه به فضایی که برای جذب افراد مستعد و علاقه‌مندان در برنامه طراحی شده اشاره می‌کند و می‌افزاید: کسانی که در حوزه متن، نوشتار و گویندگی علاقه‌مند و مستعد هستند، از آنها جهت انجام تست و همکاری دعوت می‌شود. 
مجنونی درباره چالش‌ها و مزایای تهیه برنامه‌های میدانی توضیح می‌دهد: تهیه برنامه‌های میدانی نسبت به برنامه‌هایی که در استودیو تولید می‌شود، چالش‌برانگیز و بسیار هیجان‌انگیز است، چون می‌توانیم مخاطبان را از نزدیک، زنده و رو‌در‌رو ببینیم و با آنها در ارتباط باشیم. حتی در لحظه می‌توانیم نظرات آنها را دریافت کنیم. برنامه میدانی به‌رغم همه سختی‌ها و مشقت‌ها، لذت‌بخش است، به‌ویژه در محیطی مثل نمایشگاه کتاب. 

اردیبهشت کتاب پیشگام و مرجع در حوزه سلامت
ملیحه کاظمی، تهیه‌کننده اردیبهشت کتاب از رادیو سلامت که برای دومین سالی متوالی به‌عنوان تهیه‌کننده رادیو سلامت در نمایشگاه کتاب حضور دارد، درباره تجربه کاری‌اش می‌گوید: نمایشگاه کتاب هرساله فرصتی برای دیدار با تازه‌های نشر و همنشینی با اهالی فرهنگ و قلم فراهم می‌آورد. افتخاری است که امسال تهیه‌کنندگی برنامه اردیبهشت کتاب از رادیو سلامت را برعهده دارم. از آنجا که رادیو سلامت یک رسانه شنیداری معتبر، مرجع و پیشگام در حوزه بهداشت و سلامت فرد و جامعه است و جزو رادیوهای تخصصی مطرح در کشور محسوب می‌شود، اطلاعات به‌روز را در زمینه سلامت و بیماری به‌ویژه سلامت جسم، روان و انواع آسیب‌های اجتماعی و سلامت معنوی در اختیار مردم قرار می‌دهد و به نیازهای آنها پاسخ خواهد داد. ما براساس ماموریت و محور اصلی شبکه، این چهار حوزه اصلی سلامت را مبنای برنامه قرار دادیم و می‌کوشیم در این دوره از نمایشگاه حضوری فعال و مؤثر داشته باشیم. 
وی ادامه می‌دهد: اردیبهشت کتاب در مدت برگزاری نمایشگاه هر روز عصر ساعت ۱۶:۰۵ به مدت ۴۵ دقیقه روی آنتن رادیو سلامت روی موج اف.ام ردیف ۱۰۲ مگاهرتز می‌رود تا ضمن این‌که فرصتی برای عموم مخاطبان برای پیوند با مطالعه به‌عنوان ابزاری برای ارتقای سواد سلامت و بالا بردن کیفیت زندگی فراهم شود، آنها در کنار اطلاع‌رسانی، از تازه‌های تخصصی نشر در حوزه‌های مختلف سلامت آگاه و مطلع شوند. علاوه بر اینها بخشی با عنوان «پندار» طراحی شده که کارشناسان درباره اثرات مطالعه کتاب‌های کاغذی می‌گویند.

برپایی پویش«من نماینده رادیو سلامت هستم»
کاظمی درباره پویشی که رادیو سلامت در نمایشگاه کتاب برپا کرده، توضیح می‌دهد: همزمان با آغاز به کار نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، رادیو سلامت پویش «من نماینده رادیو سلامت هستم» را برگزار کرده است. در این پویش هرکسی از زاویه دید خودش نمایشگاه را توصیف می‌کند و دیگران را به بازدید از نمایشگاه دعوت می‌کند. مخاطبان بسیاری از شهرهای مختلف بالهجه‌های شیرین قومیت‌های مختلف، مردم را برای بازدید ازنمایشگاه دعوت می‌کنند.علاوه بر این؛ بخش «شیرازه» از آیتم‌هایی است که کارشناسانی از هیأت علمی دانشگاه‌ها در حوزه سلامت به معرفی کتاب‌های‌شان که بیشتر منبع هستند، می‌پردازند. در بخش «کارنامه» مسئولان نهادهای مختلف درخصوص کارهایی که انجام داده‌اند و انجام می‌دهند تا سرانه مطالعه بالا برود، می‌گویند. آیتم «پیرنگ» که در ابتدای برنامه پخش می‌شود به امکانات، تسهیلات، شرایط و موقعیت نمایشگاه اشاره می‌کند.
کاظمی در پاسخ به این پرسش که این برنامه چه دغدغه‌هایی از حوزه کتاب را به دوش می‌کشد؟ توضیح می‌دهد: محور و رویکرداصلی برنامه اردیبهشت کتاب،پیوند مجددمخاطب باکتاب است. دراین برنامه مخاطبان باکتاب‌های حوزه‌های تخصصی در چهار حوزه اصلی سلامت آشنا می‌شوند. به‌شخصه معتقدم نمایشگاه کتاب تهران نه‌ فقط فرصتی برای خرید کتاب است، بلکه بستری برای آشنایی با تازه‌های نشر در حوزه‌های مختلف مخصوصا حوزه‌های تخصصی است. همین‌طور فرصتی است برای گفت‌وگو با نویسندگان و شرکت در برنامه‌های فرهنگی متنوع.
تهیه‌کننده برنامه اردیبهشت کتاب،معتقد است:حضور شبکه‌های مختلف رادیویی درنمایشگاه کتاب به این دلیل است‌که مخاطبان رابرای حضور در نمایشگاه ترغیب کنیم، چرا که لمس کتاب و کتاب خواندن بسیار متفاوت از کتاب‌های صوتی و پادکست است و تأثیر متفاوتی بر افراد خواهد داشت.
وی در پایان درباره چالش‌ها و مزایای تهیه برنامه‌های میدانی، این‌گونه می‌گوید: حضور در سی‌و‌پنجمین نمایشگاه کتاب، همین‌طور ضبط مسابقه با حضور شرکت‌کننده‌ها در موزه زندان قصر و در برج میلاد، تهیه‌کنندگی برنامه زنده ویژه روز کودک به همراه گروه موسیقی و بازیگران کودک در سالن بیمارستان امام خمینی(ره)با حضورکودکان دبستانی از چند مدرسه و... از‌جمله برنامه‌های میدانی است که من در آنها حضور داشتم که تجربه خوب و به‌یادماندنی بوده، اگر چه که سختی‌هایی را به همراه داشته است.