سفر دکتر پزشکیان که به دعوت رسمی سلطان هیثم بن طارق انجام شد، به تعبیر رئیس‌جمهور «در راستای سیاست‌های کلی نظام و رهبر انقلاب برای گسترش ارتباطات عمیق‌تر با همسایگان» تعریف می‌شود. وی پیش از ترک تهران تصریح کرد که هدف این سفر، تعمیق روابط در تمامی زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، علمی، فرهنگی و اجتماعی با عمان است؛ کشوری که به گفته او در حال حاضر میزبان تبادلات تجاری بالغ بر دو میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلاری با ایران است؛ رقمی که بناست در آینده نزدیک افزایش یابد.
در همین راستا بود که ۱۸ سند همکاری در جریان سفر رسمی دکتر پزشکیان به عمان، میان مقامات عالی‌رتبه دو کشور به امضا رسید. امضای این اسناد با هدف نهادینه‌سازی همکاری‌های دوجانبه و گسترش روابط در حوزه‌های حقوقی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، آموزشی، بهداشتی، دفاعی، رسانه‌ای، فناوری، انرژی و معدن میان مسئولان دو کشور انجام شد.
میز بلند همکاری‌های تهران-مسقط.
اما سفر رئیس‌جمهور به مسقط فقط درباره تجارت و مسائل اقتصادی نیست؛ اگرچه همکاری‌هایی در زمینه‌های کشتیرانی، جاده‌ای، استانداری‌های مرزی و تقویت پیوند‌های اقتصادی نیز در دستور کار قرار گرفته، اما مسقط همواره فراتر از یک شریک تجاری ظاهر شده است؛ عمان برای ایران نه‌تن‌ها یک همسایه، بلکه یک بازیگر راهبردی و دوست قابل اعتماد بوده است. این جایگاه، ریشه در تاریخی دارد که پس از انقلاب اسلامی ایران آغاز شده و تا به امروز در فراز و فرود‌های روابط تهران با جهان، ثابت‌قدم مانده است.
در روزگاری که بسیاری از کشور‌های منطقه هنوز در حال بازتعریف روابط خود با ایران پس از انقلاب بودند، عمان نه‌تن‌ها در تهران سفیر داشت، که یوسف بن علوی، وزیر خارجه‌اش در همان سال‌های ابتدایی انقلاب به دیدار امام خمینی (ره) رفت و سنگ‌بنای روابطی مبتنی بر تفاهم و احترام را گذاشت. در دوران جنگ تحمیلی، مسقط نخستین کشوری بود که حاضر نشد زیر بار خواست رژیم بعث برود و خاکش را برای اقدام علیه ایران در اختیار صدام بگذارد؛ برعکس، عمان در همان سال‌ها بستر گفتگو‌هایی شد که به کاهش تنش‌ها و در نهایت پایان جنگ کمک کرد.
سال‌ها بعد، همین نقش مسقط در عرصه گفتگو‌های ایران و غرب تکرار شد. از مذاکرات در اواخر دولت دهم که در دولت‌های بعدی منجر‌به برجام شد، تا گفتگو‌های اخیر در رم که در محل سفارت عمان در این کشور برگزار شد. حتی زمانی که پیام مذاکره دولت ترامپ از طریق امارات به تهران رسید، ایران ترجیح داد پاسخش را نه از همان کانال، که از طریق عمان به واشنگتن بازگرداند؛ پیامی آشکار به غرب و منطقه که میانجی‌گری فقط از کانال کشور‌های مستقل، بی‌طرف و خوش‌سابقه می‌گذرد. اکنون نیز در سایه جنگ در غزه، یکی از مهم‌ترین محور‌های سفر رئیس‌جمهور، تلاش برای هم‌صدایی منطقه‌ای در محکومیت جنایات رژیم‌صهیونیستی است؛ موضوعی که پزشکیان پیش از سفر خود نیز بر آن تأکید کرد و گفت که بناست در این سفر به زبان و نگاهی مشترک با عمان در این‌باره دست یابیم. در شرایطی که بسیاری از دولت‌های عربی به‌واسطه توافقات امنیتی یا منافع اقتصادی سکوت پیشه کرده‌اند، عمان یکی از معدود کشور‌های منطقه است که نه‌تن‌ها به پیمان ابراهیم نپیوسته بلکه قانونا هرگونه ارتباط ورزشی، فرهنگی و اقتصادی با تل‌آویو را ممنوع کرده است.
اعتماد کامل در روابط تهران-مسقط
در جریان این سفر، دکتر مسعود پزشکیان با سلطان هیثم بن طارق، پادشاه عمان دیدار و گفتگو کرد. رئیس‌جمهور ایران در این دیدار، با تأکید بر آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای گسترش همکاری‌ها با عمان در همه زمینه‌ها، اظهار کرد: آمادگی داریم برای عزت و عظمت مسلمانان، هر کاری که در توان‌مان است، انجام دهیم. هر یک از ما ظرفیت‌هایی در اختیار داریم که می‌توانیم برای رفاه و پیشرفت یکدیگر و دیگر ملت‌های منطقه به‌کار بگیریم؛ در چنین شرایطی، هیچ قدرت خارجی‌ای قادر نخواهد بود ملت‌های مسلمان را تحت سلطه خود درآورد. پزشکیان با قدردانی از مواضع صریح سلطنت عمان در حمایت از مردم فلسطین تصریح کرد: «از مواضع خوب شما درباره مسأله غزه و حمایت از مظلومین صمیمانه تشکر می‌کنیم.»
وی در ادامه با اشاره به آمادگی ایران برای توسعه همکاری‌ها با عمان در حوزه‌های مالی، علمی، آموزشی، فناوری و به‌ویژه پزشکی تأکید کرد: در حوزه پزشکی، می‌توانیم روابط سازنده‌ای با عمان شکل دهیم. نفت و گاز گرچه نعماتی خدادادی هستند، اما نامحدود نیستند. لازم است که تجار و صنعتگران دو کشور با نگاه به آینده، برای نسل‌های بعدی برنامه‌ریزی و پایه‌های روابط اقتصادی بلندمدت را تقویت کنند.
دکتر پزشکیان همچنین بر ضرورت تسهیل روند مبادلات اقتصادی، تسهیل‌گری تجاری و گسترش همکاری‌ها در حوزه‌های دفاعی و امنیتی تأکید کرد. او با اشاره به نقش فعال عمان در روند مذاکرات غیرمستقیم افزود: از تلاش‌های خوب کشور دوست و برادر عمان، در مسیر میانجی‌گری در موضوع مذاکرات قدردانی می‌کنیم و امیدواریم این روند به نتایج خوبی منجر شود. رئیس‌جمهور در پایان با تاکید بر جایگاه راهبردی عمان در سیاست خارجی ایران گفت: جمهوری اسلامی ایران در مورد عمان اعتماد کامل دارد؛ این اعتماد، مسئولیت دو طرف را برای تقویت روابط و پیگیری تفاهمات سنگین‌تر می‌کند.
جهش معنادار در روابط اقتصادی
در این دیدار، سلطان هیثم بن طارق نیز با استقبال از سفر هیأت بلندپایه ایران گفت: از فرمایشات خوب شما سپاسگزارم. به لطف خداوند، امروز عمان بدون وابستگی به نفت و گاز و با تمرکز بر تقویت مبادلات تجاری، در وضعیت مناسبی قرار دارد. وی افزود: با شما موافقم که اگر مسیر فعالیت تجار گشوده شود، شاهد جهشی معنادار در روابط دو کشور خواهیم بود. روابط بنادر ایران و عمان باید توسعه یابد و ظرفیت ریلی شمال به جنوب ایران نیز از منظر تجاری برای ما بسیار مهم است. سلطان عمان با اشاره به روابط امنیتی و نظامی میان دو کشور تأکید کرد: در حوزه مذاکره نیز مسقط با جدیت مسیر را پیگیری می‌کند و موفقیت جمهوری اسلامی ایران را موفقیتی برای منطقه می‌داند. باید حمایت بیشتری از همکاری‌ها در حوزه انرژی میان دو کشور صورت گیرد و ما از هرگونه همکاری با ایران به‌ویژه در حوزه‌های نظامی و منافع مشترک استقبال می‌کنیم. وی با قدردانی از اعتماد رهبرمعظم‌انقلاب اسلامی به نقش میانجی‌گرانه عمان، گفت: ما در این روند، هیچ منفعت و مصلحت شخصی‌ای را دنبال نمی‌کنیم و صرفا با نیت خیرخواهانه وارد شده‌ایم. مطمئن باشید که مواضع ایشان که از سوی شما به ما منتقل می‌شود، با دقت و احترام کامل مورد توجه و پیگیری ما قرار می‌گیرد. سلطان عمان همچنین در پایان سخنانش تأکید کرد: ایستادگی بر حقوق ملت فلسطین و دفاع از شهروندان مظلوم، برای ما ارزشمند و قابل تقدیر است.
